Israel suýt biến chiếc cốc giữ nhiệt Trung Quốc thành khủng hoảng ngoại giao như thế nào?

Cơ quan an ninh Shin Bet của Israel đã phải đối mặt với một nhiệm vụ bất thường hôm 12-4, khi họ được yêu cầu thẩm định liệu Đại sứ quán Trung Quốc (TQ) có cố gắng cài đặt các thiết bị giám sát - được cho là giấu trong những chiếc cốc giữ nhiệt làm quà mừng lễ - trong văn phòng của một số bộ trưởng Israel hay không.

Theo báo Israel Ha’aretz, các chuyên gia của Shin Bet đã dành hàng giờ để kiểm tra một thành phần được tìm thấy dưới đáy một trong những chiếc cốc đó. Cuối cùng, họ tuyên bố đó là một thiết bị “vô tội”, được sử dụng để niêm phong cốc và duy trì nhiệt độ đồ uống mà nó chứa đựng.

Các biện pháp an ninh nghiêm ngặt xung quanh các bộ trưởng là cần thiết, nhưng việc áp dụng biện pháp này một cách công khai gần như đã làm tổn hại đến mối quan hệ mong manh giữa TQ và Israel. “Những tin đồn vô căn cứ có tác động nghiêm trọng vì chúng nhằm mục đích chọc mũi vào mối quan hệ giữa TQ và Israel, làm hoen ố hình ảnh của TQ và gây hiểu lầm nghiêm trọng cho công chúng” - Đại sứ quán TQ cho biết trong một tuyên bố bác bỏ các báo cáo truyền thông.

Sự việc bắt đầu vào ngày 11-4, khi một nhân viên tại Đại sứ quán TQ ở Tel Aviv liên hệ với văn phòng các bộ trưởng để phối hợp gửi một món quà mừng lễ, trước ngày lễ Vượt qua của người Do Thái vào cuối tuần này.

Thành viên nội các đầu tiên nhận được gói hàng là Bộ trưởng Khoa học, Công nghệ và Không gian Israel Orit Farkash-Hacohen. Một chiếc khác đã được gửi tới văn phòng Bộ trưởng Y tế Nitzan Horowitz và chiếc thứ ba ban đầu dự kiến sẽ được gửi cho Bộ trưởng Văn hóa và Thể thao Chili Tropper vào ngày 12-4 (giờ địa phương).

Các quy định của Shin Bet chỉ rõ rằng bất kỳ gói hàng nào được gửi từ nước ngoài hoặc từ cơ quan ngoại giao nước ngoài đều phải qua kiểm tra an ninh toàn diện. Các nhân viên an ninh tại Bộ Khoa học đã đưa món quà TQ qua hệ thống sàng lọc, và nó đã phát tiếng chuông báo động. Một nguồn tin cho biết, sau khi kiểm tra kỹ hơn và phát hiện thành phần “đáng ngờ”, các nhân viên bảo vệ đã quyết định giao chiếc cốc giữ nhiệt cho Shin Bet.

Ngay cả trước khi các chuyên gia của Shin Bet vào cuộc kiểm tra, cơ quan này đã liên hệ với các quan chức tại nhiều bộ khác nhau, bao gồm Văn phòng Thủ tướng, do lo ngại rằng các gói tương tự có thể đang trên đường tới các cơ quan này. Một số bộ trưởng đã nhận được một cuộc điện thoại đáng ngạc nhiên từ các viên chức phụ trách an ninh của họ vào ngày 11-4 nhằm cố gắng xác định xem có bất kỳ món quà nào đã được nhận từ Đại sứ quán TQ hay không. Đến sáng 12-4, tin tức này đã bị rò rỉ và được Đài phát thanh quân đội Israel đăng tải đầu tiên.

Shin Bet đã mất một thời gian khá lâu để đưa ra đánh giá về vấn đề này. Bất chấp hàng loạt câu hỏi xung quanh vụ việc khác thường này, rõ ràng là ngay từ đầu, Israel đã không nghi ngờ nghiêm túc về một âm mưu gián điệp quy mô lớn. Không có lệnh phải giữ kín miệng. Các quan chức quốc phòng và ngoại giao Israel, những người chịu trách nhiệm xử lý một cuộc khủng hoảng như vậy, nói rằng họ không được cập nhật theo thời gian thực, ngay cả sau khi câu chuyện bị rò rỉ.

Theo một trong những quan chức này, sẽ không có đại sứ quán nào toan tính hay cố gắng cài hàng loạt thiết bị giám sát như thế này vì biết rằng chúng rất có thể bị chặn ở ít nhất một số bộ, phá hủy toàn bộ hoạt động. Và quả thực, chiếc cốc giữ nhiệt đầu tiên phải trải qua quá trình sàng lọc, tại Bộ Khoa học, Công nghệ và Không gian Israel, đã được ê kíp an ninh của cơ quan này “phơi bày”.

Các quan chức cho biết bản thân thiết bị sẽ không thực sự làm được những gì nó được cho là sẽ làm: Không có nguồn điện, không có kết nối internet, không có ăng-ten GPS và được đặt bên trong một khoang chứa nước nóng, nó sẽ không thực sự mang đến cho những người điều hành giả định bất kỳ thông tin có giá trị nào.

Do đó, lời của Đại sứ quán TQ nghe có vẻ hoàn toàn hợp lý: “Nhân dịp Lễ Vượt qua… Đại sứ quán TQ tại Israel đã gửi những món quà ngày lễ cho phía Israel để bày tỏ tình hữu nghị của chúng ta”. Một số phương tiện truyền thông Israel đã lan truyền tin đồn rằng một cốc giữ nhiệt trong quà tặng “có thể chứa” một “thiết bị đáng ngờ”.

Thực tế, cái gọi là “thiết bị đáng ngờ” chỉ là một cái thiết bị hấp thụ nhiệt, có thể dễ dàng tìm thấy trong cùng một loại cốc giữ nhiệt, Đại sứ quán TQ nói thêm, đồng thời kêu gọi các cơ quan truyền thông “ngay lập tức rút lại các báo cáo sai sự thật”, cảnh báo phía TQ “có quyền truy cứu trách nhiệm” nếu các cơ quan truyền thông khăng khăng tung ra những tin đồn như vậy, tờ The Times of Israel đưa tin.