Đảng không làm thay chính quyền

Trong đoạn mở đầu phần nhiệm vụ xây dựng Đảng, báo cáo chính trị (BCCT) cảnh báo:

“Chúng ta tin chắc rằng điều duy nhất có thể đưa cách mạng và chủ nghĩa xã hội Cuba đến thất bại, gây hiểm nghèo cho tiền đồ dân tộc, đó là việc chúng ta không đủ sức khắc phục những sai lầm đã phạm phải trong hơn 50 năm qua và những sai lầm mới có thể nảy sinh.

… Ngay từ những năm đầu cách mạng, Fidel đã phân biệt rõ ràng vai trò Đảng và vai trò Nhà nước nhưng chúng ta không quán triệt chỉ thị của Người và đã bị cuốn theo những tình thế khẩn cấp”.

Giao trách nhiệm phải giao quyền

Phát biểu của Fidel ngày 26-3-1962 được nhắc lại trong BCCT: “Đảng lãnh đạo thông qua toàn Đảng và thông qua chính quyền. Một công chức phải có quyền, một bộ trưởng phải có quyền, một quan chức hành chính phải có quyền. Có sự bàn bạc với cấp lãnh đạo, với quần chúng công nhân, với chi bộ nhưng chính quan chức hành chính là người quyết định, vì đó là người chịu trách nhiệm”…

“Định hướng đó đã được vạch ra cách đây 49 năm”. BCCT liên hệ: “Có những luận điểm được phác họa chính xác, mặc dù đã trải qua thời gian gần 100 năm từ khi Lênin phát biểu, cho đến nay về cơ bản vẫn giữ nguyên giá trị, gặt hái thành công trong đường hướng đó. Cần tiếp tục vận dụng các luận điểm ấy phù hợp với đặc điểm và kinh nghiệm của đất nước ta”.

BCCT xác định rõ: “Các định hướng, nghị quyết và quy định của Đảng không trực tiếp mang tính chất pháp lý bắt buộc đối với mọi công dân, mà chỉ buộc đảng viên tự giác thực hiện. Đảng không có bộ máy quyền lực và cưỡng bức nào. Đây chính là sự khác biệt quan trọng giữa vai trò và phương pháp hoạt động của Đảng với vai trò và phương pháp của Nhà nước. Quyền hành của Đảng chủ yếu dựa vào uy thế tinh thần và ảnh hưởng của Đảng đối với quần chúng, cùng sự tín nhiệm của nhân dân đối với Đảng”.

Tăng lãnh đạo là nữ, trẻ, người da đen, người lai

Đại hội VI đã biểu thị sự nhất trí cao với những lời tự phê bình nghiêm khắc của Raul Castro khi bầu cử Ban Chấp hành Trung ương mới. Raul nói: “Thật là đáng xấu hổ khi đã qua hơn nửa thế kỷ mà vẫn không giải quyết được vấn đề đề bạt cán bộ nữ, trẻ, người da đen, người lai, có đủ tài năng và phẩm chất cá nhân vào các cương vị chủ chốt”.

Nền y tế Cuba được xem là tốt nhất ở Nam Mỹ và rất tiến bộ trong lĩnh vực kỹ thuật sinh học. Việc khám, chữa bệnh hoàn toàn miễn phí. Từ năm 1979 đến nay, Cuba đã trợ giúp y tế cho 35 nước thuộc thế giới thứ ba và đào tạo hơn 78.000 bác sĩ cho 78 quốc gia. Hiện ở Cuba cứ 166 người dân có một bác sĩ, tỉ lệ này xếp vào tốp cao nhất thế giới. Ảnh: INTERNET

Kết quả là trong số 115 ủy viên Trung ương khóa này có 48 nữ, chiếm tỉ lệ 41,7%, gấp hơn ba lần so với tỉ lệ nữ khóa trước (13,3%). 30 ủy viên Trung ương là người da đen và người lai, chiếm 31,3 tổng số, tăng 10% so với khóa trước.

