Theo Bộ Tài chính, nhằm thực hiện các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ về thúc đẩy thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 213/QĐ-TTg ngày 1-3-2024, phê duyệt Đề án Tổng kiểm kê tài sản công tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị và tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý (Đề án 213).
Đề án nêu rõ thời điểm kiểm kê (thời điểm chốt số liệu kiểm kê) là từ 0 giờ ngày 1-1-2025.
Nhiều bất cập khi các đơn vị tự kê khai, hạch toán
Đề án được triển khai trên toàn quốc nhằm đánh giá thực trạng tài sản công về số lượng, giá trị, cơ cấu và hiện trạng sử dụng. Kết quả sẽ là cơ sở để hoàn thiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; lập báo cáo tài chính nhà nước và báo cáo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí theo quy định pháp luật.
Tại cuộc họp chiều ngày 18-12, ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý Công sản (Bộ Tài chính) cho biết, hiện nay có một nhóm tài sản có chế độ sử dụng, tính hao mòn đối với tài sản, theo quy định cơ quan đơn vị được giao sử dụng phải kiểm kê để kiểm đếm, so sánh với sổ sách kế toán. Tuy nhiên, qua quá trình thực tế cho thấy việc hạch toán tài sản của cơ quan, đơn vị chưa đầy đủ.
Bên cạnh đó, nhiều tài sản sau khi đầu tư xây dựng, được bàn giao nhưng không có hồ sơ tài liệu. Có những loại tài sản phải đánh giá lại định kỳ nhưng nhiều đơn vị không thực hiện. Ngoài ra, một số tài sản được biếu, tặng sử dụng, phải xác lập quyền sở hữu nhưng việc hạch toán chưa đầy đủ, chính xác và chưa xác lập quyền sở hữu theo quy định.
Ông Thịnh cũng chỉ ra rằng, quá trình tổng hợp tài sản do các Bộ, ngành địa phương tự thực hiện cho thấy giá trị tài sản thu thập được chưa phản ánh chính xác, chưa tương xứng nguồn lực đã được tích luỹ. Do đó, Quốc hội đã có Nghị quyết 74 chỉ đạo Chính phủ thực hiện tổng kiểm kê.
"Tổng kiểm kê giúp chúng ta nắm được thực trạng của tài sản, đánh giá công tác hạch toán, sử dụng của các tổ chức, cơ quan, đơn vị để khai thác tốt hơn tài sản công với vai trò nguồn lực của Nhà nước. Phù hợp với Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị về nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực của nền kinh tế", ông Thịnh nói.
Quá trình triển khai tổng kiểm kê diễn ra đồng thời với công tác tinh gọn, hợp nhất bộ máy trong hệ thống chính trị và sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, vì vậy đã gây ra những ảnh hưởng nhất định đến việc thực hiện tổng kiểm kê.
"Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã lường trước được tình huống này và đưa ra một số giải pháp. Trong đó, ban hành văn bản hướng dẫn về xử lý tài sản của cơ quan, đơn vị sắp xếp lại, các đơn vị phải kiểm kê lại toàn bộ tài sản của đơn vị cũ, khi đề án được phê duyệt sẽ chuyển các tài sản đó sang cơ quan mới", Cục trưởng Cục Quản lý Công sản nói thêm.
Đối với các đơn vị phải tinh gọn, sắp xếp lại, vẫn phải thực hiện kiểm kê như bình thường và có trách nhiệm bàn giao sang cho đơn vị mới tiếp nhận tài sản đó. Đảm bảo công việc kiểm kê không có khoảng trống, tránh thất thoát tài sản
Tổng kiểm kê tài sản công từ 0h ngày 1-1-2025
Phó Cục trưởng Cục Quản lý Công sản Trần Diệu An cho biết, đối tượng trong kế hoạch Tổng kiểm kê tài sản công bao gồm các cơ quan, tổ chức, đơn vị với các tài sản đủ tiêu chuẩn là tài sản cố định (trừ tài sản đặc biệt tại các đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân và tài sản thuộc danh mục bí mật nhà nước). Ngoài ra, tài sản kiểm kê còn bao gồm kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, khu công nghệ thông tin tập trung, đê điều... do Nhà nước đầu tư và quản lý.
Thời điểm chốt số liệu kiểm kê được xác định là 0 giờ ngày 1-1-2025. Theo đó, các tài sản công hình thành sau mốc thời gian này sẽ không thuộc phạm vi thực hiện tổng kiểm kê.
Quy trình chuẩn bị gồm rà soát pháp luật, khảo sát thực tế, xây dựng biểu mẫu và chỉ tiêu kiểm kê. Việc kiểm kê thử nghiệm đã được triển khai tại hai Bộ (Bộ Tài chính và Bộ GTVT) cùng với 6 địa phương: Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM, Hải Phòng, Bắc Kạn, và Quảng Ninh.
Đối với các Bộ, ngành, địa phương, có 44/45 Bộ, cơ quan trung ương, 63/63 địa phương thành lập Ban chỉ đạo Tổng kiểm kê. 100% Bộ, cơ quan trung ương, địa phương ban hành Kế hoạch triển khai Tổng kiểm kê của Bộ, cơ quan trung ương, địa phương.
41/45 Bộ, cơ quan trung ương, 63/63 địa phương đã hoàn thành triển khai tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý.
Về kế hoạch triển khai Đề án 213 trong thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết đến ngày 31-12-2024 sẽ hoàn thành công tác chuẩn bị phục vụ Tổng kiểm kê tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị và tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý.
Đến ngày 31-3-2025 hoàn thành việc kiểm kê của các đối tượng thực hiện kiểm kê. Đến ngày 15-6-2025, các bộ, ngành, địa phương báo cáo về Bộ Tài chính.
Đến ngày 31-7-2025, Bộ Tài chính hoàn thành việc tổng hợp kết quả kiểm kê, xây dựng báo cáo tổng hợp về tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý trên phạm vi cả nước, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.