Đầu tháng này, Ukraine thay bộ trưởng quốc phòng. Hai tuần sau đó, Ukraine miễn nhiệm 6 thứ trưởng quốc phòng. Đây là đợt cải tổ mới nhất của Ukraine tại một cơ quan từng hứng chịu nhiều chỉ trích tham nhũng về việc “đội giá” trong mua sắm quốc phòng, theo tờ The New York Times.
Miễn nhiệm cùng lúc 6 thứ trưởng quốc phòng
Ngày 18-9, Ukraine đã miễn nhiệm 6 thứ trưởng quốc phòng và một quan chức quốc phòng cấp cao, theo tờ Kyvi Independent.
Các thứ trưởng quốc phòng bị miễn nhiệm có bà Hanna Maliar, ông Volodymyr Havrylov, ông Rostyslav Zamlynskyi, ông Denys Sharapov, ông Andrii Shevchenko và ông Vitalii Deineha.
Theo thông báo của chính phủ, cùng với 6 thứ trưởng, ông Kostiantyn Vashchenko, giữ chức Thư ký Nhà nước của Bộ Quốc phòng - một vị trí quản lý cấp cao của Bộ, cũng bị miễn nhiệm.
Sau thông báo miễn nhiệm, tờ Ukrainska Pravda (Ukraine) dẫn lời các nguồn tin trong chính phủ giấu tên cho biết tất cả các quan chức này đã từ chức theo yêu cầu của tân Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov.
Trên Facebook, ông Umerov viết rằng quá trình "khởi động lại" của Bộ Quốc phòng đã bắt đầu và Bộ vẫn hoạt động như bình thường.
Theo thông cáo của chính phủ Ukraine ngày 18-9, quyết định miễn nhiệm các thứ trưởng được đưa ra tại một cuộc họp nội các và chính phủ không đưa ra lý do cho động thái này, theo tờ Kyvi Independent.
Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky và các trợ lý cấp cao cho rằng việc thay đổi nhân sự này là để tìm kiếm sự lãnh đạo mới sau hơn một năm rưỡi chiến tranh.
Các nhóm chống tham nhũng Ukraine cho biết việc miễn nhiệm các quan chức quốc phòng, mặc dù không phải tất cả đều ở các vị trí liên quan đến việc mua sắm, đã gửi đi một tín hiệu tích cực về hoạt động giám sát và trấn áp nạn trục lợi thời chiến.
Thay thế Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine
Đầu tháng 9, Tổng thống Zelensky đã cách chức bộ trưởng quốc phòng của ông Oleksii Reznikov sau một loạt chỉ trích từ các phương tiện truyền thông Ukraine và các nhóm dân sự về việc tăng giá hợp đồng và quản lý tài chính yếu kém, theo Kyvi Independent.
“Ông Oleksii Reznikov đã trải qua hơn 550 ngày chiến tranh toàn diện…Tôi tin rằng Bộ Quốc phòng cần những cách tiếp cận mới và các hình thức tương tác khác với cả quân đội và xã hội nói chung” - ông Zelensky phát biểu.
Ông Reznikov đã nhận được nhiều lời khen ngợi vì nỗ lực điều phối các trang thiết bị phương Tây vào Ukraine. Dù những vụ bê bối liên quan đến mua sắm thiết bị, vật tư quốc phòng không trực tiếp liên quan đến cá nhân ông nhưng ông, với tư cách là lãnh đạo, lại để cấp dưới quản lý yếu kém trong các hợp đồng quốc phòng hoặc không giải quyết được nạn tham nhũng.
Tổng thống Ukraine thông báo người thay thế ông Reznikov là ông Rustem Umerov, Chủ tịch Quỹ Tài sản Nhà nước Ukraine.
Dù là thành viên của đảng chính trị đối lập, ông Umerov, vốn là cựu chủ tịch ngân hàng đầu tư, đã đảm nhận một số vai trò quan trọng trong chính quyền Kiev kể từ khi chiến sự nổ ra. Ông là trưởng đoàn đàm phán Ukraine trong việc thảo luận với Nga về Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen và cũng là nhân sự chủ chốt trong đàm phán trao đổi tù nhân.
