Nữ sinh lớp 9 bị “bắt vợ” trước mắt thầy cô
Chiều 2-2, tại huyện Quỳ Hợp (Nghệ An), khi một phụ nữ trẻ người Thái đang đứng bên đường chờ bắt xe đò thì một nhóm thanh niên xuất hiện và ép cô lên xe máy. Cô đã vùng chạy nhưng không thành. Nhóm thanh niên cho biết đây là việc bắt người về làm vợ theo phong tục tập quán của địa phương. Nhiều người sau khi lên tiếng can ngăn rằng hôn nhân là việc tự nguyện, không thể cưỡng cầu nhưng nhóm thanh niên vẫn ép cô lên xe và đưa đi.
Theo cơ quan chức năng, trước đó cô gái này đã phải lánh ở nhà người thân nhiều ngày để khỏi bị bắt đưa về làm vợ. Đến khi một mình bắt xe đi vào Nam thì bị bắt đưa đi. Hiện cô đã được đi khỏi nơi bị bắt về.
Nghiêm trọng hơn là trường hợp một bé gái người H'Mông (lớp 9) bị kéo lê, bắt ép về làm vợ bất chấp sự can ngăn của các bạn học và thầy cô trong trường. Video clip tố cáo hành vi này mới được đưa lên mạng hôm qua...
Nhiều thanh niên hợp sức khống chế bắt cô gái về làm vợ ở Nghệ An. Ảnh cắt từ clip. Ảnh: soha
Có được phép “bắt vợ” không?
Mọi việc đang được cơ quan chức năng xác minh, làm rõ. Mọi hành vi vi phạm pháp luật nếu có sẽ bị xử lý theo đúng các quy định pháp luật hiện hành.
Vậy phong tục bắt vợ là gì? Phong tục này khi nào được xem là văn hóa và được chấp nhận; bị xem là hủ tục cần loại bỏ, thậm chí là vi phạm pháp luật hình sự?
Phong tục bắt vợ hay bắt chồng thường diễn ra ở môt số vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Chẳng hạn phong tục bắt vợ là một nét văn hóa trong hôn nhân người H'Mông. Người con trai sẽ tìm người giúp để bắt cô gái mà họ thích về làm vợ.
Đi chợ, ngắm được cô nào ưng ý, chàng trai sẽ ngỏ lời. Cách đưa tình có thể là một điệu múa khèn hay một đoạn nhạc thổi bằng sáo hoặc lá cây. Cô gái nếu đồng ý cũng sẽ giả vờ bỏ chạy, vừa chạy vừa ngoái cổ lại, chờ đợi.
Trước sự chứng kiến của nhiều người, chàng trai phải cầm cổ tay cô gái và kéo cô về phía mình, nghĩa là đã thành một đôi. Cô gái dù biết trước mọi chuyện vẫn cảm thấy bất ngờ, kêu toáng lên. Cô gái còn phải giả vờ kêu cứu, khóc lóc để mọi người nhà mình biết đến cứu. Người con gái bị kéo về làm vợ mà không khóc lóc, kêu la thì sẽ bị gia đình và làng xóm coi khinh. Đồng thời, nếu như cô gái khóc càng to, phản ứng càng quyết liệt thì đôi đó càng hạnh phúc, con cháu đầy nhà. Người H'Mông quan niệm: Có “bắt” vợ thì người đàn ông mới chứng minh sự thật lòng với người yêu, sự mưu trí, dũng cảm của mình. “Bắt” vợ là thử thách cuối cùng để trai gái trở thành vợ chồng của nhau.
Tuy nhiên, theo luật sư Trần Văn Đạt (Đoàn Luật sư tỉnh Bình Thuận), cũng như những giao dịch khác trong đời sống, việc bắt vợ-bắt chồng chỉ được diễn ra sau khi đã có sự đồng thuận của các bên liên quan.
Phong tục này nếu diễn ra mà không có tín hiệu thể hiện sự đồng ý của một bên thì người thực hiện hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Nếu không chấn chỉnh dễ dẫn đến lạm dụng, xâm hại đến phụ nữ và trẻ em gái. Điều 123 BLHS hiện hành quy định về hành vi bắt giữ người trái pháp luật (có thể bị xử phạt từ cảnh cáo, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 10 năm).
Bắt giữ người trái pháp luật là hành vi ngăn cản, tước đoạt sự tự do hoạt động, tự do dịch chuyển thân thể của người khác trái với quy định của pháp luật về căn cứ thẩm quyền và thủ tục. Tính trái pháp luật trong việc bắt, giữ người là việc bắt, giữ người không thuộc những trường hợp pháp luật cho phép.
Theo đó, với hành vi như diễn ra trong clip, nhóm thanh niên đã bắt người trái pháp luật khi có hành vi dùng vũ lực như trói, khóa tay hoặc đe dọa dùng vũ lực buộc người bị bắt phải đến nơi theo ý họ. Nếu trong quá trình bắt mà gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe của cô gái thì tùy trường hợp cụ thể mà những người này còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội phạm tương ứng với hành vi xâm phạm.
“Hành vi này còn có thể bị truy cứu các tội như hiếp dâm (nếu xâm hại tình dục người phụ nữ), hiếp dâm trẻ em (nếu xâm hại bé gái dưới 13 tuổi). Giả sử, khi bị bắt trái phép về rồi người phụ nữ đồng ý ở lại hoặc sau khi có sự can thiệp của người khác mà người phụ nữ được thả ra thì hành vi này cũng vẫn bị truy cứu, tình tiết người phụ nữ sau đó đồng ý chỉ được xem là tình tiết giảm nhẹ. Cơ quan chức năng cần xử lý để bảo vệ những tập tục tốt đẹp, tránh bị lạm dụng, ảnh hưởng đến phẩm giá của phụ nữ và trẻ em gái” - luật sư Đạt nói.
