Thời gian qua, Pháp Luật TP.HCM nhận được một số thắc mắc của bạn đọc liên quan đến việc căn nhà họ đang ở chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sổ hồng) thì có được đăng ký thường trú không?
Đồng thời, cũng có một số bạn đọc chia sẻ căn nhà họ đang ở mua bằng giấy tờ tay, không được cấp sổ hồng thì khó chuyển đăng ký thường trú về nơi ở mới.
Bị từ chối đăng ký thường trú
Chị Ngọc Khánh (ngụ quận Bình Tân, TP.HCM) cho biết chị có mua căn nhà bằng giấy tờ tay, chưa được cấp sổ hồng. Gia đình chị đã chuyển về căn nhà mới này ở được vài tháng nay.
Mới đây, chị ra công an phường hỏi thủ tục chuyển nơi thường trú từ tỉnh Long An đến nơi ở mới. Tuy nhiên, công an phường cho biết trường hợp của chị chỉ được đăng ký tạm trú, vì nhà không có sổ hồng. Công an phường hướng dẫn để đăng ký tạm trú, chị phải được UBND phường xác nhận căn nhà của chị đang ở không có tranh chấp với ai.
Theo hướng dẫn trên, chị đến phường xin xác nhận thì lại được trả lời do giấy tờ viết tay mà chị cung cấp để chứng minh mua bán nhà không có hiệu lực pháp lý nên không có cơ sở xác nhận. Chính vì thế, chị không được thường trú, tạm trú tại căn nhà mua bằng giấy tờ tay.
“Tôi có thắc mắc theo quy định hiện nay, những giấy tờ chứng minh là chủ sở hữu để được đăng ký thường trú và tạm trú là những giấy tờ gì. Đối với những trường hợp nhà chưa được cấp sổ hồng thì có được đăng ký thường trú không?” - chị Khánh hỏi.
Anh Trần Dũng (ngụ quận 12, TP.HCM) thắc mắc: “Do không có đủ tài chính nên tôi mua nhà có tình trạng pháp lý là nhà sổ hồng chung. Theo đó, căn nhà ở tôi được cấp sổ chung với ba căn nhà khác liền kề. Hiện sổ hồng bản chính được một trong bốn hộ mua chung giữ, ba hộ còn lại được cấp một bản sao y chứng thực. Tôi không biết nhà sổ hồng chung thì có được chuyển nơi thường trú về không?”.
Chị Nguyễn Thị Thúy (ngụ quận Gò Vấp, TP.HCM) cũng cho biết chị vừa mua căn hộ chung cư. Tuy nhiên, căn hộ chung cư chưa được cấp sổ hồng, chỉ có hợp đồng mua bán ký giữa chủ đầu tư và biên bản bàn giao nhà. Chị Thúy thắc mắc những trường hợp mua chung cư mà chưa được cấp sổ hồng thì người dân có được đăng ký thường trú về căn hộ mình đã mua?
Về giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp khi đăng ký cư trú, thường trú, tạm trú thì không nhất thiết phải có sổ hồng.
Không nhất thiết phải có sổ hồng
Trao đổi với PV, một lãnh đạo công an phường của một quận tại TP.HCM cho biết tại khoản 1 Điều 5 Nghị định 62/2021 có quy định về giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp khi đăng ký cư trú, thường trú, tạm trú.
Theo đó, công dân khi đăng ký cư trú cần chứng minh chỗ ở hợp pháp bằng các loại giấy tờ, tài liệu theo quy định.
Cụ thể như: Giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng (đối với trường hợp công trình phải cấp giấy phép xây dựng và đã xây dựng xong); hợp đồng mua bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước hoặc giấy tờ về hóa giá thanh lý nhà ở thuộc sở hữu nhà nước….; hợp đồng mua nhà ở hoặc giấy tờ chứng minh việc đã bàn giao nhà ở, đã nhận nhà ở của doanh nghiệp có chức năng kinh doanh nhà ở đầu tư xây dựng để bán; giấy tờ có xác nhận của UBND cấp xã hoặc UBND cấp huyện nơi không có đơn vị hành chính cấp xã về nhà ở, đất ở xác nhận không có tranh chấp quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất ở nếu không có một trong các giấy tờ nêu trên.
“Như vậy, về giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp khi đăng ký cư trú, thường trú, tạm trú thì không nhất thiết phải có sổ hồng. Người dân có thể cung cấp một trong những giấy tờ nêu trên thì vẫn được giải quyết” - vị lãnh đạo công an phường cho biết.
Vị lãnh đạo công an phường thông tin thêm: Đối với người dân có nhà chưa được cấp sổ hồng, mà căn nhà đó có địa chỉ nhà cụ thể, được UBND phường xác nhận đây là nơi ở hiện tại, nhà không tranh chấp về quyền sở hữu thì vẫn được giải quyết đăng ký thường trú.
Đối với người có nhà ở chưa được cấp sổ hồng, căn nhà không có địa chỉ cụ thể, được UBND phường xác nhận không tranh chấp thì công an phường chỉ giải quyết đăng ký tạm trú hoặc cập nhật nơi ở hiện tại.
Ngoài ra, đối với những căn nhà có sổ hồng chung thì vẫn được đăng ký thường trú nhưng với điều kiện những người đồng sở hữu phải có văn bản đồng ý cho đăng ký thường trú và đảm bảo được diện tích sàn tối thiểu 8 m2/người.•
Nhà trong quy hoạch có được đăng ký thường trú mới?
Bạn đọc Thanh Tùng, huyện Bình Chánh hỏi: Nhà tôi nằm trong quy hoạch từ nhiều năm nay nhưng chưa có quyết định thu hồi đất. Cho tôi hỏi nếu nhà nằm trong quy hoạch thì có được đăng ký thường trú mới không?
Luật sư Nguyễn Tiến Hiểu, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời: Điều 23 Luật Cư trú năm 2020 quy định về địa điểm không được đăng ký thường trú mới như sau: Chỗ ở mà toàn bộ diện tích nhà ở nằm trên đất lấn, chiếm trái phép hoặc chỗ ở xây dựng trên diện tích đất không đủ điều kiện xây dựng theo quy định của pháp luật; chỗ ở đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; chỗ ở là nhà ở mà một phần hoặc toàn bộ diện tích nhà ở đang có tranh chấp, khiếu nại liên quan đến quyền sở hữu, quyền sử dụng nhưng chưa được giải quyết theo quy định của pháp luật; chỗ ở là nhà ở đã có quyết định phá dỡ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền…
Theo quy định trên, nếu nhà của bạn đang nằm trong quy hoạch mà chưa có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì vẫn được đăng ký thường trú mới.