Cách chức tất cả lãnh đạo các văn phòng tuyển lính nghĩa vụ
Tháng 8 vừa qua, ông Zelensky đã sa thải tất cả 24 người đứng đầu văn phòng tuyển dụng quân sự khu vực sau khi chính phủ cho biết nhiều sĩ quan tuyển quân đang bị điều tra nghi ngờ nhận hối lộ để giúp người đủ điều kiện nghĩa vụ quân sự trốn đi lính, theo tờ The New York Times.
Theo thông báo về vụ việc, có hai sĩ quan tuyển dụng bị cáo buộc nhận hối lộ để làm giả các tài liệu chứng minh người nam không đủ sức khỏe đi nghĩa vụ quân sự. Ở một số trường hợp, các sĩ quan thu 10.000 USD (24 triệu đồng) mỗi người.
Ông Zelensky tỏ ra giận dữ trước những hành vi này. Ông nói rằng “hệ thống nên được điều hành bởi những người biết chính xác chiến tranh là gì và tại sao lừa dối và hối lộ trong chiến tranh là phản quốc”.
Ông nói thêm rằng những sĩ quan bị cách chức nhưng không phạm tội gì thì phải phục vụ ở tiền tuyến nếu muốn tiếp tục làm việc trong quân ngũ và chứng tỏ phẩm giá của mình. Còn tất cả những người đứng đầu các trung tâm hiện tại sẽ được thay thế bởi những người lính đã từng ra trận.
Miễn nhiệm 2 quan chức về quân nhu
Vào tháng 1, Bộ Quốc phòng Ukraine miễn nhiệm 2 quan chức quốc phòng vì dính cáo buộc tham nhũng do liên quan đến việc mua thực phẩm cho toàn quân với giá “trên trời”.
Theo đó, Giám đốc Cục Mua sắm của Bộ Quốc phòng Bohdan Khmelnytskyi và Thứ trưởng Quốc phòng chịu trách nhiệm về mảng quân nhu Vyacheslav Shapovalov bị miễn nhiệm.
Theo Bộ Quốc phòng, Giám đốc Khmelnytskyi bị cách chức còn Thứ trưởng Shapovalov nộp đơn từ chức.
Trong đơn từ chức, vị Thứ trưởng này đã yêu cầu được chính phủ miễn nhiệm để “không gây ra mối đe dọa cho nguồn cung cấp ổn định của Lực lượng Vũ trang Ukraine” trong bối cảnh ông hứng các chỉ trích của công chúng liên quan đến việc mua nhu yếu phẩm.
Theo dự án điều tra Nashi Groshi, Bộ này bị phát hiện đã mua thực phẩm đội giá lên tới 2 đến 3 lần. Chẳng hạn, Bộ thỏa thuận mua trứng với giá 17 UAH (đồng Hryvnia Ukraine) mỗi quả, trong khi tại các cửa hàng tạp hóa ở Kiev, giá chỉ khoảng 7 UAH. Còn khoai tây được đặt hàng với giá 22 UAH/kg, trong khi giá bán lẻ tại cửa hàng chỉ là 8–9 UAH/kg.
Sự chứng minh với phương Tây
Những thay đổi trên, đặc biệt thay đổi trong đội ngũ lãnh đạo quốc phòng Ukraine, diễn ra trước khi Tổng thống Zelensky tới Mỹ với mong muốn chứng minh với các quan chức Mỹ và các nhà lãnh đạo phương Tây rằng chính phủ của ông không phung phí hàng chục tỉ USD viện trợ từ phương Tây vào việc hối lộ hoặc quản lý yếu kém.
Trong cuộc chiến ở Ukraine, các quyết định về chiến sự sẽ đi trực tiếp từ ông Zelensky đến các cơ quan chỉ huy ở trên chiến trường và phần lớn không thông qua những quan chức ở Bộ Quốc phòng. Do đó, việc miễn nhiệm các quan chức ở Bộ này sẽ không gây ảnh hưởng trực tiếp đến diễn biến của cuộc chiến. Vai trò của Bộ Quốc phòng không phải ở khâu chiến thuật mà là ở hậu cần, tức là gồm việc mua sắm, chi trả tiền lương và phúc lợi, theo tờ The New York Times.
