Sáng 22-4, VKSND TP.HCM đã phối hợp với TAND TP.HCM mở phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp xét xử vụ Nguyễn Ngọc Bình và đồng phạm phạm tội mua bán trái phép chất ma túy. Đây là lần đầu tiên trong năm 2010, ngành kiểm sát chủ động tổ chức phiên tòa mẫu nhằm nâng cao chất lượng tranh tụng cho công tố viên.
Tranh luận dài hơn
Trước đó, Bình và Bùi Ngọc Lân bị công an bắt quả tang cất giấu một bánh heroin. Bình khai nhận bánh heroin này do anh ruột nhờ bán giùm nên rủ Lân đi nhận hàng rồi đem cất giấu...
Trong phiên tòa mẫu, việc sắp xếp chỗ ngồi vẫn không thay đổi so với các phiên tòa khác. HĐXX vẫn ngồi chính giữa. Bàn trên phía trái của công tố viên, đối diện với bàn thư ký. Luật sư ngồi phía dưới, thấp hơn bàn của công tố viên...
Tuy nhiên, vào nội dung thì phiên tòa diễn ra khá dài, nhất là phần tranh luận. Tại phần này, công tố viên công bố phần luận tội, đề nghị xử phạt bị cáo Bình đầu vụ với mức án tù chung thân; Lân với vai trò đồng phạm mức án từ 18 đến 20 năm tù.
Luật sư chỉ đồng tình với tội danh của Bình, riêng Lân thì phạm một tội khác nhẹ hơn... “Lân biết Bình có heroin nhưng chưa có một dấu hiệu để xác định Lân có ý thức cùng tham gia mua bán “hàng trắng” với Bình để hưởng lợi. Vì thế, cần áp dụng nguyên tắc suy đoán có lợi cho bị cáo này. Mức án mà công tố viên đề nghị là quá cao với bị cáo Lân” - luật sư nêu ý kiến.
Tuy nhiên, công tố viên đã phân tích một số vấn đề rồi cho rằng qua các bản lời khai... đủ cơ sở để nhận định Lân là đồng phạm với Bình trong việc mua bán này.
Cuối cùng, TAND TP.HCM nhận định bị cáo Bình có tiền án, phạm tội theo trường hợp tái phạm nguy hiểm, Lân tuy là đồng phạm nhưng có nhân thân xấu nên tuyên phạt cả hai tù chung thân.
Nhưng chưa thực sự gay cấn
Nhiều người dự khán đã mong có một phiên tòa mẫu trong đó phần tranh luận thực sự gay cấn, thế nhưng điều này vẫn chưa rõ nét. Tại phiên xử, một sinh viên ngành luật nhận xét phần tranh luận diễn ra khá ôn hòa, không kịch tính. Đồng tình, công tố viên cũng cho rằng bởi đây là vụ án đã quá rõ ràng nên phần tranh luận giữa đôi bên không quyết liệt.
Một kiểm sát viên ngồi xem nhận định việc chọn vụ án đưa ra làm phiên tòa mẫu cũng là vấn đề cần cân nhắc. Tòa và viện cần chọn những vụ án chưa thật rõ ràng, chứng cứ mập mờ, có sự mâu thuẫn nhau trong hồ sơ. Từ đó, phiên tòa mới diễn ra sôi nổi giữa bên buộc và gỡ trên con đường tìm ra sự thật vụ án.
Vị luật sư bào chữa nhìn nhận công tố viên chưa tranh luận thấu đáo... Chưa kể việc bố trí chỗ ngồi cho luật sư chưa hợp lý khiến luật sư mất ít nhiều vị thế ở tòa.
Bài học kinh nghiệm chung
Dù phiên tòa mẫu chưa thực sự diễn ra như ý nhưng ít nhiều cũng có một phần tác dụng. Nhiều kiểm sát quận, huyện cho biết cần thiết phải mở những phiên tòa mẫu như thế để họ có cơ hội được tranh luận với đồng nghiệp về chuyên môn, nghiệp vụ. Cũng là dịp để có thể rút ra nhiều kinh nghiệm cho bản thân khi tranh luận tại phiên tòa. Được biết sắp tới, viện sẽ tiếp tục phối hợp với tòa mở thêm nhiều phiên tòa mẫu nhằm nâng cao chất lượng tranh tụng tại tòa.
“Sau phiên tòa mẫu này, các kiểm sát viên sẽ có bản đánh giá và rút kinh nghiệm cho bản thân về cái hay, cái dở trong tranh tụng. Từ đó, viện sẽ đánh giá được thực trạng và có những giải pháp để đào tạo và nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành” - ông Trần Thật, Chánh văn phòng VKSND TP.HCM, cho biết.
| Nhiều biện pháp nâng chất tranh tụng Những năm gần đây, VKSND TP.HCM đã đưa ra nhiều giải pháp cụ thể để thực hiện cải cách tư pháp. Thứ nhất, viện đã ban hành quy định tiêu chuẩn chọn kiểm sát viên giỏi với ba tiêu chuẩn vững vàng chính trị, tinh xảo về nghiệp vụ và phẩm chất đạo đức tốt. Năm 2009 đã bình chọn được 31 kiểm sát viên giỏi cấp quận, huyện và cấp thành phố. Viện tối cao đã nhân rộng mô hình này ra cả nước. Thứ hai, viện mở nhiều hội nghị chuyên đề như hạn chế án trả điều tra bổ sung, tin báo tố giác tội phạm… để khắc phục những vướng mắc trong thực tế và nâng cao chất lượng làm việc. Thứ ba, chính là thực hiện mở nhiều phiên tòa mẫu tập trung các kiểm sát viên về tham dự như phiên tòa này để nâng cao chất lượng tranh tụng. |
HOÀNG YẾN
