Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa thông báo điều chỉnh một loạt lãi suất điều hành với mức tăng 1 điểm phần trăm, áp dụng từ ngày 25-10. Đây là lần nâng lãi suất điều hành thứ hai của NHNN chỉ trong vòng một tháng qua.
Đáng chú ý, lãi suất tối đa với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới một tháng từ mức 0,5% tăng lên 1%/năm; lãi suất với tiền gửi có kỳ hạn từ một tháng đến dưới sáu tháng từ 5% tăng lên 6%/năm. Nhiều chuyên gia cho rằng việc nâng trần lãi suất huy động sẽ ảnh hưởng tới ngân hàng, doanh nghiệp lẫn người dân.
TS NGUYỄN TRÍ HIẾU, chuyên gia tài chính ngân hàng:
Tăng lãi suất để cân đối cung cầu trên thị trường
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) liên tục tăng lãi suất đã làm tăng giá trị của đồng USD so với tất cả đồng tiền khác trong rổ tiền tệ quốc tế. Nói cách khác, một khi giá trị của đồng USD tăng thì sẽ làm giá trị của nhiều đồng tiền trên thế giới, trong đó có tiền đồng Việt Nam (VND) đi xuống, qua đó đẩy tỉ giá USD/VND tăng lên. Tỉ giá tăng như vậy tác động mạnh lên thị trường, đặc biệt cho doanh nghiệp nhập khẩu.
Trong bối cảnh đó, NHNN phải tăng lãi suất để cân đối lại cung cầu trên thị trường ngoại hối. Thực tế để ổn định tỉ giá, ngoài tăng lãi suất điều hành, NHNN cũng vừa nới biên độ tỉ giá giao ngay USD/VND từ mức +/-3% lên +/-5%, đồng thời Sở Giao dịch NHNN đã tăng giá bán ngoại tệ. Phản ứng với những thông tin này, giá bán USD tại các ngân hàng thương mại ngay lập tức bật lên mức kịch trần, còn tỉ giá USD trên thị trường tự do hiện đã lên mức trên 25.000 đồng/USD.
 |
TS NGUYỄN TRÍ HIẾU, chuyên gia tài chính ngân hàng |
Bên cạnh đó, khi lãi suất của tiền gửi kỳ hạn dưới sáu tháng được NHNN điều chỉnh tăng từ 5% lên 6% cũng đồng nghĩa với việc trong thời gian tới lãi suất tiền gửi có thể sẽ tiếp tục thiết lập mặt bằng mới. Tiền gửi tăng giúp người gửi tiền hưởng lợi nhưng cũng tạo áp lực lên lãi suất cho vay.
Tính hai mặt của việc tăng lãi suất là nó vừa kiểm soát lạm phát nhưng cũng “đóng góp” vào lạm phát. Cụ thể, khi lãi suất cho vay tăng thì cả doanh nghiệp và người dân đều sẽ đi vay ít hơn, hoặc nếu có vay thì cũng phải tính toán hiệu quả của vốn vay sao cho hợp lý. Từ đây sẽ giảm lượng tiền đổ vào lưu thông và khi doanh nghiệp vay ít hơn dẫn đến mức độ tăng trưởng cũng chậm lại, nhờ vậy có thể kiểm soát được lạm phát.
Chứng khoán xanh trở lại
Ngay giờ mở cửa phiên giao dịch hôm 25-10, sàn chứng khoán nhuộm sắc đỏ với la liệt cổ phiếu nằm sàn khi giới đầu tư tìm cách thoát hàng. Chỉ số VN-Index có thời điểm rớt đến hơn 22 điểm, đẩy chỉ số này sát với mốc 900 điểm.
Tuy nhiên, dòng tiền bắt đáy đã quay lại khiến sắc xanh trở lại thị trường. Kết thúc phiên, VN-Index tăng 11 điểm, giúp chỉ số này leo lên mức 997 điểm.
PM
Ở chiều ngược lại, tăng lãi suất sẽ khiến chi phí vốn vay ngân hàng tăng, kéo chi phí sản xuất tăng, qua đó đẩy giá thành sản phẩm tăng. Thậm chí một số mặt hàng có thể “tát nước theo mưa” cũng tăng giá lên và như vậy tạo áp lực gia tăng lạm phát.
Thành ra tăng lãi suất là công cụ cần sự nhạy bén của NHNN. Nhưng tại thời điểm này thì nhà điều hành cũng không có cách nào khác hơn khi mà tỉ giá USD/VND liên tục tăng cao. Tăng lãi suất là điều quan trọng để NHNN kiểm soát lạm phát, ổn định tỉ giá cũng như giữ chân nhà đầu tư ở lại Việt Nam.
Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu thì tỉ giá tăng đương nhiên là sẽ thiệt thòi. Để giảm thiệt hại khi đối diện với tăng tỉ giá thì cách tốt nhất là các doanh nghiệp nhập khẩu mua hợp đồng ngoại tệ trong tương lai. Ngoài ra, để công việc làm ăn hiệu quả, doanh nghiệp cũng phải tìm cách cắt xén chi phí hoạt động tối đa để bù trừ cho hàng loạt chi phí đầu vào đang tăng lên.
 |
| Trần lãi suất tiền gửi dưới sáu tháng tăng thêm 1%, lên mức 6%/năm từ hôm qua. Ảnh: TL |
PGS-TS ĐINH TRỌNG THỊNH, chuyên gia kinh tế:
Không thể cưỡng lại được đà tăng lãi suất
Các ngân hàng trung ương trên thế giới đều phải tăng lãi suất để chống đỡ với đà tăng phi mã của lạm phát. Mặc dù NHNN muốn giữ ổn định tỉ giá USD/VND để qua đó ổn định lãi suất cho vay, nhằm hỗ trợ nền kinh tế nhưng cả thế giới đồng loạt tăng lãi suất thì một mình chúng ta không thể cưỡng lại được.
Hơn nữa, nếu tiếp tục duy trì tỉ giá USD/VND ở mức thấp thì các ngân hàng thương mại cũng khó mua được ngoại tệ, do doanh nghiệp xuất khẩu có nguồn thu bằng USD sẽ không muốn bán khi thấy ngân hàng mua giá quá thấp.
Mặt khác, khi giữ tỉ giá ở mức thấp sẽ tạo ra chênh lệch giữa tỉ giá USD/VND ở thị trường chính thức và phi chính thức, từ đó có thể tạo ra “mảnh đất màu mỡ” để đội đầu cơ ngoại hối lao vào. Ở chiều ngược lại, khi tỉ giá giữ ở mức thấp thì doanh nghiệp nhập khẩu lại được hưởng lợi.
 |
PGS-TS ĐINH TRỌNG THỊNH, chuyên gia kinh tế |
Điều hành tỉ giá - lãi suất - lạm phát trong giai đoạn này đang là bài toán cực kỳ khó đối với NHNN. Cũng phải nói thêm rằng mặc dù lãi suất điều hành tăng cao nên việc tăng lãi suất cho vay là điều khó tránh, song tôi vẫn hy vọng là mặt bằng lãi vay sẽ không tăng cao.
Bởi NHNN sẽ có các biện pháp can thiệp như thị trường mở, lãi suất qua đêm thấp, tạo thanh khoản… để các ngân hàng có được khoản tiền chi phí thấp. Từ đó để trung hòa với chi phí vốn đầu vào cao, giữ lãi suất cho vay không tăng mạnh.
Bà NGUYỄN THỊ PHƯỢNG, Phó Tổng giám đốc Agribank:
Không tăng lãi vay với tất cả khách hàng
NHNN tăng một loạt lãi suất điều hành, trong đó tăng trần lãi suất huy động dưới sáu tháng lên 6%/năm. Tăng chi phí lãi vay không còn là câu chuyện dự báo hay dự đoán nữa mà là điều đương nhiên rồi. Bởi lãi suất huy động không tăng lên thì không thu hút được người gửi tiền, thậm chí nếu không tăng lãi suất tiền gửi còn khiến người dân rút tiền khỏi ngân hàng.
Một khi huy động vốn tăng, đương nhiên sẽ đẩy chi phí vốn vay phải cao hơn. Nhưng lãi vay tăng ở mức độ nào lại tùy thuộc vào sức chịu đựng, chống đỡ của từng ngân hàng. Có ngân hàng có khoản dự phòng hoặc những nguồn tài chính mà họ tích lũy trong thời gian qua và giờ đây dành để hỗ trợ khách hàng.
 |
Bà NGUYỄN THỊ PHƯỢNG, Phó Tổng giám đốc Agribank |
Chẳng hạn như Agribank đến giờ này vẫn chưa tăng lãi suất cho vay, song xu hướng chung thì thời gian tới đây chi phí vay sẽ trở nên đắt đỏ hơn. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không tăng lãi vay với tất cả khách hàng mà sẽ có những chính sách lãi suất cho vay đối với từng nhóm khách hàng cụ thể. Nói cách khác, những khách hàng có độ tín nhiệm cao, có khả năng tài chính mạnh, có độ rủi ro thấp thì sẽ được áp dụng lãi suất thấp. Còn khách hàng có độ rủi ro cao thì sẽ chịu lãi suất cho vay cao hơn.
Với chúng tôi thì khả năng trả nợ của khách hàng là ưu tiên hàng đầu chứ không phải chỉ nhắm tới tăng lãi suất cho vay.
Sẵn sàng can thiệp để ổn định thị trường
Theo quyết định vừa ban hành của NHNN, từ ngày 25-10, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới một tháng từ mức 0,5%/năm lên 1%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ một tháng đến dưới sáu tháng từ 5%/năm lên 6%/năm.
Riêng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND tại quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô từ 5,5%/năm tăng lên 6,5%/năm.
NHNN cho biết việc tăng một loạt lãi suất điều hành nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và tiền tệ. Cơ quan này cũng cho biết sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường để kịp thời điều hành linh hoạt, đồng bộ các giải pháp, công cụ chính sách tiền tệ.
“NHNN sẵn sàng can thiệp thị trường tiền tệ, ngoại hối để đáp ứng nhu cầu thanh khoản, góp phần ổn định thị trường, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng” - NHNN khẳng định.
