Đại biểu Quốc hội lo ngại về tội phạm

Hôm qua, 13-11, Quốc hội dành cả ngày làm việc để nghe báo cáo và thảo luận về công tác phòng chống tội phạm, phòng chống tham nhũng, thi hành án và các báo cáo của chánh án TAND Tối cao, viện trưởng VKSND Tối cao.

Nhiều câu chuyện đã được các đại biểu (ĐB) Quốc hội đưa ra nghị trường, từ chuyện cô giáo phải viết đơn xin xã hội đen tha cho gia đình mình được yên ổn đến tham nhũng vặt hoành hành…

Chuyện buồn cô giáo phải viết đơn xin xã hội đen

Thảo luận tại hội trường, ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) nhận định tình hình tội phạm diễn ra phức tạp, công khai khiến người dân bất an. Đáng suy nghĩ là trong khi chúng ta có cả hệ thống các cơ quan hành pháp, tư pháp hùng hậu từ trung ương đến địa phương, một hệ thống pháp luật gần 200 luật và bộ luật.

“Việc một cô giáo ở TP.HCM viết đơn gửi xã hội đen xin tha cho gia đình để chị được yên ổn dạy học là câu chuyện buồn. Đó là những mảng tối trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Người dân đặt câu hỏi về trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Về tình trạng bảo kê cho tội phạm ở bệnh viện, bến xe… kéo dài nhiều năm không được phát hiện, xử lý” - ĐB Hoa dẫn chứng.

ĐB Hoa chia sẻ, cử tri từng đặt câu hỏi với bà về các phong trào chiến dịch dẹp vỉa hè ở nhiều tỉnh, thành không có kết quả. “Có cử tri hỏi tôi đây có phải minh chứng cho sự bất lực của bộ máy nhà nước trong cuộc chiến này và họ sa sút niềm tin vào năng lực và quyết tâm của bộ máy công quyền trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm” - ĐB Hoa nói.

Theo đó, ĐB này đề nghị Chính phủ cần làm rõ nguyên nhân tại sao gia tăng tình trạng “mù luật, nhờn luật, thách thức pháp luật” để từ đó có biện pháp giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Và muốn làm được như thế thì các cơ quan đại diện cho pháp luật phải tuân thủ, nghiêm minh trước tiên.

ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) thống kê cụ thể hơn: “Tội phạm trong lứa tuổi thanh thiếu niên cũng tăng hơn 30% số vụ, hơn 32% số đối tượng. Bên cạnh đó, tội hiếp dâm trẻ em tăng gần 2,5%. Người dân rất lo lắng, bức xúc trước thực trạng này”.

Theo ông Học, thực tế trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân các cấp, ban, ngành chưa quan tâm đến thực trạng này. Từ đó, ĐB này đề nghị trong nghị quyết của Quốc hội cần nhấn mạnh đến yêu cầu đấu tranh ngăn chặn tội phạm ở lứa tuổi thanh thiếu niên cũng như tội phạm hiếp dâm để trẻ em có thể phát triển trong môi trường lành mạnh.

ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) lo ngại tội phạm công khai quấy nhiễu cuộc sống người dân. Ảnh: TP

Trước đó, trình bày báo cáo phòng, chống tội phạm, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho hay năm 2018 đã giảm 2,72% số vụ phạm pháp hình sự, tỉ lệ điều tra, khám phá đạt hơn 81% (vượt chỉ tiêu Quốc hội đề ra); án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng đạt gần 90%. Có gần 3.600 băng, nhóm tội phạm hình sự các loại bị triệt phá…

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận số vụ có giảm nhưng tính chất vẫn nghiêm trọng, cường độ bạo lực gia tăng. Hoạt động của các băng, ổ nhóm tội phạm có sự đan xen, gắn kết chặt chẽ giữa các lĩnh vực, triệt để lợi dụng danh nghĩa các doanh nghiệp để hoạt động phạm tội, nhất là liên quan đến lĩnh vực “tín dụng đen”, kéo theo tình trạng siết nợ, đòi nợ thuê, cưỡng đoạt tài sản, bắt giữ người trái pháp luật...

