Hồi giữa tháng 10, tiền đạo Rafaelson người Brazil đã được trao quyết định nhập tịch Việt Nam với cái tên Nguyễn Xuân Son. Tuy nhiên, cơ hội cho chân sút của Nam Định lên tuyển quốc gia không cao, dù HLV Kim Sang-sik rất cần mẫu tiền đạo nhạy bén và mạnh mẽ như Son.
Không phải cầu thủ Việt kiều hay ngoại binh nhập tịch nào cũng hay
Bóng đá Việt Nam thời HLV Calisto những năm 2000 có một số ngoại binh nhập tịch lên tuyển tham dự một số giải đấu quốc tế. Nhưng sau năm 2010, khi ông thầy người Bồ Đào Nha không còn gắn bó nữa, trào lưu cầu thủ có gốc nước ngoài gia nhập tuyển quốc gia không còn. Hồi đó, những cái tên nổi bật từng lên tuyển là thủ môn Phan Văn Santos, Huỳnh Kesley, Đinh Hoàng Max, Đinh Hoàng La,… nhưng rồi họ dần trôi vào quên lãng.
Thỉnh thoảng vẫn có những ngoại binh nhập tịch hoặc cầu thủ Việt kiều xin lên các đội tuyển thử việc dù không phải ai cũng đủ trình độ hoặc sự phù hợp để trụ lại. Chân sút người Pháp Ludovic Casset có tên Mã Trí hay Toni Lê Hoàng, Johnny Nguyễn, Michel Lê, Đặng Văn Robert, Michal Nguyễn,… đều sớm nở tối tàn. Duy có Mạc Hồng Quân, tiền vệ Việt kiều Cộng hòa Czech nổi đình nổi đám khi khoác áo Olympic Việt Nam vượt qua vòng bảng Asian Cup 2014 dưới thời HLV Miura và sau đó lặng lẽ quay về mưu sinh ở một số đội bóng chơi V-League.
Khoác áo tuyển lâu nhất có lẽ là thủ môn Việt kiều Nga Đặng Văn Lâm. Dấu ấn lớn nhất của người gác đền xuất thân từ “lò” Spartak Moscow là chức vô địch AFF Cup 2018 dưới thời HLV Park Hang-seo. Sự nổi bật của Văn Lâm từ giải đấu này giúp anh có những lần chuyển nhượng thú vị sang Thái Lan và sau đó không thành công tại Nhật Bản.
Tự tin vào năng lực cùng sự khổ luyện của mình, Văn Lâm từng viết tâm thư xin thử việc trên tuyển quốc gia hồi năm 2015 rồi được HLV Hữu Thắng triệu tập lên góp mặt ở AFF Cup 2016 trong vai trò dự bị. Tiếc cho Văn Lâm thời gian gần đây đã không còn giữ phong độ ổn định và chấp nhận xuống chơi giải hạng Nhất. Gần 10 năm trên tuyển, cơ hội bắt chính cho Văn Lâm dần mai một đi, sau những sai lầm ngớ ngẩn như ở trận giao hữu thua Nga 0-3 khiến cho một thủ thành Việt kiều khác là Nguyễn Filip trở nên vượt trội hơn.
Cơ hội nào cho ngoại binh nhập tịch?
Bóng đá Đông Nam Á đã quen với phong trào ngoại binh nhập tịch hay cầu thủ có gốc gác bản xứ, từ đội tuyển Philippines, Singapore, gần đây có Thái Lan và đông đảo nhất là Indonesia có biệt danh “Hà Lan 2”. Indonesia đã mạnh lên thấy rõ, với bằng chứng ba lần gần nhất, đội tuyển Việt Nam toàn thua và hiện thầy trò Shin Tae-yong còn là đại diện duy nhất của làng bóng khu vực đá vòng loại thứ ba World Cup 2026.
Sẽ gặp Indonesia ở vòng bảng AFF Cup vào cuối năm nay, giới hâm mộ lại chia đôi diễn đàn tranh luận có nên chọn ngoại binh nhập tịch góp mặt trên đội tuyển Việt Nam?
Có nhiều luồng ý kiến chia sẻ ngoại binh nhập tịch thì có đầy đủ quyền và nghĩa vụ của một công dân Việt Nam, bao gồm cả năng lực cống hiến cho đội tuyển bóng đá quốc gia. Ngược lại, có quan điểm cho rằng cầu thủ chỉ lên tuyển khi có gốc gác Việt Nam để gìn giữ màu cờ sắc áo cùng lối sống, văn hóa quê hương.
Hơn hai năm trước, HLV Park Hang-seo từng nhắc nhở các học trò hãy gọi đồng nghiệp Adriano Schmidt bằng tên Việt là Bùi Đức Duy để tạo sự gần gũi và không nên ứng xử với trung vệ này như một người nước ngoài. Nó cho thấy vẫn có một khoảng cách nhất định giữa cầu thủ Việt Nam với phần còn lại, đã khó cho cầu thủ Việt kiều và càng khó hơn cho ngoại binh nhập tịch.
Hiện chỉ còn hai thủ môn Việt kiều Nguyễn Filip và Văn Lâm trên tuyển bởi trình độ nhỉnh hơn của cả hai so với các đồng nghiệp trong nước cùng sự hòa hợp về mọi mặt. Rafaelson có tên mới Nguyễn Xuân Son, vua phá lưới V-League gần đây là gương mặt có khả năng lên tuyển, hay hậu vệ Việt kiều Pháp Jason Quang Vinh Pendant của đội Công an Hà Nội cũng thế.
Rõ ràng đội hình của HLV Kim Sang-sik sẽ mạnh hơn cho mục tiêu vô địch AFF Cup 2024 nếu có sức đóng góp của ngoại binh nhập tịch và cầu thủ Việt kiều chất lượng. Nhưng để Nguyễn Xuân Son hay Jason Quang Vinh Pendant lên tuyển quốc gia, ngoài sự phù hợp về ngôn ngữ chung của bóng đá còn là câu chuyện riêng của thói quen và truyền thống của làng bóng Việt Nam.