Về vấn đề trẻ hóa, BCCT chỉ rõ: “Mặc dù đã có nhiều dự tính đề bạt lớp trẻ vào các cương vị chủ chốt nhưng cuộc sống đã chứng tỏ không phải cứ chọn là có được người tốt nhất. Hiện nay chúng ta phải gánh hậu quả là không có đủ nguồn cán bộ thay thế được chuẩn bị hợp lệ, có đủ kinh nghiệm và sự từng trải để đảm đương những nhiệm vụ mới, quan trọng trong cơ quan lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ. Đây là vấn đề phải giải quyết từng bước trong nhiệm kỳ năm năm này, không hấp tấp, không qua chuẩn bị, song phải bắt đầu ngay từ đại hội này”.

Trong tinh thần đó, Đại hội VI đã quyết định thời hạn giữ chức vụ ở các cương vị chính trị và Nhà nước chủ chốt là không quá hai nhiệm kỳ năm năm.

“Điều này là khả thi và cần thiết trong hoàn cảnh hiện tại, khác xa với hoàn cảnh những thập kỷ đầu tiên, khi cách mạng chưa được củng cố mà còn phải thường xuyên đương đầu với những cuộc uy hiếp và tấn công. Sự củng cố thể chế chúng ta một cách có hệ thống sẽ là điều kiện và cũng là sự bảo đảm cần thiết để cho chính sách đổi mới cán bộ tuyệt đối không tạo nguy cơ phá vỡ tính liên tục của chủ nghĩa xã hội ở Cuba” - BCCT kết luận.

Tuyên chiến với bệnh hình thức

Đại hội VI đã nêu cao tinh thần thẳng thắn tự phê bình khi mổ xẻ những khuyết tật trong lĩnh vực công tác chính trị tư tưởng của Đảng.

“Chúng ta phải suy ngẫm về những tác động tiêu cực của các thói quen lâu đời không phù hợp chút nào với vai trò tiên phong của Đảng trong xã hội. Đó là bệnh hời hợt và chủ nghĩa hình thức trong công tác chính trị tư tưởng của Đảng, là việc sử dụng những phương pháp lỗi thời và những từ ngữ cũ rích bất chấp trình độ học thức của đảng viên. Đó là việc tổ chức những cuộc họp quá dài và thường là trong giờ hành chính; những cuộc họp với chương trình nghị sự cố định do cấp trên xếp đặt bất chấp khung cảnh đang diễn ra cuộc sống của đảng viên. Đó là những cuộc triệu tập thường xuyên để dự các hoạt động kỷ niệm rất hình thức để nghe những bài diễn văn càng hình thức hơn. Đó là việc tổ chức những cuộc lao động tình nguyện vào các ngày nghỉ mà chẳng có nội dung thiết thực…”.

BCCT phanh phui các khuyết điểm, nhược điểm của công tác chính trị tư tưởng và cho biết: Cuối tháng 1-2012 sẽ có Hội nghị toàn quốc của Đảng để rút ra những kết luận về việc sửa đổi phương pháp và tác phong công tác của Đảng. Hội nghị toàn quốc sẽ tập trung vào yêu cầu nâng cao vai trò của Đảng với tư cách là đại biểu tối cao lợi ích của nhân dân Cuba.

“Để đạt mục tiêu đó, phải dứt khoát thay đổi tư duy, loại bỏ chủ nghĩa hình thức và bệnh khoác lác trong tư tưởng và hành động, điều này có nghĩa là phải đào bới tận gốc căn bệnh thủ cựu chỉ biết dựa vào những giáo điều, những huấn lệnh rỗng tuếch, nhằm đạt tới thực chất cốt lõi của sự vật” - BCCT kết luận.

Nhiệm vụ của báo chí Cuba được nêu khá cụ thể trong BCCT của Đại hội VI:

“… Báo chí Cuba các loại đóng vai trò quyết định trong việc soi sáng và phổ biến một cách khách quan, liên tục và có phê phán tiến trình triển khai mô hình kinh tế… Trên mặt trận này, cũng phải triệt để loại bỏ thói quen say sưa thắng lợi, thói huênh hoang và chủ nghĩa hình thức khi đề cập đến thời sự trong nước…”.

NGUYỄN SƠN (Nguyên Phó Trưởng ban Tư tưởng - Văn hóa Thành ủy TP.HCM)