Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) sửa đổi (dự luật) đang được Bộ TN&MT soạn thảo sẽ được trình kỳ họp 9, Quốc hội khóa XIV vào tháng 5-2020 và dự kiến thông qua kỳ họp cuối năm (tháng 10-2020).
Thu tiền rác bằng bán túi chứa rác
Theo Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT), dự luật lần này sẽ sửa đổi 13 nội dung chính, trong đó có vấn đề quản lý chất thải, nhất là ở các đô thị lớn (Chương V, dự thảo luật).
Cụ thể, dự luật quy định chất thải phải được phân loại, thu gom, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế, xử lý, tiêu hủy và việc quản lý chất thải phải tuân thủ nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”. Theo đó người dân càng xả rác nhiều càng phải trả nhiều tiền, việc thu tiền xả rác tại đô thị sẽ thông qua hình thức bán túi chứa rác thân thiện với môi trường. Những hộ xả nhiều rác phải trả nhiều tiền hơn để mua túi đựng rác.
“Chất thải được coi như tài nguyên nếu phân loại, không sẽ thành gánh nặng. Đối với chất thải tại đô thị của hộ gia đình, cá nhân, trong dự thảo lần này chúng tôi học tập kinh nghiệm của Hàn Quốc là sẽ thu tiền sử dụng bằng hình thức bán các túi thân thiện với môi trường. Đây là hình thức thu tiền sử dụng rác thông qua khối lượng rác thải” - ông Nguyễn Thượng Hiền, Tổng cục phó Tổng cục Môi trường, nói.
Theo đó, dự luật quy định chất thải phân ra làm bốn loại để thu gom, xử lý gồm chất thải rắn có khả năng tái chế (giấy, nhựa, kim loại, cao su…), chất thải hữu cơ (thức ăn thừa, rau, củ, quả…), chất thải cồng kềnh (bàn ghế, sofa…), chất thải rắn nguy hại (pin, bóng đèn, ắcquy chì…). Mỗi loại rác thải sẽ được phân loại vào các túi chứa rác thân thiện môi trường có màu sắc và giá tiền khác nhau.
Ông Nguyễn Thượng Hiền (trái), Tổng cục phó Tổng cục Môi trường, trao đổi với báo chí về dự luật. Ảnh: NGUYỄN PHÚ
Đối với rác thải cồng kềnh, các địa phương sẽ quy định ngày giờ cụ thể để các công ty môi trường đô thị đến thu gom. Đối với chất thải xây dựng, dự luật quy định các hộ gia đình phải chuyển giao chất thải rắn cho đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển. Khi tổng trọng lượng rác xây dựng dưới 300 kg/ngày được quản lý như chất thải sinh hoạt của hộ gia đình. Đối với trường hợp không sử dụng túi chứa rác chuyên dụng trên sẽ không được thu gom rác. Việc xả rác bừa bãi sẽ bị xử phạt nặng.
“Tiền thu từ việc bán túi chứa rác thân thiện với môi trường sẽ được dùng trực tiếp cho việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác sinh hoạt. Tính toán sơ bộ, khoản thu từ bán túi đựng rác sẽ gánh cho ngân sách nhà nước, nhất là ở các đô thị lớn khoảng 30% trong các khâu vận chuyển, xử lý rác” - ông Hiền nói và cho biết dự luật sẽ giao cho UBND các tỉnh, thành chỉ định các công ty sản xuất bao bì chứa rác.
Gộp các giấy phép về môi trường
Một trong những nội dung đáng chú ý khác của dự luật là quy định về giấy phép môi trường. Cụ thể, theo pháp luật về môi trường hiện hành, sau giai đoạn báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), chủ dự án có thể phải thực hiện nhiều thủ tục hành chính liên quan đến vấn đề môi trường như giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, giấy phép xả khí thải, giấy chứng nhận đủ điều kiện về BVMT trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất; giấy phép xử lý chất thải nguy hại, sổ đăng ký chủ nguồn thải nguy hại, phương án BVMT…
“Thông thường mỗi dự án đến khi đi vào hoạt động sẽ phải thực hiện 3-4 loại thủ tục trên. Lần này dự luật sẽ tích hợp tất cả các loại thủ tục gộp làm một loại, gọi là giấy phép môi trường. Điều này vừa tạo thuận lợi cho công tác quản lý, đỡ gây phiền hà cho doanh nghiệp” - ông Mai Thế Toản, Vụ Chính sách, pháp chế và thanh tra (Tổng cục Môi trường), thành viên tổ biên tập dự luật, cho hay.
Ông Toản thông tin thêm hiện nhiều nước tiên tiến trên thế giới không sử dụng ĐTM như là một công cụ vạn năng để quản lý vấn đề môi trường của các cơ sở đang hoạt động mà hầu hết sử dụng loại giấy phép môi trường kết hợp với kế hoạch quản lý môi trường của chủ dự án để quản lý, kiểm soát hoạt động của các cơ sở trong giai đoạn vận hành. “Chúng tôi cũng tổ chức nhiều hội thảo để lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và chuyên gia… về nội dung này và gần như cơ bản được ủng hộ” - ông Toản nói.
| Đơn giản thủ tục nhưng vẫn kiểm soát được môi trường Theo ông Mai Thế Toản, dự luật cũng xác lập rõ bốn nhóm đối tượng phải thực hiện ĐTM, giấy phép môi trường gồm: Nhóm một phải thực hiện ĐTM, không cần phải có giấy phép môi trường; nhóm hai phải thực hiện ĐTM và phải có giấy phép môi trường; nhóm ba không phải thực hiện ĐTM nhưng phải có giấy phép môi trường và nhóm bốn không phải thực hiện thủ tục môi trường. “Việc phân loại thành nhóm dự án đầu tư và tích hợp các thủ tục hành chính khác nhau vào giấy phép môi trường sẽ góp phần cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời vẫn đảm bảo kiểm soát được rủi ro tác động môi trường của các dự án” - ông Toản nói. |
