Hãng tin Reuters ngày 25-4 dẫn một nghiên cứu mới được công bố trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, trong đó phát hiện sự khác biệt về phần lõi của sao Hỏa và Trái đất.
Nghiên cứu được thực hiện dựa trên dữ liệu được tàu đổ bộ InSight của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) thu được kỳ vọng sẽ cung cấp nhiều kiến thức hơn về phần bên trong lõi của sao Hỏa, hành tinh thứ tư, và trái đất, hành tinh thứ ba tính từ mặt trời.
Khác biệt về lõi sao Hỏa và trái đất
Theo nghiên cứu, phát hiện đầu tiên của các nhà khoa học về sóng địa chấn truyền qua lõi của một hành tinh không phải Trái đất, cho thấy lớp trong cùng của sao Hỏa nhỏ hơn và đặc hơn một chút so với những khám phá trước đó. Báo cáo cũng cung cấp những dữ liệu mới nhất và đầy đủ nhất về phần của lõi sao Hỏa.
 |
| Hình ảnh minh họa lớp vật chất bên trong sao Hỏa và những con đường mà sóng địa chấn đi xuyên qua lõi của hành tinh. Ảnh: NASA |
Theo đó, cả 2 hành tinh đều sở hữu lõi bao gồm chủ yếu là sắt lỏng. Tuy nhiên, khoảng 20% lõi sao Hỏa được tạo thành từ các nguyên tố nhẹ hơn sắt - chủ yếu là lưu huỳnh, ngoài ra còn có oxy, carbon và một chút hydro. Con số này gấp đôi tỉ lệ phần trăm của các nguyên tố cùng loại trong lõi Trái đất, có nghĩa là lõi sao Hỏa có mật độ thấp hơn đáng kể so với lõi địa cầu.
Nhà địa chấn học Jessica Irving thuộc ĐH Bristol (Anh) và là đồng tác giả nghiên cứu cho biết: “Các vùng lõi của trái đất và sao Hỏa có các thành phần khác nhau – có thể là sản phẩm của cả điều kiện và quá trình hoạt động khi các hành tinh hình thành và vật liệu tạo ra chúng”.
Bản chất của lõi có thể đóng vai trò quyết định liệu một hành tinh đá hay mặt trăng có thể chứa sự sống hay không. Ví dụ, lõi là công cụ tạo ra từ trường của trái đất để che chắn hành tinh khỏi bức xạ hạt vũ trụ và các tia mặt trời có hại.
Theo chuyên gia Irving: "Trên các hành tinh như Trái đất, và Mặt trăng, có các lớp silicat - đá - bên ngoài và lõi kim loại chủ yếu là sắt. Một trong những cách quan trọng nhất mà lõi có thể tác động đến khả năng sinh sống là tạo ra năng lượng cho hành tinh".
"Lõi Trái đất làm điều này nhưng lõi của sao Hỏa thì không - mặc dù nó đã từng như vậy, hàng tỉ năm trước. Lõi sao Hỏa có thể không còn chuyển động hỗn loạn, tràn đầy năng lượng cần thiết để tạo ra một từ trường như vậy" - chuyên gia Irving nói thêm.
Các phát hiện mới
Sao Hỏa có đường kính khoảng 6.779 km, trong khi đường kính của Trái đất là khoảng 12.742 km. Xét về tổng thể tích, địa cầu lớn hơn sao Hỏa gấp 7 lần.
 |
| Bức ảnh màu có độ phân giải cao đầu tiên của sao Hỏa được tàu thăm dò Perseverance chụp lại ngày 18-2-2021. Ảnh: NASA |
Nghiên cứu cũng tính toán kích thước của lõi sao Hỏa, cho thấy nó có đường kính khoảng 3.560 - 3.620 km, nhỏ hơn khoảng 20 - 50 km so với ước tính trước đây. Tỉ lệ giữa lớp lõi so với đường kính của sao Hỏa nhỏ hơn một chút so với của Trái đất.
NASA đã chính thức cho ngừng hoạt động tàu đổ bộ InSight vào tháng 12-2022 sau 4 năm thực hiện sứ mệnh không gian. Lý do là vì sự tích tụ của bụi đã khiến việc sạc các tấm pin năng lượng trở nên bất khả thi.
"Sứ mệnh InSight đã thành công rực rỡ trong việc giúp chúng tôi giải mã cấu trúc và điều kiện bên trong hành tinh" - nhà địa vật lý và đồng tác giả nghiên cứu Vedran Lekic của ĐH Maryland (Mỹ) cho biết.
"Việc triển khai một mạng lưới máy đo địa chấn trên sao Hỏa sẽ dẫn đến nhiều khám phá hơn nữa và giúp chúng ta hiểu hành tinh này như một hệ thống, điều mà chúng ta không thể làm được bằng cách chỉ nhìn vào bề mặt của nó từ quỹ đạo" - chuyên gia Lekic nói thêm.
