Bên cạnh Tổng thống Volodymyr Zelensky, ở Ukraine còn có một nhân vật quyền lực “dưới một người trên vạn người” và được xem là “cánh tay phải của ông Zelensky”, người này không ai khác chính là Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine - ông Andriy Yermak, theo tờ The Washington Post.
Sát cánh với ông Zelensky
Tại Ukraine, người đứng đầu văn phòng tổng thống luôn có một ảnh hưởng to lớn, nhưng ảnh hưởng của ông Yermak đặc biệt hơn khi ông giữ vai trò này trong bối cảnh đất nước có chiến tranh.
Mọi vấn đề liên quan chiến tranh đều có sự tham gia của ông Yermak. Vai trò của ông này nhiều đến mức truyền thông phương Tây cho rằng gần như không thể phân biệt vai trò của ông Yermak với ông Zelensky.
Ông Yermak với ông Zelensky hiếm khi xuất hiện mà không có nhau, đến nỗi ông Oleh Rybachuk - Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine dưới thời Tổng thống Viktor Yushchenko thắc mắc rằng liệu việc lãnh đạo đất nước là nhiệm vụ của một người hay cả hai người.
Tờ The Times (Anh) dẫn nguồn tin từ các quan chức Ukraine rằng nhiều người gọi ông Yermak là “nguyên thủ quốc gia trên thực tế” hay “phó tổng thống Ukraine”.
Khi quyền lực càng lớn, một số quan chức Ukraine và phương Tây bắt đầu hoài nghi rằng liệu ông Yermak có đang giữ “quyền lực quá mức” và vai trò của ông này có đang làm suy yếu quyền lực của Tổng thống Zelensky.
Ông Michael McFaul, cựu đại sứ Mỹ tại Nga, người từng làm việc với ông Yermak, nói rằng vị chánh văn phòng tổng thống đảm nhận nhiều vai trò trong chính phủ của ông Zelensky.
“Ở một khía cạnh nào đó, ông ấy [Yermak] trên thực tế là thủ tướng, ngoại trưởng và chánh văn phòng. Tôi biết mọi người phàn nàn về ông Yermak như thế nào, nhưng đó là mặt trái của chiến tranh và tôi nghĩ ông ấy làm việc khá hiệu quả” - The Washington Post dẫn lời ông McFau.
Nhiều quan chức Ukraine cáo buộc ông Yermak hạn chế quyền tiếp cận của các quan chức với ông Zelensky, thậm chí ông Yermak còn kiểm soát những quan chức nào được phép ra nước ngoài. Các đại sứ nước ngoài tại Ukraine cũng cho biết họ thường làm việc với ông Yermak thay vì ông Zelensky.
Ngoài ra, các quan chức quân sự Ukraine cáo buộc ông Yermak nhúng tay vào việc sa thải Tổng Tư lệnh quân đội Ukraine - tướng Valery Zaluzhny hồi tháng 2. Các quan chức nói rằng ông Yermak đã hạn chế quyền tiếp cận của tướng Zaluzhny với ông Zelensky vì Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine coi ông Zaluzhny là đối thủ cạnh tranh quyền lực.
Văn phòng tổng thống đã bác bỏ cáo buộc này. “Những người mặc quân phục hiếm khi hài lòng với các quyết định chính trị. Tướng Valery Zaluzhny không bị cách chức, ông ấy được bổ nhiệm làm đại sứ tại Anh, điều này thể hiện mức độ tin tưởng cao [của tổng thống với ông Zaluzhny]” - một phát ngôn viên Văn phòng Tổng thống Ukraine nói.
Người phát ngôn lưu ý rằng mọi hoạt động của văn phòng tổng thống trong thời gian thiết quân luật đều tuân theo các quy trình an ninh đặc biệt và do đó ông Yermak có vai trò hợp pháp trong lĩnh vực an ninh quốc gia, phù hợp với quyền hạn hiến pháp của ông ấy.
Bên cạnh đó, một số người trong chính phủ Ukraine cũng đổ lỗi cho ông Yermak về việc sa thải Phó Thủ tướng Ukraine - ông Oleksandr Kubrakov vào tháng trước.
Không có nhiều kinh nghiệm chính trị
Là cựu luật sư và từng là nhà sản xuất phim, ông Yermak - cũng giống như ông Zelensky - không được đào tạo để điều hành quốc gia.
Theo The Washington Post, ông Yermak (52 tuổi, hơn ông Zelensky sáu tuổi) sinh ra và lớn lên ở thủ đô Kiev với cha là người Ukraine và mẹ là người Nga đến từ TP Saint Petersburg.
Cha ông Yermak từng giữ vai trò cấp cao trong Đại sứ quán Liên Xô ở thủ đô Kabul (Afghanistan), điều này làm dấy lên đồn đoán rằng gia đình ông duy trì mối quan hệ với Nga và các cơ quan an ninh Nga.
Ông Yermak có bằng thạc sĩ luật tại ĐH Quốc gia Taras Shevchenko (Ukraine) và làm luật sư mảng giải trí và nhà sản xuất phim.
Vị chánh văn phòng kể rằng ông đã từ chối các cơ hội chính trị trước khi gặp ông Zelensky vì chưa bao giờ tin vào “những người mặc vest xám”.
Ông Yermak nói rằng ông không nhớ đã gặp ông Zelensky khi nào nhưng cho biết hai người đã là bạn được khoảng 15 năm.
Ông Zelensky đã mời những người khác từ công ty sản xuất phim tham gia chính trị cùng ông, bao gồm ông Serhiy Trofimov, người từng giữ chức phó chánh văn phòng tổng thống; ông Ivan Bakanov, người đứng đầu cơ quan an ninh Ukraine; và ông Serhiy Shefir - từng là trợ lý của tổng thống.
Ngoài ông Yermak, tất cả những người còn lại đều bị bãi nhiệm - diễn biến khiến nhiều người nghi ngờ ông Yermak có liên quan.
Bản thân ông Yermak cũng nhận ra rằng nhiều người không hài lòng với vai trò quá lớn của ông.
“Tại sao lại là ông Yermak ở đây? Lại là ông ấy nữa à”- ông Yermak nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây, nhại lại lời của những người chỉ trích ông.
Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine nhắn nhủ đến những người chỉ trích: “Tôi đang làm việc thay mặt cho tổng thống”.