Tham nhũng vặt hoành hành

Góp ý về báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng, ĐB Nguyễn Minh Sơn (Tiền Giang) cho rằng đối tượng tham nhũng là người có chức, có quyền. Tuy nhiên, không phải ai có chức, có quyền cũng tham nhũng nên chức quyền dù to hay nhỏ, cao hay thấp chỉ là điều kiện, còn lương tâm, phẩm chất đạo đức con người là cái quyết định. “Muốn phòng ngừa tham nhũng thì xây dựng phẩm chất đạo đức con người cán bộ là quan trọng hàng đầu. Làm nhiều luật, sửa nhiều luật cũng chỉ góp phần ngăn chặn hành động tham nhũng nhưng con người tham thì họ tìm đủ mọi cách” - ĐB Sơn nói.

Nhắc đến việc nội dung báo cáo có việc cơ quan chịu trách nhiệm chính về phòng, chống tham nhũng vẫn xảy ra tham nhũng, ĐB Sơn nói: “Hãy lắng nghe lời ca thán của cử tri qua các buổi tiếp xúc trước và sau kỳ họp Quốc hội, muốn xin vào làm việc chỗ này chỗ kia, lên chức này chức kia, được việc này việc khác cho nhanh đều có “giá”. Giá đó không mặc cả, không cò kè thêm, bớt. Không ưng thì có người khác sẵn sàng thay thế”.

Theo ông Sơn, đây là thách thức lớn đối với Đảng, Nhà nước ta trong công tác phòng, chống tham nhũng hiện nay. Ông cũng băn khoăn khi báo cáo cho rằng tham nhũng có “chiều hướng thuyên giảm”. “Một bao cát bỏ trong hẻm, đổi 100 USD ở tiệm vàng cũng nhìn thấy mà nhà cao tầng, biệt phủ, biệt thự xây trái phép nhan nhản mà không ai thấy. Vậy cái đó là cái gì?” - ông Sơn nói.

Cùng nội dung, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng mặc dù những vụ tham nhũng lớn được thẳng tay trừng trị thời gian qua đã tạo niềm tin trong nhân dân nhưng các vụ tham nhũng vặt gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn phức tạp, gây ảnh hưởng đến công tác phòng, chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước. Ông nhấn mạnh lợi ích nhóm, sân sau của những người có trách nhiệm cũng là vấn nạn gây bất công trong hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản, việc thu hồi tài sản tham nhũng có tiến bộ nhưng còn thấp hơn nhiều so với giá trị tài sản bị thất thoát, thiệt hại...

“Tham nhũng không chỉ diễn ra ở doanh nghiệp nhà nước như thời gian qua mà đã và đang diễn ra ở cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan quản lý tiền, tài sản công, đất đai, đầu tư... Cho nên ngoài giải pháp tuyên truyền pháp luật sâu rộng để phòng ngừa thì việc tiếp tục xử lý hành vi tham nhũng không có vùng cấm sẽ có tác động rất tích cực trong việc phòng ngừa, ngăn chặn” - ĐB Hòa nói.

Trước đó, trình bày báo cáo thẩm tra về công tác phòng, chống tham nhũng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho hay tham nhũng vẫn đang là thách thức và là một trong những vấn đề bức xúc nhất của xã hội hiện nay. “Bên cạnh “tham nhũng vặt” thì các vụ tham nhũng lớn dưới hình thức “nhóm lợi ích”, doanh nghiệp “sân sau”, “công ty gia đình”… đang dần bộc lộ, cần được nhận diện, đánh giá để có giải pháp phòng, chống tương xứng” - bà Nga nói.

Theo đó, đại diện Ủy ban Tư pháp đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước chỉ đạo tập trung kiểm tra, thanh tra, kiểm toán toàn diện việc mua bán, chuyển nhượng tài sản công tại các tỉnh, TP trên cả nước; kiểm tra, thanh tra, kiểm toán việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước… Đồng thời đề nghị tổng Thanh tra Chính phủ, tổng Kiểm toán Nhà nước, bộ trưởng Công an, viện trưởng VKSND Tối cao, Chánh án TAND Tối cao chỉ đạo hoạt động thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, tập trung phát hiện và xử lý các vụ tham nhũng lớn dưới hình thức “nhóm lợi ích”, “sân sau”… để sát với tình hình tham nhũng đang diễn ra trong thực tế.