Thi hành án bế tắc: Mỏi mòn chờ giám đốc thẩm

Đây là chuyện không hề mới nhưng luôn nóng đối với ngành thi hành án trước áp lực giải quyết án tồn đọng. Gần đây nhất, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã phải “nổi đóa” vì nhiều lần kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét lại theo thủ tục giám đốc thẩm một vụ tranh chấp đất đai nhưng “gào thét” mãi mà chẳng được ai nghe.

Kêu hoài chẳng ai nghe

Theo hồ sơ, năm 2002, bà H. mua hơn 8.000 m² đất ở gần nhà ông D. và đã được UBND huyện Xuyên Mộc (Bà Rịa-Vũng Tàu) cấp giấy đỏ. Đến năm 2006, ông D. thuê xe vào múc đất mặt đem đi bán nên tranh chấp xảy ra. Bà H. kiện ông D. yêu cầu phải trả đất cho bà. Ông D. thì khăng khăng bảo đất này là của gia đình ông mua từ năm 1989…

TAND huyện Xuyên Mộc và TAND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đều tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà H., buộc ông D. phải trả lại mảnh đất tranh chấp. Án phúc thẩm có hiệu lực, bà H. làm đơn yêu cầu thi hành án, còn ông D. thì khiếu nại gay gắt cho rằng tòa xử sai. Tìm hiểu đơn khiếu nại, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thấy bản án phúc thẩm có nhiều sai sót nghiêm trọng nên đã gửi nhiều công văn kiến nghị lãnh đạo VKSND, TAND Tối cao kháng nghị giám đốc thẩm.

Theo Cục Thi hành án tỉnh, tòa án chỉ được thụ lý, giải quyết khi tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại xã, phường hoặc được người có thẩm quyền ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu. Ở vụ này, các bên chưa được hòa giải ở cấp chính quyền cơ sở, cũng chưa có quyết định giải quyết khiếu nại nhưng các cấp tòa vẫn thụ lý, giải quyết là vi phạm tố tụng nghiêm trọng.

Mặt khác, việc mua bán đất phải theo một trình tự luật định nhưng người bán đất không có giấy tờ gì chứng minh đất này thuộc quyền sử dụng của mình khi bán cho bà H. Việc mua bán cũng chỉ bằng miệng, bà H. lại nhờ người khác đứng tên giùm nhưng lại được tòa chấp nhận. Chưa hết, mảnh đất đang có tranh chấp chưa giải quyết xong nhưng UBND huyện Xuyên Mộc lại cấp giấy đỏ cho bà H. Việc cấp giấy đỏ lại xảy ra trước thời điểm… bà H. mua đất.

Các phân tích của Cục Thi hành án tỉnh rõ ràng như thế nhưng từ đầu năm 2009 đến nay, dù gửi nhiều kiến nghị, Cục vẫn phải mòn mỏi chờ đợi vì chưa nhận được ý kiến phản hồi nào từ người có thẩm quyền kháng nghị.

Mượn hồ sơ rồi… bỏ lơ

Tháng 7-2008, TAND TP Phan Thiết (Bình Thuận) đã chấp thuận cho ông C. và bà H. được ly hôn. Theo bản án, bà H. phải giao lại cho ông C. hơn 100 m² đất tại phường Bình Hưng (TP Phan Thiết) trị giá khoảng gần 67 triệu đồng.

Sau khi bị Chi cục Thi hành án dân sự TP Phan Thiết triệu tập đến làm việc, bà H. mới té ngửa và “tố” rằng tòa đã xử án vắng mặt bà. Bà H. làm đơn kháng cáo nhưng bị TAND tỉnh Bình Thuận bác vì quá hạn. Bà tiếp tục làm đơn khiếu nại gửi chánh án TAND tỉnh đề nghị vị này kiến nghị người có thẩm quyền xem xét lại vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm.

Nghiên cứu hồ sơ xong, chánh án TAND tỉnh chấp nhận đề nghị của bà H. và có công văn gửi TAND Tối cao đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm theo hướng hủy bản án của TAND TP Phan Thiết. Chánh án TAND tỉnh phân tích: Việc tòa sơ thẩm xử vắng mặt bị đơn nhưng không tống đạt mà chỉ niêm yết bản án là trái với quy định của BLTTDS.

Ngày 2-12-2008, cơ quan thường trực phía Nam của TAND Tối cao đã yêu cầu được mượn hồ sơ vụ việc về để nghiên cứu, giải quyết và từ đó đến nay không hề có văn bản trả lời. Hai bên đương sự sốt ruột từng ngày nhưng cơ quan thi hành án và TAND tỉnh cũng chỉ biết ra sức thuyết phục hai bên cố gắng chờ kết quả giải quyết của TAND Tối cao.

THANH TÙNG