Ngày 15-1, Mỹ và Qatar thông báo các nhà đàm phán Israel và phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas (Dải Gaza) đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn sau 15 tháng chiến sự khiến hàng chục nghìn người Palestine thiệt mạng và gây căng thẳng ở Trung Đông, theo hãng tin Reuters.
Qatar cho biết Israel và Hamas đã đồng ý, rằng thỏa thuận ngừng bắn Gaza sẽ bắt đầu từ 19-1.
Điểm chính trong thỏa thuận ngừng bắn
Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al Thani thông báo thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas sẽ bao gồm ba giai đoạn.
Theo đó, giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận sẽ kéo dài trong 42 ngày và bao gồm lệnh ngừng bắn, quân đội Israel rút khỏi các khu vực đông dân cư, trao đổi con tin và tù nhân, trao đổi thi thể và đưa người dân Gaza phải di tản trở về nhà.
Hamas sẽ thả 33 con tin trong giai đoạn đầu tiên, bao gồm dân thường và nữ binh lính, trẻ em, người già và người bệnh để đổi lấy một số lượng người Palestine đang bị giam trong các nhà tù Israel. Những người bị thương ở Gaza sẽ được phép rời khỏi vùng đất này để được điều trị, trong khi viện trợ sẽ được phép vào Dải Gaza.
Lực lượng Israel sẽ giảm sự hiện diện của họ tại Hành lang Philadelphi - khu vực biên giới giữa Ai Cập và Gaza - và sau đó rút quân hoàn toàn chậm nhất là ngày thứ 50 sau khi thỏa thuận có hiệu lực.
Ông Al Thani cho biết thêm rằng các chi tiết về giai đoạn thứ hai và thứ ba tiềm năng sẽ được thống nhất trong giai đoạn đầu tiên.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden nêu chi tiết rằng các cuộc đàm phán sẽ vượt ra ngoài lệnh ngừng bắn tạm thời để tiến tới giai đoạn hai của thỏa thuận có thể bao gồm "một kết thúc vĩnh viễn cho cuộc chiến".
"Trong sáu tuần tới, Israel sẽ đàm phán các thỏa thuận cần thiết để đạt được giai đoạn hai, tức là kết thúc vĩnh viễn cho cuộc chiến. Tôi xin nhắc lại: Một kết thúc vĩnh viễn cho cuộc chiến” - ông Biden nói.
Thỏa thuận ngừng bắn Gaza được mong đợi từ lâu đã xuất hiện sau 96 giờ đàm phán căng thẳng tại Doha (Qatar) do các nhà ngoại giao Mỹ, Ai Cập và Qatar làm trung gian - những người đã thuyết phục Israel và Hamas đồng ý thỏa thuận, theo hãng tin France24.
Ông Biden cho biết trong giai đoạn thứ hai, những con tin Israel còn sống sẽ được thả và tất cả các lực lượng Israel còn lại sẽ rút khỏi Gaza. Trong giai đoạn thứ ba, thi thể của những con tin còn lại sẽ được trao trả và các kế hoạch tái thiết lớn cho Gaza sẽ bắt đầu.
Tờ The Times of Israel đưa tin: Ba con tin đầu tiên sẽ được thả vào ngày đầu tiên thỏa thuận có hiệu lực, bốn con tin sẽ được thả vào ngày thứ bảy của thoả thuận. Sau đó, ba con tin sẽ được thả sau mỗi 7 ngày, 14 con tin cuối cùng sẽ được thả vào tuần cuối cùng của giai đoạn đầu tiên. Số con tin còn lại, tổng cộng là 65 người, sẽ chỉ được trả tự do nếu các bên có thể đồng ý về giai đoạn thứ hai của lệnh ngừng bắn.
Bước ngoặt mới ở Trung Đông
Theo kênh Al Jazeera, thỏa thuận ngừng bắn Gaza đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đối với cuộc xung đột Israel-Hamas, đồng thời góp phần xoa dịu căng thẳng trên khắp Trung Đông. Khoảng dừng chiến sự này là cơ hội để mọi người suy ngẫm về 15 tháng qua và cái giá phải trả cho sự bình yên ngắn ngủi này.
