Ngày 1-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến (lần 2) về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020. Thừa ủy quyền Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể trình bày báo cáo tóm tắt.
Ông Nguyễn Văn Thể cho biết: Dự án cao tốc Bắc – Nam có 8 dự án thành phần được đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Kết quả sơ tuyển, 7/8 dự án có từ hai nhà đầu tư lọt qua vòng sơ tuyển. Chỉ dự án Vĩnh Hảo – Phan Thiết không có nhà đầu tư nào.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng cao tốc Bắc - Nam. Ảnh: V.LONG
Hiện các nhà đầu tư đều gặp khó khăn trong việc huy động nguồn vốn tín dụng cho dự án. Đặc biệt, dịch COVID-19 ảnh hưởng đến hạn mức cho vay dài hạn của các tổ chức tín dụng. “Cạnh đó, Chính phủ cũng cần giải ngân vốn đầu tư công và đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình, dự án trọng điểm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế…”- ông Thể cho hay.
Theo đó, Chính phủ xây dựng ba phương án chuyển đổi hình thức đầu tư dự án. Phương án một, chuyển toàn bộ tám dự án theo hình thức PPP sang đầu tư công. Dự kiến tổng mức đầu tư khoảng 99.493 tỉ đồng, trong đó, vốn ngân sách 55.000 tỉ đồng và bổ sung khoảng 44.493 tỉ đồng từ vốn đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025.
Phương án này có ưu điểm là đảm bảo các dự án cao tốc Bắc - Nam triển khai đúng tiến độ Quốc hội đề ra, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, Nhà nước phải bổ sung 44.493 tỉ đồng.
Phương án hai, Chính phủ đề xuất chuyển 5 dự án sang đầu tư công, gồm 4 dự án cấp bách (đoạn Mai Sơn - quốc lộ 45, quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu và Phan Thiết - Dầu Giây) và một dự án không có nhà đầu tư đăng ký tham gia là đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết. Ba dự án còn lại tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP.
Phương án này có tổng mức đầu tư khoảng 100.250 tỉ đồng. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước khoảng 88.059 tỉ đồng, vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 12.194 tỉ đồng.
Phương án ba, chuyển đổi hình thức đầu tư ba dự án, gồm hai dự án cấp bách là đoạn Mai Sơn - quốc lộ 45, Phan Thiết - Dầu Giây và dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết vì không có nhà đầu tư. 5 dự án cao tốc còn lại tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP.
“Với phương án này, tổng mức đầu tư khoảng 100.816 tỉ đồng. Trong đó, vốn ngân sách Nhà nước khoảng 78.461 tỉ đồng, vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 22.355 tỉ đồng…”- ông Nguyễn Văn Thể cho hay.
Góp ý sau đó, các đại biểu đều thống nhất lựa chọn phương án 3. “Đề nghị Chính phủ điều chỉnh lại tờ trình, thay vì trình cả ba phương án thì nên đưa ra quan điểm nhất quán của Chính phủ để thảo luận tập trung…”- ông Phùng Quốc Hiển, Phó Chủ tịch Quốc hội nói.
Sau khi chuyển sang đầu tư công, ông Phùng Quốc Hiển đề nghị các dự án trên phải tiến hành các thủ tục đấu thầu theo quy định, đây là nguyên tắc bất di bất dịch.
“Cạnh đó, các khoản đầu tư của nhà nước, kể cả nhà nước đầu tư 100%, theo luật quản lý tài sản công đều phải tiến hành thu phí. Thậm chí kể cả dự án sân bay Long Thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nêu rõ phải thu phí để hoàn vốn…”- ông Hiển nhấn mạnh.
Kết luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, cho rằng nếu các bên thông thất thì trình ra Quốc hội một phương án. Trong đó, cần làm rõ cơ sở pháp lý để chuyển đổi ba dự án trên.
Đối với năm dự án còn lại, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư theo quy định...
