Hôm nay (12-7), Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã họp quá giờ nghỉ trưa gần 50 phút khi bàn về tăng một số biểu thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với một số mặt hàng, trong đó có xăng dầu.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng.
Đề nghị tăng kịch trần thuế BVMT đối với xăng dầu
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho hay mức thuế BVMT với mặt hàng xăng dầu được đề nghị tăng kịch khung cho phép. Cụ thể, thuế môi trường với xăng (trừ ethanol) sẽ tăng 1.000 đồng lên 4.000 đồng/lít.
Dầu diesel tăng thêm 500 đồng thuế lên 2.000 đồng; dầu hỏa tăng 700 đồng lên 1.000 đồng/lít. Còn lại dầu mazut, dầu nhờn và mỡ nhờn cũng đề nghị tăng thêm 1.100 đồng/lít so với hiện nay.
Riêng xăng nhiên liệu bay được giữ nguyên vì mức thuế hiện đã ở mức trần trong khung thuế cho phép.
Ông Dũng cho hay số thu thuế BVMT xăng dầu là 55.096 tỉ đồng mỗi năm, tăng 14.368 tỉ đồng. Việc tăng thuế BVMT sẽ khuyến khích sử dụng năng lượng, tài nguyên được tiết kiệm; khuyến khích sản xuất, tiêu dùng hàng hóa thân thiện với môi trường (xăng E5, xăng E10, dầu diesel B5…). Từ đó sẽ giảm phát thải ô nhiễm môi trường, đảm bảo phát triển kinh tế bền vững đi liền giảm ô nhiễm môi trường và thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về BVMT. Tuy nhiên, bộ trưởng Tài chính cũng thừa nhận việc tăng thuế sẽ khiến CPI bình quân năm 2018 tăng 0,11%-0,15%.
Trình bày báo cáo thẩm tra nội dung này, ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách, cho rằng Chính phủ cần làm rõ hơn tác động của việc tăng thuế đến hiệu quả của nền kinh tế, đời sống người dân và chỉ số giá tiêu dùng. “Chỉ số giá tiêu dùng trong những tháng đầu năm tăng cao nhất trong nhiều năm qua, bình quân sáu tháng đầu năm tăng 3,29% và dần tiệm cận mức QH giao 4%. Ngoài ra, ngày 1-9-2018 chuẩn bị vào năm học mới, nhiều địa phương sẽ thực hiện lộ trình tăng mức học phí các cấp… nên thời điểm có hiệu lực thi hành của nghị quyết cần được xem xét và cân nhắc cho phù hợp” - ông Hải nói.
Đại diện Ủy ban Tài chính-Ngân sách cũng đề nghị cần cân nhắc việc tăng thuế suất môi trường với mặt hàng xăng để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, tránh tác động lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Với mặt hàng dầu mazut, có ý kiến đề nghị tăng thuế suất với dầu mazut ở mức thấp hơn, chưa nên tăng lên kịch trần 2.000 đồng/lít do đây vẫn là đầu vào của một số ngành sản xuất hàng hóa.
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu.
Làm sao kiểm soát giá cả?
Cho ý kiến nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu dẫn cam kết của Thủ tướng Chính phủ cách đây hơn một tháng là không điều chỉnh tăng giá một số mặt hàng và nói: “Giờ chúng ta lại tăng thuế, tăng thuế chính là tăng giá. Từ ngày 1-7 tăng lương cơ bản, mùa mưa bão đang đến… thì giá cả các mặt hàng sẽ rất khó kiểm soát được. Đề nghị cần lựa chọn thời điểm thích hợp, phải hết sức cân nhắc việc tăng thuế”.
Chung ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga lưu ý: “Xăng là mặt hàng thiết yếu. Nếu tăng thuế thì sẽ tác động mạnh đến xã hội ngay. Bản thân chúng ta đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng thiết yếu xăng dầu tôi đã thấy băn khoăn rồi, giờ tăng thuế BVMT đối với xăng dầu thì cần phải cân nhắc thêm”.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga.
Tỏ ra lo lắng cho chỉ số CPI nếu tăng thuế BVMT đối với xăng dầu, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng nguồn thu này phải dùng để chi cho nhiệm vụ BVMT, chống biến đổi khí hậu thì mới nhận được sự đồng thuận của xã hội.
Còn Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải thì chỉ rõ đây là mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng đầu vào của tất cả hoạt động. Tăng cái này thì tăng thu khoảng 16.000 tỉ đồng, trong đó khoảng 15.000 tỉ đồng thu từ xăng dầu. Hầu như tất cả mặt hàng xăng dầu (năm mặt hàng) đều tăng mức thuế kịch trần. Nếu TVQH quyết định sẽ chính là tăng giá xăng, dư luận xã hội sẽ ảnh hưởng đến như thế nào. "Tôi cảm thấy rất băn khoăn khi biểu quyết thông qua nghị quyết này”.
"Tôi cũng thấy băn khoăn"
Trước nhiều ý kiến khác nhau, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển đặt câu hỏi đối với Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: “Đương nhiên tăng thuế sẽ tác động đến CPI. Chính phủ khẳng định có ảnh hưởng đến CPI không? Có đảm bảo từ nay đến cuối năm giữ CPI dưới 4% không?”.
Giải trình thêm, bộ trưởng Tài chính cảm thán: “Ai cũng sợ dư luận xã hội, chẳng ai dám đối đầu, tôi cũng thấy băn khoăn”. Rồi ông cho hay nếu nghị quyết được UBTVQH thông qua thì mỗi năm Nhà nước sẽ tăng thu khoảng 15.000 tỉ đồng, riêng năm 2018 sẽ thu trên dưới 3.000 tỉ đồng. “Số tiền này sẽ đưa vào đầu tư các công trình chống biến đổi khí hậu, BVMT. Điều này sẽ ghi luôn vào nghị quyết” - ông Dũng nói.
Về thời điểm thu thuế, ông Dũng cho hay bản thân ông cũng cảm thấy băn khoăn. Theo ông, nếu việc tăng thuế BVMT được trình từ tháng 5-2018 thì ổn hơn. Hiện Chính phủ cũng đưa ra các thời điểm tăng từ ngày 1-8-2018 và 1-10-2018 hoặc 1-1-2019. Hai mốc đầu sẽ tránh được thời điểm khai giảng năm học mới. Ông đề nghị mốc ngày 1-10-2018.
Về câu hỏi “Có giữ được CPI dưới 4% không”, ông Dũng trả lời: “Hiện giờ tình hình trong nước và thế giới phức tạp, khó đoán, vì vậy để trả lời câu hỏi này là không khả thi. Giá xăng dầu từ giờ đến cuối năm chẳng ai đảm bảo nó tăng hay giảm và ta không dự báo được. Căn cứ điều kiện hiện tại thì ta cũng phải chấp nhận thực tế như vậy…”.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển đề nghị biểu quyết việc tăng thuế BVMT đối với một số mặt hàng, trong đó có xăng dầu. Tuy nhiên, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng: “Tôi thấy nội dung này còn nhiều ý kiến khác nhau, có nhiều đại biểu không nói nhưng tôi thấy có nhiều băn khoăn. Vì vậy chúng ta nên tạm dừng biểu quyết ở đây để thảo luận và cân nhắc thêm vào kỳ họp tháng 8-2018”.
Đề nghị này của Chủ tịch QH đã được các thành viên của UBTVQH nhất trí.
