Ngày 19-9, TAND tỉnh Cà Mau xét xử sơ thẩm vụ án Tô Hoài Dân cùng Tô Công Lý, Nguyễn Bá Đam bị cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong dự án xây dựng Nhà máy xử lý rác thải TP Cà Mau, tỉnh Cà Mau.
Cáo buộc lừa 7,3 tỉ đồng, đề nghị án thấp nhất là 7 - 8 năm tù
Theo cáo trạng, từ năm 2009 đến 2012, 3 bị cáo trên đã lợi dụng chính sách ưu đãi đầu tư của Chính phủ trong lĩnh vực môi trường, lập hồ sơ khống để lừa đảo, lấy 7,3 tỉ đồng tiền hỗ trợ của Nhà nước.
Cụ thể, năm 2009, Chính phủ có chính sách ưu đãi 50% giá trị đầu tư cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực xử lý môi trường (Nghị định 04/2009), trong đó có nhà máy xử lý rác thải. Nhà máy rác thải TP Cà Mau do Công ty TNHH-XD-TM-DL- Công Lý (gọi tắt Công ty Công Lý) đầu tư thuộc diện ưu đãi trên.
Năm 2012, Công ty Công Lý hoàn tất hồ sơ xây dựng nhà máy rác thải TP Cà Mau, đề nghị hỗ trợ. Tổng số tiền đầu tư dự án nhà máy rác thải TP Cà Mau là 329 tỉ đồng, nên sau đó được Nhà nước hỗ trợ 50%, khoảng hơn 164,6 tỉ đồng.
Tuy nhiên, Cơ quan an ninh điều tra Bộ công an đã điều tra và kết luận trong số tiền này có 7,3 tỉ đồng được hỗ trợ trên hồ sơ khống 2 hạng mục công trình là khu tiếp nhận phân tách rác và khu xử lý nước thải.
Phát biểu quan điểm luận tội, đại diện VKS vẫn giữ quan điểm như cáo trạng đã truy tố đối với cả 3 bị cáo Tô Hoài Dân, Tô Công Lý, Nguyễn Bá Đam. Rằng 3 bị cáo đã phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, quy định tại điểm a, khoản 4, Điều 174 Bộ luật hình sự.
VKS nêu rõ bị cáo Tô Công Lý có vai trò chủ mưu, chỉ đạo bị cáo Nguyễn Bá Đam thực hiện hồ sơ khống để quyết toán hai hạng mục công trình chưa có thật. Bị cáo Tô Hoài Dân biết rõ không có hai hạng mục này nhưng vẫn ký các quyết định, văn bản để giúp Tô Công Lý hoàn tất các thủ tục và đã lừa được Nhà nước, chiếm đoạt số tiền ngân sách 7,3 tỉ đồng.
Kiến nghị điều tra xử lý trách nhiệm liên quan vụ án này
Trong bài luận tội, đại diện Viện kiểm sát đã kiến nghị Cơ quan điều tra Bộ công an khẩn trương phục hồi điều tra dấu hiệu vi phạm pháp luật trong việc thẩm định hồ sơ để các bị cáo trong vụ án này lừa đảo 7,3 tỉ đồng ngân sách.
Từ đó, VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Tô Công Lý từ 12 đến 13 năm tù, Tô Hoài Dân và Nguyễn Bá Đam trong vai trò đồng phạm giúp sức đề nghị cùng mức án 7 đến 8 năm tù.
Kiến nghị khoan hồng tối đa
Khác với lần xét xử sơ thẩm trước đây (28 và 29-3-2024), các bị cáo và các luật sư bảo vệ cho bị cáo không còn khăng khăng tuyên bố mình không phạm tội. Thay vào đó là yêu cầu, kiến nghị HĐXX xem xét thấu lý đạt tình, khoan hồng tối đa.
Ông Nguyễn Đức Thánh, Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Cà Mau ngồi ở ghế bị hại đã có bài tranh luận khá dài. Ông cho rằng, HĐXX nên cân nhắc toàn diện để có một phán quyết thấu lý đạt tình.
