Vụ cướp giật bánh mì: Phó Chánh án TAND TP.HCM nói gì?

Theo ông Huỳnh Ngọc Ánh, trong vụ án, hai bị cáo Ôn Thành Tân và Nguyễn Hoàng Tuấn bị truy tố, đưa ra xét xử theo khoản 1 Điều 136 BLHS hiện hành. Ngày 20-7, TAND quận Thủ Đức xử sơ thẩm đã phạt Tân tám tháng 20 ngày tù (bằng thời gian tạm giam), Tuấn 10 tháng tù. Nếu căn cứ vào giá trị tài sản mà hai bị cáo chiếm đoạt chỉ là mấy thứ thức ăn lặt vặt (tương đương 45.000 đồng) thì thấy rằng hình phạt tương đối nghiêm khắc.

. Phóng viên: Nghĩa là tòa đã có thể phạt nhẹ hơn, thưa ông?

+ Ông Huỳnh Ngọc Ánh: Cũng cần xem xét cả một quá trình diễn biến vụ án. Hồ sơ thể hiện hai bị cáo đi chơi game trong tiệm Internet từ 22 giờ hôm trước cho đến 10 giờ hôm sau thì về. Họ rủ nhau vào tiệm tạp hóa mua một cái bánh mì ngọt và ít thức ăn lặt vặt khác nhưng không có tiền nên đã thực hiện ý đồ cướp giật.

Trên cơ sở này, ban đầu VKS truy tố các bị cáo về tội cướp giật tài sản theo khoản 2 Điều 136 BLHS. Lý do là các bị cáo đã dùng phương tiện xe máy để đi cướp giật, theo hướng dẫn thì đây là tình tiết dùng thủ đoạn nguy hiểm quy định ở điểm d khoản 2 Điều 136 BLHS.

Sau khi TAND quận Thủ Đức thụ lý hồ sơ, thẩm phán thấy có việc bị cáo Tuấn đi vào trong tiệm tạp hóa giật tài sản xong rồi mới lên xe máy bỏ chạy nên chỉ là trường hợp phạm tội bình thường. Vì thế, tòa đã trả hồ sơ lại cho VKS xem xét đầy đủ hành vi phạm tội. Sau đó, VKS đã chuyển việc truy tố hai bị cáo từ khoản 2 sang khoản 1 với khung hình phạt nhẹ hơn.

Tại phiên tòa, các bị cáo đều nhận tội và cũng thấy được hành vi của mình là vi phạm pháp luật. Khi xét xử, TAND quận Thủ Đức đã tuyên mức án trên đối với hai bị cáo theo đúng khoản 1 mà VKS truy tố.

Bị cáo Ôn Thành Tân: “Em không biết kháng cáo rồi có bị giam lại hay không”. Ảnh: L.TRINH

. Ông nghĩ sao về việc tòa sơ thẩm cho bị cáo Tân tại ngoại, sau đó tuyên án bằng đúng thời gian tạm giam, thưa ông?

+ Như tôi đã nói, TAND quận Thủ Đức trả hồ sơ cho VKS để điều tra bổ sung, làm rõ các bị cáo có sử dụng phương tiện để cướp giật hay không hay chỉ dùng phương tiện chạy trốn... Tòa cũng chủ động cho Tân tại ngoại vì xét thấy với tính chất vụ việc, mức độ hành vi phạm tội mà tạm giam Tân đến tám tháng 20 ngày là quá dài.

Riêng đối với Tuấn, do đã phạm tội trước đó ở Củ Chi rồi bỏ trốn (bị truy nã), nay sang quận Thủ Đức lại phạm tội cướp giật tài sản nên tòa đã không thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với Tuấn là có căn cứ.

Xem xét hồ sơ, quan điểm của tôi thấy rằng không thể vì CQĐT đã tạm giam Tân và Tuấn mà phải xử cho bằng thời gian đã tạm giam bởi Tân chưa thành niên, phạm tội lần đầu...

Hơn nữa, theo BLTTHS 2015, những trường hợp này không được quyền tạm giam. Việc xác định tội danh cướp giật tài sản đối với hai bị cáo là không sai nhưng pháp luật cũng phải được xem xét toàn diện chứ không chỉ để trừng phạt.

Do đó nếu có kháng cáo, kháng nghị, TAND TP.HCM sẽ xét xử phúc thẩm, đánh giá lại hành vi của hai bị cáo và xem xét về hình phạt cho tương xứng.

. Qua vụ án này, ông thấy các cơ quan tố tụng có cần rút kinh nghiệm gì không, thưa ông?

+ Khi xét xử, HĐXX phải độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Chúng ta không nên xử theo tình trạng bị cáo bị giam giữ bao nhiêu tháng, bao nhiêu ngày thì HĐXX tuyên án đúng thời gian bị tạm giam như thế.

Nói cách khác, các thẩm phán khi xét xử phải thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo của chánh án TAND Tối cao đã quán triệt nhiều lần trong các buổi làm việc và giao ban công tác trong hệ thống TAND. Đó là khi xét xử phải căn cứ vào hành vi phạm tội, căn cứ vào tính chất của tội phạm, căn cứ vào hậu quả xảy ra, căn cứ vào nhân thân và các tình tiết khác để quyết định và áp dụng hình phạt cho tương xứng.

Việc trước đây bị cáo bị giam nhiều hay giam ít, giam đúng hay giam sai là một câu chuyện khác, không thể lấy đó làm căn cứ để HĐXX tuyên án. Làm như vậy không đúng tinh thần Hiến pháp 2013 và Luật Tổ chức TAND 2014.

Trong vụ án này, TAND quận Thủ Đức đã cố gắng làm tròn trách nhiệm và thực tế đã áp dụng đúng pháp luật trong việc trả hồ sơ để điều tra bổ sung, từ đó đã thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với Tân. Đặc biệt, trong quá trình xét xử, HĐXX đã cân nhắc và áp dụng khoản 1 Điều 136 BLHS là đúng.

Tuy nhiên, thẩm phán chưa căn cứ vào tính chất của tội phạm, hậu quả xảy ra… nên bản án tuyên cho bị cáo có phần nặng nề như dư luận đã phản ánh.

. Xin cám ơn ông.

Xem thêm: Vụ 'cướp giật bánh mì' và lỗ hổng của pháp luật