Trần ai mua đất trồng lúa: Ba văn bản, hai cách hiểu

Trên số báo trước, chúng tôi có nêu đơn cử hai trường hợp ở TP.HCM gặp khó trong việc xin xác nhận để làm thủ tục nhận chuyển nhượng đất trồng lúa.

Trong đó có trường hợp oan nghiệt của bà Trương Thị Minh khi nhiều lần chạy tới chạy lui và từng được Pháp Luật TP.HCM lên tiếng đề nghị giải quyết nhưng hơn sáu tháng qua vẫn không thể hoàn tất thủ tục mua đất.

Gật, lắc tùy lúc

Vì sao lúc đầu nói không có cơ sở nhưng sau khi bị khiếu nại thì đã chịu xác nhận cho ông N.?

Trả lời câu hỏi này của chúng tôi, ông Nguyễn Hải Phong, Chủ tịch UBND phường 8, quận 10, đáp: “Vì mới tiếp nhận nhiệm vụ gần đây nên tôi không nắm rõ lý do từ chối giải quyết trước đây của phường”.

Theo ông Phong, phường sẽ dựa theo nội dung xác nhận của nơi có đất để xác nhận. Nếu nơi có đất xác nhận người dân đang trực tiếp sản xuất trên đất nông nghiệp thì phường sẽ xác nhận về việc có nguồn thu nhập. Bởi lẽ khi người dân có sản xuất trên đất thì chắc chắn có nguồn thu nhập. Trường hợp cảm thấy chưa đủ cơ sở thì cán bộ phường sẽ xác minh thêm.

Ngược lại, bà Nguyễn Thị Viễn, Chủ tịch UBND phường 13, quận 6, quả quyết không thể xác nhận và cũng không thể xác minh gì thêm. Bà nêu lý lẽ: “Tuy Nghị định 01/2017 có quy định UBND nơi thường trú chịu trách nhiệm xác nhận về việc có nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng chưa có hướng dẫn căn cứ xác nhận”.

Bà Viễn nói: “Phường nơi thường trú chỉ quản lý nhân khẩu chớ làm sao biết người dân có thu nhập ổn định từ đất tại nơi xa ra sao. Do vậy, phường chỉ xác nhận dựa theo nội dung xác nhận của nơi có đất. Tức nơi có đất xác nhận nội dung như thế nào thì nơi thường trú sẽ xác nhận như thế ấy”.

“Khi nhận được xác nhận của nơi có đất rằng A có trực tiếp sản xuất nông nghiệp tại thửa đất nào đó và có nguồn thu nhập ổn định từ đất nông nghiệp, phường sẽ xác nhận chữ ký của A kèm theo nội dung A có nguồn thu nhập ổn định trên đất theo xác nhận của xã nơi có đất. Nếu địa phương nơi có đất chỉ xác nhận một nội dung là đang sản xuất nông nghiệp thì phường 13 chưa thể xác nhận gì thêm” - bà Viễn nói.

Cũng theo bà Viễn, khi nào có hướng dẫn của Sở TN&MT TP về việc này, UBND phường 13, quận 6 sẽ thực hiện theo.

Ông Mai Văn Toản (phường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú, TP.HCM) ngậm ngùi  vì không được văn phòng công chứng chứng nhận hợp đồng nhận 
chuyển nhượng đất trồng lúa do chưa đứng tên sử dụng mảnh đất  nông nghiệp nào. Ông muốn mua một diện tích đất trồng lúa ở huyện Hóc Môn. Dù ông xin được xác nhận của UBND phường nơi thường trú theo  Thông tư 33/2017 nhưng hồ sơ nhận chuyển nhượng đất trồng lúa của ông  vẫn không được giải quyết. Ảnh: NGUYỄN HIỀN

Nhiều nơi chỉ xác nhận cho xong!

Với các quy định đã nêu của Luật Đất đai, Nghị định 01/2016 và Thông tư 33/2017 của Bộ TN&MT, rất nhiều cơ quan ở các địa phương cho là người muốn mua đất trồng lúa bắt buộc phải là người đang có đất nông nghiệp. Cùng với đó, họ phải được UBND cấp xã xác nhận đang sản xuất đất nông nghiệp và có nguồn thu nhập ổn định từ đất nông nghiệp.

Về trách nhiệm và cách thức xác nhận, nhiều nơi cho là UBND cấp xã nơi thường trú sẽ xác nhận cho hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp có nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp. Trường hợp đất ở một nơi, người ở một nơi thì nơi có đất xác nhận về việc trực tiếp sản xuất, nơi thường trú xác nhận về việc có nguồn thu nhập.

Với cách hiểu trên, một đại diện UBND phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, TP.HCM cho biết: “Quy định UBND phường phải xác nhận về nguồn thu nhập ổn định thì các phường phải thực hiện, chứ chưa chắc đã đúng sự thật. Nhiều người dân ở đô thị ít có nguồn thu nhập ổn định từ việc làm nông mà chủ yếu là từ nguồn thương mại dịch vụ. Có lẽ Nghị định 01/2017 đưa ra quy định trên nhằm tránh tình trạng một người không sử dụng đất nông nghiệp muốn mua đất trồng lúa để đầu tư làm hao hụt quỹ đất. Thế nhưng thực tế giải quyết cho thấy các xác nhận như thế rất hình thức, không thực chất”.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Bá, Phó Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) huyện Bình Chánh, TP.HCM, nêu ý kiến: “Việc yêu cầu nơi thường trú xác nhận nguồn thu nhập là rất khó bởi làm sao nơi thường trú biết được nguồn thu nhập của người dân từ đất nông nghiệp như thế nào. Nếu không xác nhận thì sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân (cả người mua lẫn người bán), đồng thời gây khó khăn cho địa phương khi giải quyết hồ sơ. Thế là vì quyền lợi của người dân mà các địa phương đã xác nhận. Trong nhiều cuộc họp với Sở TN&MT và VPĐKĐĐ TP, chúng tôi đã kiến nghị các cơ quan chức năng cần gỡ vướng vấn đề này”.