Nhà máy rác thải TP Cà Mau là nhà máy có công nghệ tiên tiến đang hoạt động duy nhất ở ĐBSCL. Theo số liệu từ Cục thuế tỉnh Cà Mau, hơn 10 năm hoạt động đến nay, nhà máy này đã lỗ hơn 200 tỉ đồng, nhưng vẫn kiên trì hoạt động. Đó là một sự đóng góp rất lớn trong vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường cho tỉnh Cà Mau.
Bị cáo Tô Hoài Dân là một doanh nhân với nhiều đóng góp cho xã hội, được tặng huân chương lao động, nhiều bằng khen của Nhà nước. Bị cáo Dân là người tiên phong làm điện gió ở Bạc Liêu, làm khu du lịch sinh thái Khai Long, đóng góp ngân sách lớn cho hai tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu nhiều năm qua...
Ông Thánh kiến nghị HĐXX cân nhắc ở vấn đề số tiền cáo buộc các bị cáo lừa đảo chiếm đoạt 7,3 tỉ đồng. Theo ông Thánh, có thể các bị cáo đã làm hồ sơ xin hưởng trước tiền hỗ trợ và sau đó đã thực hiện các hạng mục công trình này. Như vậy, số tiền bị cáo buộc lừa đảo vẫn được sử dụng đầu tư vào nhà máy xử lý rác thải TP Cà Mau.
Luật sư Huỳnh Sáng tranh luận sâu ở vấn đề áp dụng Nghị định 04/2009 hay là áp dụng Bộ luật Hình sự. Theo luật sư Sáng, Điều 23 của Nghị định 04/2009 quy định trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã khai báo không trung thực để nhận ưu đãi thì bị thu hồi, phần nào không trung thực thì thu hồi phần đó. Ngoài việc bị thu hồi còn bị buộc nộp ngân sách các khoản tiền lãi, tiền thuê đất...
"Khi ban hành Nghị định 04/2009, tôi nghĩ rằng Chính phủ cũng đã rất cân nhắc việc sẽ có nhiều vấn đề xảy ra khi Chủ trương này đi vào thực tế như bị nhầm lẫn, bị lợi dụng... cân nhắc vấn đề cần thiết thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực xử lý môi trường, Chính phủ mới quy định chỉ thu hồi chứ không xử lý hình sự"- Luật sư Sáng nói.
Từ đó, Luật sư Sáng kiến nghị HĐXX cân nhắc tình tiết lỗi trong vụ án. Hồ sơ thể hiện Công ty Công Lý xin làm nhà máy xử lý rác từ 2008, Nghị định 04 ra đời 2009. Như vậy, mục đích làm nhà máy là không phải vì hưởng ưu đãi. Với tình tiết lỗi theo luật sư Sáng là không cố ý thì cần thiết xem xét xử lý như quy định ở Nghị định 04/2009.
Còn luật sư Phạm Công Hùng, ở cuối bài tranh luận của mình đã nói "Kiến nghị HĐXX xem xét khoan hồng tối đa cho các bị cáo".
Nội dung tranh luận của luật sư Hùng xoay quanh một số vấn đề: Hai hạng mục công trình bị cáo buộc lập khống hồ sơ hiện hữu đang tồn tại và phục vụ việc xử lý rác trong nhà máy rác thải TP Cà Mau. Ông đã có đơn khiếu nại, kiến nghị cơ quan tố tụng vào nhà máy trực tiếp xem xét thẩm định tại chỗ nhưng không được chấp nhận. Ông cũng đưa ra nhiều chứng cứ để thuyết phục HĐXX rằng thời điểm các bị cáo làm hồ sơ quyết toán hai hạng mục công trình trong vụ án thực tế đã có thi công, dù chưa hoàn tất, nhưng sau đó đã hoàn thành và sử dụng đến nay...
Trước đó, trong bài luận tội của mình, VKSt đã khẳng định có nhiều nhân chứng, là người làm công trong nhà máy xử lý rác thải, các đối tác thi công... các hồ sơ, tài liệu, bút lục chứng minh đến cuối năm 2012, công trình vẫn chưa thi công nhưng các bị cáo đã làm hồ sơ quyết toán hoàn tất. Hai hạng mục này thực tế được làm năm 2018 và 2019.
Ngày mai, phiên toà tiếp tục với phần tranh luận.
