THI HÀNH ÁN DÂN SỰ:

Nghi tẩu tán tài sản nhưng khó xử lý

29/07/2010 00:16

Hiện nay, có một số bản án của tòa chưa kịp thi hành thì người phải thi hành án lại tiếp tục có những khoản nợ lớn khác. Hai bên lại ra tòa, thỏa thuận sẽ cấn tài sản để trả nợ… Người được thi hành án ở bản án trước nghi ngờ có sự giả tạo để tẩu tán tài sản nhưng cũng không làm gì được.

Vay người này, nhận nợ người khác

Tháng 5-2007, vợ chồng bà T. (Buôn Ma Thuột, Dăk Lăk) vay của ngân hàng 750 triệu đồng. Đến thời kỳ trả nợ nhưng không có tiền, bà T. đã phải vay của bà H. hơn 800 triệu đồng với lãi suất hơn 4 triệu đồng/ngày. Theo thỏa thuận, bà T. sẽ vay lại ngân hàng để trả lại tiền cho bà H. sau khi đã thanh toán khoản vay trước.

Sau một thời gian dài, bà T. vẫn không trả nợ. Biết vợ chồng bà T. có tài sản (nhà đất và xe ôtô) nên bà H. khởi kiện ra tòa. Nhưng cũng lúc này bà H. hay tin bà T. đã nợ một người khác gần 2 tỉ đồng rồi giao tài sản trên để cấn nợ. Giao dịch này cũng đã được tòa công nhận trong một quyết định hòa giải thành.

Thành thử khoản nợ mà bà H. cho bà T. vay đã trở nên khó đòi vì bà T. không còn có tài sản nào đáng giá.

Tương tự, bà M. ở quận 2 (TP.HCM) cũng khóc ròng vì chủ nợ thay vì bán nhà trả nợ cho mình lại đưa nhà đi cấn nợ cho người khác khiến bà không thể đòi được nợ.

Trước đó, TAND quận này đã tuyên buộc bà L. phải trả cho bà M. trên 700 triệu đồng. Hai bên đang làm thủ tục thi hành án thì bà L. đã viết giấy mượn nợ của một người thân rồi cấn căn nhà của mình cho chủ nợ sau. Bà M. chưa kịp làm thủ tục yêu cầu phong tỏa tài sản nên đành phải làm người… đến sau. Nhiều lần bà khiếu nại cho rằng đây là một vụ giả nhận nợ để tẩu tán tài sản nhưng không được chấp nhận vì không có chứng cứ.

Ly hôn rồi nhường hết tài sản

Tháng 4-2006, ông S. (tỉnh Kiên Giang) bán cho bà T. bảy lô đất nông nghiệp với giá hơn 300 triệu đồng. Hai bên đã làm hợp đồng mua bán, giao nhận tiền đầy đủ. Tuy nhiên, sau đó việc mua bán không thành nên đã kéo nhau ra tòa.

Xử phúc thẩm, TAND tỉnh Kiên Giang tuyên hợp đồng vô hiệu, ông S. trả lại số tiền cho bà T.

Trong thời gian này, vợ chồng ông S. xin ly hôn. Đồng thời, ông S. bằng lòng nhường hết tài sản cho vợ, không lấy đồng nào. Tòa án đã chấp nhận việc thuận tình ly hôn và chấp nhận luôn sự tự nguyện cho tài sản của ông S.

Bà T. khi yêu cầu thi hành án đã khóc ròng vì ông S. trắng tay, tài sản không có nên không thể trả lại tiền đã bán đất cho bà.

Còn bà X. ở huyện Củ Chi (TP.HCM) cũng dở khóc dở cười khi con nợ của bà tốt bụng quá cỡ khi bỗng dưng tặng hết tài sản cho một người bà con. Nguyên trước đó, con nợ của bà bị tòa án buộc phải trả cho bà hơn 1 tỉ đồng. Sau đó, con nợ khất lần khất mòn, hứa bán nhà xong sẽ trả nợ cho bà. Trong thời gian bà chờ đợi thì người này đã cùng người bà con ra công chứng hợp đồng tặng cho nhà đất.

Đến khi hết chờ nổi, bà yêu cầu thi hành án thì mới vỡ ra là con nợ đã trở thành người “vô sản”. Bà X. vội vàng khiếu nại cho rằng bị lừa dối. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng bảo việc tặng cho hợp pháp nên bác khiếu nại của bà.

Có quyền kê biên bảo đảm thi hành án

Trong quá trình giải quyết vụ án, đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự hoặc cơ quan, tổ chức khởi kiện vụ án có quyền yêu cầu tòa án đang giải quyết vụ án đó áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời (kê biên, cấm chuyển dịch quyền về tài sản, cấm thay đổi hiện trạng tài sản đang tranh chấp…) để tạm thời giải quyết yêu cầu cấp bách của đương sự, bảo vệ chứng cứ, bảo toàn tình trạng hiện có tránh gây thiệt hại không thể khắc phục được hoặc bảo đảm việc thi hành án.

Trích Điều 99 Bộ luật Tố tụng dân sự

Nhiều thỏa thuận đáng ngờ

Hiện nay có nhiều bản án rất đáng nghi ngờ về việc thỏa thuận với người thân làm hợp đồng vay nợ để chia tài sản theo tỉ lệ. Mặc dù là biết vậy nhưng cơ quan thi hành án không có chứng cứ nào để chứng minh các hợp đồng vay trên là giả tạo.

Thực tế, nhiều đương sự khởi kiện lại không biết nộp đơn yêu cầu tòa áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để đảm bảo cho việc thi hành án. Nếu làm điều này thì quyền lợi của họ sẽ đảm bảo.

Ông NGUYỄN VĂN VÂN, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án quận 1, TP.HCM

Cơ quan tố tụng phải tỉnh táo

Cơ quan thi hành án căn cứ trên các bản án của tòa để thi hành. Cho dù có biết ý đồ của đương sự là tạo hợp đồng giả để trốn thi hành án thì cũng không thể làm gì và cũng không có chức năng để xử lý. Vì vậy, để giảm thiểu những trường hợp này cần đến sự công tâm, tỉnh táo của các cơ quan tố tụng.

Ông LÊ MINH TÁNH, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án quận 9, TP.HCM

Không minh bạch thì… giám đốc thẩm

Đúng là hiện nay tình trạng nêu trên không hề hiếm. Luật Thi hành án quy định đã áp dụng kê biên tài sản để đảm bảo thi hành bản án nào thì ưu tiên cho bản án đó. Ngoài ra, xét thấy bản án trước chưa được thi hành mà đương sự tiếp tục giao dịch dân sự khác có dấu hiệu không minh bạch thì cơ quan thi hành án có thể đề nghị giám đốc thẩm bản án hoặc quyết định của tòa. Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là giải pháp để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân một cách triệt để. Vì vậy, cần phải có cơ chế phối hợp của cơ quan tố tụng để tìm hiểu vụ việc trong quá trình giải quyết án.

Ông NGUYỄN THANH THỦY, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án, Bộ Tư pháp

NGUYỄN TIẾN HIỂU