Cân nhắc khi chọn học ngoại ngữ bắt buộc

Việc Bộ GD&ĐT triển khai đưa tiếng Nga và tiếng Trung làm ngoại ngữ 1 (ngoại ngữ bắt buộc) đã nâng tổng số ngoại ngữ 1 hiện nay lên đến năm loại gồm: Anh, Nga, Pháp, Trung và Nhật. Riêng tiếng Nhật mới được bổ sung từ năm 2011 (cả ngoại ngữ 1 và 2), còn tiếng Hàn mới triển khai là ngoại ngữ 2.

Ngoại ngữ bắt buộc ở đây nghĩa là học sinh (HS) phổ thông nào cũng phải chọn một trong năm loại trên làm ngoại ngữ chính để theo suốt quá trình học và thi. Ngoài ra, những em nào đã học tốt ngoại ngữ 1 rồi thì có thể tự chọn một trong những tiếng trên làm ngoại ngữ 2 để học.

Ngoại ngữ 1: Tự nguyện nhưng phải cân nhắc

Nhiều năm qua, TP.HCM là địa phương đã triển khai dạy-học khá thành công nhiều ngoại ngữ nhất cả nước, gồm Anh, Pháp, Đức, Nhật, Hàn, Trung. Trong đó tiếng Anh vẫn chiếm tỉ lệ đa số. Việc chọn học ngoại ngữ nào với loại hình nào là do HS tự nguyện đăng ký.

Tuy nhiên, theo Sở GD&ĐT, về nguyên tắc khi các em đã chọn ngoại ngữ nào đó làm ngoại ngữ bắt buộc thì các em phải theo học xuyên suốt quá trình học. Vì vậy, các trường luôn nhắc phụ huynh HS nên suy nghĩ kỹ trước khi cho con học các loại ngoại ngữ này để tránh bỏ giữa chừng sẽ ảnh hưởng việc dạy, học và thi cử, chuyển cấp của các em.

Hơn nữa ngoài tiếng Anh, các trường dạy ngoại ngữ khác (ngoại ngữ 1 và 2) đều là những trường “điểm” của TP hoặc của quận vì có điều kiện tốt về mọi mặt, chất lượng tiếng Anh đầu vào của HS cao và có nhiều nhu cầu nhất. Đây là lý do khiến phụ huynh dễ có tâm lý “chạy trường” vì nghĩ rằng cứ cho con vào học các lớp ngoại ngữ này rồi nếu không học được thì xin ra lớp thường.

Một tiết học tiếng Pháp vui nhộn với giáo viên bản ngữ tại Trường THCS Trần Văn Ơn, quận 1. Ảnh: PA

Thực tế tại TP.HCM đã có nhiều em yếu hoặc không muốn nhưng bị phụ huynh ép học để được vào trường “điểm”. Sau một thời gian, các em bị đuối hẳn nên phải ở lại lớp hoặc chuyển trường và phải bắt đầu học lại ngoại ngữ khác khá vất vả.

Cụ thể như Trường THCS Trần Văn Ơn (quận 1) triển khai lớp song ngữ tiếng Pháp khoảng 20 năm nay, mỗi năm tuyển sinh 1-2 lớp. Có năm trường buộc phải cho một em ở lại lớp 8 vì em này yếu đều ba môn tiếng Pháp, toán Pháp và tiếng Anh. Theo quy định, các em đã chọn học thì không được chuyển ra nhưng trường cũng đã cho em này một cơ hội thi môn tiếng Anh cuối học kỳ 2. Nếu em thi được 5 điểm thì trường cân nhắc cho em chuyển ra lớp tiếng Anh nhưng em này chỉ được hơn 1 điểm nên buộc phải ở lại lớp để học tiếp.

Một giáo viên tại Trường Tiểu học Lương Định Của (quận 3) cho rằng có một số em trong lớp tiếng Pháp theo học là vì phụ huynh chọn lớp cho con chứ không xuất phát từ sở thích của con. Vì thế, mỗi năm có khoảng ba em phải xin ra lớp thường vì các em học đuối dần và không theo được nữa. Nhà trường vẫn cân nhắc giải quyết trong 1-2 năm đầu vì để các em kịp học lại tiếng Anh.

Tại lớp tiếng Nhật ngoại ngữ 1 của Trường THCS Lê Quý Đôn (quận 3), hầu như HS chọn môn này đã được gia đình định hướng cho đi du học, làm việc hoặc có nền tảng từ gia đình. Trường đã dạy hơn 10 năm nay với sĩ số hai lớp/năm. Tuy nhiên, mỗi năm vẫn có 2-4 em xin ngưng để ra lớp tiếng Anh vì không theo nổi. Nhà trường cũng chỉ giải quyết khi mới hết lớp 6, còn những em học tiếp thì buộc phải theo hết chương trình để tránh xáo trộn về mặt quản lý.

Chuộng ngoại ngữ 2 ở bậc trung học

Những năm gần đây, khi TP.HCM triển khai một số ngoại ngữ 2 ở THCS và THPT đã thu hút được nhiều HS tham gia. Chẳng hạn tiếng Đức, sau bốn năm triển khai làm ngoại ngữ 2, hầu hết các trường THPT được chọn giảng dạy đều khá thành công và thu hút đông HS theo học như các trường THPT Nguyễn Thượng Hiền, Trần Đại Nghĩa, Nguyễn Thị Minh Khai...

Cụ thể, Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền năm nay là năm thứ ba triển khai dạy tiếng Đức. Ban đầu trường sợ không đủ số lượng, chỉ mở một lớp 35 HS nhưng sau khi thông báo thì có đến 170 em đăng ký nên trường phải sàng lọc để chọn lấy 35 em giỏi tiếng Anh. Ông Võ Văn Dũng, Hiệu trưởng nhà trường, cho hay các em đã học rất tốt, thậm chí hè năm học trước có ba HS của trường đã vượt qua kỳ kiểm tra và được tổ chức nước ngoài cấp học bổng qua Đức du học trong ba tháng hè hoàn toàn miễn phí.

Riêng tiếng Hàn, năm học 2015-2016, trường THCS đầu tiên tại TP.HCM đưa tiếng Hàn vào giảng dạy cho HS lớp 6 như ngoại ngữ 2 là Trường TH Thực hành Sài Gòn hợp tác với Trung tâm Hàn Quốc học (Sejong, thuộc ĐH Sư phạm TP.HCM). HS được tự chọn học môn này nếu có nhu cầu.

Ông Nguyễn Long Sơn, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết có 47 em đăng ký chia làm hai lớp và các em phải theo học suốt đến hết lớp 12 chứ không được bỏ ngang. “Đến nay các em này vẫn học tiếng Anh (ngoại ngữ 1) và tiếng Hàn (ngoại ngữ 2) bình thường, thậm chí nhiều em đang học rất tốt cả hai môn” - ông Sơn cho biết.