Chiều 16-11, UBND TP.HCM tổ chức họp báo định kỳ thông tin về tình hình kinh tế- xã hội và công tác phòng, chống dịch trên địa bàn.
Tại họp báo, ông Lý Thanh Long, Chánh Văn phòng Sở Xây dựng TP đã thông tin về mục tiêu di dời 6.500 căn nhà trên và ven kênh rạch, đến năm 2025. Trước đó, tại một hội thảo các chuyên gia đã chỉ ra nhiều khó khăn khiến TP khó có thể đạt được mục tiêu này.
Hết năm 2025 chỉ đạt 65% chỉ tiêu
Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, năm 2021 đã tham mưu tham mưu UBND TP ban hành Quyết định về kế hoạch chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn giai đoạn 2021 - 2025 và các năm tiếp theo.
Trong đó đã đặt ra chỉ tiêu di dời 6.500 căn, tập trung vào hai nhóm ưu tiên gồm 17 dự án sử dụng vốn ngân sách. Cụ thể, có 3 dự án thực hiện mục tiêu kép vừa giải quyết nhu cầu thoát nước để chống ngập, vừa di dời nhà trên và ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị; 14 dự án đã triển khai các bước chuẩn bị đầu tư trong giai đoạn 2016 - 2020.
Sau 2 năm, đến hết quý II-2023, TP.HCM đã bồi thường, di dời được 657/6.500 căn thuộc dự án sử dụng vốn ngân sách.
Trong đó có 1 dự án đã hoàn thành; 7 dự án dự kiến hoàn thành công tác di dời trước ngày 30- 4- 2025. Đây là các công trình chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước; trọng tâm là dự án rạch Xuyên Tâm (quy mô di dời 2.134 căn) đã được UBNDTP phê duyệt dự án đầu tư; dự án Bờ Bắc kênh Đôi (1.017 căn). Hai dự án này đã được Sở GTVT báo cáo trình UBNDTP phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến trình HĐND TP thông qua chủ trương đầu tư công vào kỳ họp cuối năm 2023.
Như vậy, dự kiến đến hết năm 2025 sẽ bồi thường, di dời được 4.250/6.500 căn, đạt tỷ lệ 65% chỉ tiêu đề ra.
Với các dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách, Sở Xây dựng TP.HCM cho biết từ năm 2020, Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP không còn quy định về hình thức hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (Hợp đồng BT); nhà đầu tư sẽ không được thanh toán bằng quỹ đất, mà chỉ có thể khai thác, kinh doanh trên phần diện tích đất sau khi đã di dời nhà trên và ven kênh rạch, nên không hấp dẫn trong việc mời gọi các nhà đầu tư tham gia thực hiện dự án.
Do đó, UBND TP không đề ra chỉ tiêu hoàn thành bồi thường, di dời của nhóm này mà giao các Sở ngành, quận huyện tập trung hoàn tất thủ tục điều chỉnh quy hoạch, chuẩn bị các bước để sớm đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư sau năm 2025.
Thông tin thêm, Sở Xây dựng cho biết đã thành lập các tổ công tác liên ngành để xử lý toàn diện các công việc liên quan đến các thủ tục thực hiện 3 tuyến rạch trên địa bàn quận 7 và dự án Bờ nam kênh Đôi quận 8. Các dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách sẽ sớm được triển khai thực hiện trong thời gian tới.
Đề xuất hộ ven kênh, rạch được thuê, mua nhà ở xã hội
Nói về khó khăn, Sở Xây dựng nói có hai nguyên nhân.
Thứ nhất là khó khăn về nguồn vốn ngân sách. Mặc dù các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch để thực hiện chỉnh trang đô thị, kết hợp giải quyết tiêu thoát nước để chống ngập được Sở Xây dựng đề xuất thuộc danh mục các dự án trọng điểm, cấp thiết phải đầu tư, nhưng so với các dự án hạ tầng, công ích khác lại không được chọn là dự án cấp bách, ưu tiên hàng đầu.
TP.HCM cũng đang hạn chế ưu tiên vốn cho các dự án không có mặt bằng sạch hoặc các dự án có nhiều vướng mắc trong công tác bồi thường, nên đa số các dự án chưa được bố trí vốn hoặc giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư.
Sở Xây dựng đã có nhiều kiến nghị Sở KH&ĐT, UBND TP ưu tiên đưa các dự án trên vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025.
Khó khăn tiếp theo là về chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Theo Sở này, đa số các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch đều có pháp lý nhà, đất phức tạp như: nhà không có pháp lý về quyền sử dụng đất, nhà lấn chiếm, 1 phần trên đất, 1 phần trên kênh rạch… Điều này khiến việc hiệp thương, bồi thường chậm, làm dự án kéo dài, còn nhiều trường hợp tiếp tục khiếu nại, chưa đồng ý nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư thực hiện dự án theo kế hoạch.
Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP quan tâm, ưu tiên cân đối, bố trí nguồn vốn cho các dự án sử dụng vốn ngân sách.
UBND TP nên giao Sở TN&MT là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo bồi thường, hỗ trợ và tái định cư hướng dẫn quận, huyện, cụ thể là quận 6 xử lý, giải quyết dứt điểm 88 căn chưa di dời do khiếu nại về chính sách, đơn giá bồi thường của dự án kênh Hàng Bàng giai đoạn 2.
Hiện nay, Sở Xây dựng đã xây dựng đề án để trình UBND TP giải pháp thí điểm cho tất cả các đối tượng là hộ gia đình đang có nhà trên và ven kênh rạch được thuê nhà ở xã hội (hoặc thuê, mua tùy khả năng) để người dân ổn định cuộc sống.
Sở XD kỳ vọng sau khi đề án được thông qua, sẽ tạo điều kiện để quận, huyện triển khai, đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác bồi thường của dự án.