Thỏa thuận ngừng bắn cuối cùng có thể chấm dứt cuộc chiến đẫm máu và tàn khốc nhất từng xảy ra giữa Israel và Hamas - một cuộc chiến đã làm thay đổi toàn bộ khu vực và khiến cuộc xung đột giữa Israel và Palestine kéo dài hàng thập niên vẫn chưa được giải quyết.
Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR - Mỹ) nhận định rằng thỏa thuận này sẽ cứu sống và tạo cơ hội cho nhiều viện trợ nhân đạo hơn đến được với người dân Gaza. Logic cơ bản của thỏa thuận ngừng bắn là để làm cho nó trở nên vĩnh viễn. Các nhà đàm phán hy vọng rằng sau khi ba giai đoạn hoàn tất, cứu trợ sẽ trở thành thường lệ và việc tái thiết Gaza có thể bắt đầu. Trong giai đoạn đầu tiên, người Palestine phải di dời sẽ được phép trở về nhà của họ, trong khi khoảng sáu trăm xe tải chở hàng cứu trợ nhân đạo sẽ vào Gaza mỗi ngày, theo đài CNN.
Các nhà trung gian gồm Mỹ, Ai Cập và Qatar đã cam kết sẽ cùng nhau làm việc “để giúp đảm bảo rằng cả ba giai đoạn của thỏa thuận ngừng bắn Gaza sẽ được cả hai bên thực hiện đầy đủ”. Thủ tướng Al Thani cho hay các nhà đàm phán sẽ thành lập một "cơ chế theo dõi" tại Ai Cập, qua đó các hành vi vi phạm thỏa thuận có thể được báo cáo.
Mặc dù hai bên đã đồng ý thỏa thuận ngừng bắn Gaza, mưa bom vẫn không dừng trên dải đất. Theo chính quyền Gaza, một cuộc không kích của Israel hôm 15-1 nhằm vào một khu dân cư ở phía bắc Gaza đã giết chết ít nhất 12 người và làm bị thương 20 người. Cuộc không kích diễn ra ngay sau thông báo về thỏa thuận ngừng bắn.
Ông Biden và ông Trump nhận công về thỏa thuận ngừng bắn Gaza
Sau khi Israel và Hamas đồng ý thỏa thuận ngừng bắn Gaza, Tổng thống Biden cho biết thỏa thuận được xây dựng và đàm phán dưới thời chính quyền của ông.
"Thỏa thuận này đã được phát triển và đàm phán dưới thời chính quyền của tôi, nhưng các điều khoản của nó phần lớn sẽ do chính quyền tiếp theo thực hiện” - ông Biden cho hay.
Phát biểu trong cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Tổng thống Biden lưu ý rằng chính quyền của ông và đội ngũ của Tổng thống đắc cử Trump hợp tác như "một đội” trong quá trình đàm phán thỏa thuận ngừng bắn Gaza.
"Đây là thời điểm thực sự hỗn loạn ở Trung Đông, nhưng khi tôi chuẩn bị rời nhiệm sở, bạn bè của chúng ta mạnh mẽ, kẻ thù của chúng ta yếu đuối, và đó là những cơ hội thực sự cho một tương lai mới" - ông Biden nói thêm.
Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Trump cũng nhận công về thỏa thuận ngừng bắn Gaza, nói rằng thỏa thuận "chỉ có thể xảy ra do chiến thắng lịch sử của chúng tôi vào tháng 11, vì nó báo hiệu cho toàn thế giới rằng chính quyền của tôi sẽ tìm kiếm hòa bình và đàm phán các thỏa thuận để đảm bảo an toàn cho tất cả người Mỹ và các đồng minh của chúng ta".
Ông Trump cho biết nhóm an ninh quốc gia của ông thông qua những nỗ lực của ông Steve Witkoff - đặc phái viên của ông Trump về vấn đề Trung Đông - sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Israel và các đồng minh.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy hoà bình thông qua sức mạnh trên khắp khu vực, khi chúng tôi phát huy động lực của lệnh ngừng bắn này để mở rộng hơn nữa Hiệp định Abraham lịch sử” - ông Trump nói, ám chỉ đến một loạt các thỏa thuận được chính quyền của ông trong nhiệm kỳ đầu đã thúc đẩy, trong đó chứng kiến Israel bình thường hóa quan hệ với 4 quốc gia Ả Rập.
