Ngày 9-10, Ủy ban Nobel của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố giải Nobel Hóa học 2024 thuộc về ba nhà khoa học Demis Hassabis, John Jumper và David Baker, theo hãng tin Reuters.
Ủy ban trao giải cho nhà khoa học người Mỹ Baker vì đã hoàn thành "kỳ tích gần như không thể là xây dựng nên những loại protein hoàn toàn mới".
Ủy ban Nobel cũng vinh danh hai nhà khoa học Hassabis và Jumper vì đã sử dụng thành công trí tuệ nhân tạo (AI) để dự đoán cấu trúc của hầu hết các protein đã biết.
"Năm 2020, hai nhà khoa học Hassabis và Jumper đã trình bày một mô hình AI có tên AlphaFold2. Với sự trợ giúp của mô hình này, họ đã có thể dự đoán cấu trúc của hầu như tất cả 200 triệu protein" - theo Ủy ban Nobel.
Kể từ khi có bước đột phá này, AlphaFold2 đã được hơn hai triệu người từ 190 quốc gia sử dụng, ủy ban cho biết thêm.
Năm 2023, giải Nobel Vật lý được trao cho 3 nhà khoa học Moungi Bawendi, Louis E. Brus và Alexey I. Ekimov vì khám phá ra chấm lượng tử, được ứng dụng trong nhiều sản phẩm của đời sống và y học.
Phần thưởng cho mỗi giải Nobel năm nay là giấy chứng nhận, huy chương giải Nobel và tiền thưởng. Số tiền thưởng cho mỗi giải Nobel năm nay là 11 triệu krona Thụy Điển (hơn 1 triệu USD).
Theo trang web giải Nobel, tính đến nay, giải Nobel Hóa học đã được trao 115 lần cho 194 nhà khoa học. Người trẻ nhất đoạt giải Nobel Hóa học là nhà khoa học Frédéric Joliot. Ông Joliot được trao giải vào năm 1935 khi mới 35 tuổi, cùng với vợ ông là nhà khoa học Irène Joliot-Curie.
Nobel Hóa học là giải công bố kết quả thứ ba trong mùa Nobel năm nay, sau Nobel Y học và Nobel Vật lý. Ngày 10-10, kết quả giải Nobel Văn học sẽ được công bố.
Trước đó, vào năm 2022, TS. Demis Hassabis (Anh) và TS. John Jumper (Hoa Kỳ) đã được Giải thưởng VinFuture trao Giải đặc biệt dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới với công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2. Hội đồng Giải thưởng VinFuture đánh giá rằng công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2 đã tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp.
Đây không phải lần đầu tiên các Chủ nhân Giải thưởng VinFuture tiếp tục được vinh danh ở những giải thưởng quốc tế uy tín vì những phát minh có tác động tích cực to lớn đến nhân loại. Vào năm ngoái, hai Chủ nhân Giải thưởng Chính VinFuture mùa đầu tiên là TS. Katalin Karikó và và GS. Drew Weissman cũng được vinh danh ở giải Nobel Y học 2023 cho công trình nghiên cứu về các biến đổi của nucleoside, từ đó giúp phát triển vắc-xin mRNA chống lại COVID-19.
Việc ngày càng có thêm các nhà khoa học đạt giải VinFuture được vinh danh ở những giải thưởng quốc tế danh giá đã khẳng định sự hiệu quả trong quy trình lựa chọn đề cử của Giải thưởng VinFuture, đồng thời chứng tỏ với thế giới tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture. Qua đó khẳng định vai trò quan trọng của VinFuture trong việc đánh giá và thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực Khoa học Công nghệ toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên thế giới.
