Phóng sinh để cứu mạng sinh linh, để nuôi dưỡng lòng từ bi, là một việc làm tốt. Thế nhưng việc làm tốt đẹp này đang ngày càng mất đi giá trị khi mà hình ảnh cá, chim vừa thả xong bị bắt lại đem bán cho người khác xuất hiện tràn lan ở khắp nơi, nhất là ở gần các chùa. Điều này khiến nhiều người đau lòng, họ cho rằng việc phóng sinh để người khác bắt lại là tiếp tay cho những người săn bắt, tiếp tay cho tội ác, gây nghiệp sát sinh.
 |
Phóng sinh phải cho đúng cách, không tùy tiện phóng sinh sai cách để rồi mang lại hậu quả đáng tiếc. Ảnh: HUỲNH THƠ |
Ám ảnh chuyện phóng sinh
Chị Thu Ngân, ngụ TP Thủ Đức, TP.HCM, chia sẻ câu chuyện của mình: “Rằm tháng Giêng năm ngoái, nghe một người bạn giới thiệu về ngôi chùa ở quận Bình Thạnh, nổi tiếng về việc phóng sinh nên tôi đến đó. Quyết định đến đó đã khiến tôi vô cùng ân hận. Sau khi mua cá, cúng vái thì tôi thả cá, vừa thả xong cách đó khoảng 200m có hai người chèo xuồng ra sông chích điện bắt lại số cá tôi vừa thả. Cứ nghĩ bản thân giúp những động vật bé nhỏ được trở về với thiên nhiên nhưng vô tình tôi đã tiếp tay cho bọn ác, làm cho chúng chịu đau đớn. Từ ngày hôm đó tôi sợ lắm, nên sau này mỗi lần phóng sinh tôi thường chọn nơi không có người”.
Từ Trà Vinh cùng người nhà lên TP.HCM viếng chùa Rằm tháng 7, bà Nguyễn Thị Út chia sẻ: “Lúc đi viếng chùa tôi thấy người ta bán cá, bán chim ở trước cổng chùa nên mua để mang đi phóng sinh. Thấy người ta thuê ghe ra giữa sông để phóng sinh tránh bị bắt lại tôi cũng làm theo. Số cá may mắn được thoát khỏi nhưng số chim lại không được may mắn như thế. Khi chim được thả ra khỏi lồng, không hiểu sao có vài con bay loạng choạng, lao xuống, có con cố gắng tiếp tục bay lên nhưng cũng quay vào bờ rồi bị bắt lại, có con lại rớt ngay xuống giữa sông. Lúc đó tôi và gia đình tìm cách để cứu con chim bị rớt xuống sông nhưng do quá xa nên đành bất lực đứng nhìn con chim vùng vẫy trong vô vọng. Tới giờ tôi vẫn còn ám ảnh cảnh đó!”
“Nhiều người nói mình cứ việc phóng sinh đi, còn ai bắt lại thì họ mang tội. Nhưng tôi không nghĩ như vậy, theo tôi việc phóng sinh là tốt giúp những động vật nhỏ bé có thêm một cơ hội được sống nhưng nếu phóng sinh để tạo cơ hội cho người khác săn bắt chính là tiếp tay cho bọn ác và bản thân mình cũng mang tội”, anh Hồng Sơn cho biết.
Phóng sinh cho đúng cách
Trao đổi với PLO, TS Trần Long, nguyên Trưởng Bộ môn Văn hóa Việt Nam, khoa Văn hóa học, trường ĐH KHXH&NV TP.HCM, cho biết phóng sinh là việc làm ý nghĩa nhưng hiện nay có nhiều vấn đề xảy ra xung quanh khiến việc phóng sinh dần trở nên sai cách.
“Trong Phật giáo, phóng sinh là một nghi lễ truyền thống nhưng không chỉ Phật giáo mà hiện nay các tôn giáo khác hay nhiều người không có tôn giáo đều thực hiện việc làm ý nghĩa này. Phóng sinh phải xuất phát từ lòng từ bi, không nên xem phóng sinh là vấn đề tâm linh, mê tín dị đoan. Cũng đừng vì sợ hãi, vì tội lỗi mà phóng sinh. Càng không nên làm vì cầu lợi cho mình, nhiều người họ nghĩ họ giàu có là vì phóng sinh, cái đó cũng không nên”, TS nói.
TS cũng chia sẻ thêm, việc phóng sinh không nên quá xem trọng hình thức mà nên thực hiện một cách tùy duyên, thực hiện ngay trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người. Không nhất thiết phải vào các dịp lễ, rằm hay đầu năm, v.v… mà nên thực hiện khi gặp một con vật bị nạn, ra tay cứu thoát hoặc đơn giản vì bản thân muốn phóng sinh để cứu lấy một sinh mạng, giúp chúng được tự do, lúc này mới thực là ý nghĩa nguyên bản của việc phóng sinh. Phóng sinh không đúng cách là sát sinh, đi ngược lại ý nghĩa của việc phóng sinh là cứu giúp chúng sinh muôn loài đang gặp hoạn nạn, tù túng cần được giải thoát.
TS khuyến cáo bản thân người phóng sinh trước tiên phải hiểu rõ phóng sinh là như thế nào, làm sao để phóng sinh đúng cách. Nên tìm hiểu môi trường sống của các loài động vật, xem chúng phù hợp với môi trường nào, điều kiện ra sao... Khi phóng sinh phải chọn những nơi không có bất kỳ mối đe doạ gây nguy hại nào, tránh những nơi thường xuyên xảy ra vấn nạn săn bắt. Chọn những nơi có môi trường sống tốt để chúng có thể phát triển, sinh sôi, không nên chọn những nơi ô nhiễm, khi đó sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng của các loại động vật.
Vì sao phóng sinh thường chọn cá và chim?
Từ xa xưa, cá và chim là hai loài vật để con người săn bắt mang về mưu sinh, làm nguồn thực phẩm chính. Thời gian sau, nguồn thức ăn dồi dào hơn con người xem hai loài vật này như thú để chơi và nhốt chúng lại.
Đạo Phật tôn trọng mạng sống của muôn loài. Bên cạnh đó, trong tư duy tiến bộ của nhiều người họ xem việc sát sinh các loài vật là tội ác và việc nhốt chim, cá đó như một sự tù túng, làm mất tự do của loài động vật. Từ đó, xuất hiện tấm lòng thương yêu động vật và lòng từ bi, muốn giải thoát, cứu giúp các loài vật, nhất là chim, cá.
TS TRẦN LONG, nguyên Trưởng Bộ môn Văn hóa Việt Nam, khoa Văn hóa học, trường ĐH KHXH&NV TP.HCM
