Sáng 28-10, Quốc hội đã nghe và thảo luận tại hội trường về Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội giai đoạn năm 2015-2023.
Thảo luận tại đây, ĐBQH Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) nhấn mạnh vấn đề thị trường bất động sản và nhà ở xã hội (NOXH) đang rất nóng, được đông đảo cử tri, người dân quan tâm.
Theo ĐB Hạ, một trong những nguyên nhân của giá bất động sản cao bất thường là do trái phiếu bất động sản hiện nay có lãi suất quá cao, khoảng 12-15%, chưa kể 3% phí phát hành.
Ông phân tích, hiện dư nợ của bất động sản rất lớn, ước đạt 130 nghìn tỷ đáo hạn vào năm 2025. Do vậy, nếu không kiểm soát chặt thì nguồn vốn mà các doanh nghiệp huy động từ phát hành trái phiếu bất động sản đợt này với mục đích phục hồi thị trường sẽ chủ yếu để trả nợ đáo hạn.
“Chúng ta thử tính 100 ngàn tỉ, vay trong khoảng 3 năm, như vậy phải trả phí lãi suất trong thời gian này là 20 ngàn tỉ. Nghĩa là trong 3 năm phải trả gần 50 ngàn tỉ, thì không lợi nhuận nào có thể đáp ứng được” – ĐB Hạ nói và cho rằng nếu không xử lý tốt, gánh nặng này sẽ khiến nhà nước, nhân dân phải gánh chịu.
Trình bày báo cáo giám sát về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, Phó Trưởng Đoàn giám sát cho biết giai đoạn 2015 - 2023, dư nợ tín dụng với lĩnh vực bất động sản đều có sự tăng trưởng, chiếm tỷ trọng từ 18-21% trong tổng dư nợ tín dụng chung của nền kinh tế.
“Các doanh nghiệp bất động sản là tổ chức phát hành lớn trên thị trường trái phiếu (chỉ sau ngân hàng thương mại) với mức lãi suất phát hành cao, có những thời điểm mức lãi suất phát gần gấp đôi so với lãi suất tiết kiệm của ngân hàng để thu hút các nhà đầu tư”- ông Thanh nói.
Theo báo cáo của Chính phủ, giai đoạn 2015 - 2023 có 330 doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước với tổng giá trị phát hành hơn 726.335 tỉ đồng, kỳ hạn phát hành bình quân đạt 3,69 năm, lãi suất phát hành bình quân đạt 10,15%/năm.
Trong đó, năm 2020 bình quân lãi suất phát hành của doanh nghiệp bất động sản là 10,67%, cao nhất lên tới 15%, trong khi lãi suất tiết kiệm kỳ hạn trên 12 tháng ở các ngân hàng thương mại dao động khoảng 5,6%-7%.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho hay hình thức huy động vốn chủ yếu của doanh nghiệp bất động sản trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp là phát hành trái phiếu riêng lẻ nhưng còn nhiều bất cập.
“Nhiều doanh nghiệp khả năng tài chính còn yếu nhưng vẫn tăng cường phát hành trái phiếu doanh nghiệp” - theo ông Vũ Hồng Thanh.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu nhiều đợt, số lượng lớn, tiềm ẩn rủi ro và các hành vi gian dối, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và đã có nhiều vụ việc xảy ra trong thực tế.
Việc chuyển vốn huy động từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp “lòng vòng” qua các doanh nghiệp khác tiềm ẩn rủi ro sử dụng vốn sai mục đích, có thể dẫn đến mất vốn gốc, lãi trái phiếu của nhà đầu tư.
Nhiều doanh nghiệp phát hành phát hành trái phiếu quy mô lớn nhưng không có tài sản bảo đảm hoặc bảo đảm bằng cổ phiếu, tiềm ẩn rủi ro trong bảo đảm thanh toán trái phiếu đến hạn…
Tại báo cáo, Đoàn giám sát cũng đề nghị Chính phủ, bộ, ngành hoàn thiện hệ thống quy định và nâng cao năng lực, hiệu lực giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường chứng khoán nâng cao chất lượng thông tin, công khai, minh bạch.
Cùng với đó, có các giải pháp thiết thực, hiệu quả để thúc đẩy thị trường trái phiếu doanh nghiệp bất động sản dài hạn, phát triển cân bằng và hài hòa với thị trường tín dụng ngân hàng và thị trường cổ phiếu; giám sát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu và việc thực hiện các nghĩa vụ khi đáo hạn trái phiếu của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản.
