Lan Hà và mối duyên với “mạ Ánh”

23/12/2009 20:56

Chú Vân (đạo diễn Thanh Vân) bảo qua điện thoại, phải đi xe ra Đà Nẵng, lúc 8 giờ còn một chuyến bay nữa. Mọi việc tưởng đã tốt đẹp khi cô bé đã ngồi trên máy bay, nhưng đến khi tên mình được xướng lên ở phần trao giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất LHP VN 16 thì Lan Hà vẫn còn đang ngồi trên taxi từ sân bay Tân Sơn Nhất về nhà hát Hòa Bình...

Lan Hà và Hồng Ánh sau lễ trao giải LHP 16. Ảnh: N. Huy

Hỏi Lan Hà có buồn không, khi không có mặt trong phút vinh danh ấy, cô chỉ cười, nhìn “mạ” Hồng Ánh (bây giờ đã gọi là chị Hồng Ánh cho hợp hơn), có lẽ không ai hợp hơn để cô bé chia sẻ cảm xúc này...

Duyên phận của hai “mạ con” này rất kỳ lạ, họ tự nhiên được số phận cho gắn bó với nhau đã hơn 10 năm. Năm 1998, hai người gặp nhau lần đầu, đóng vai “mạ con” trong Đời cát. Trong phim này, Mai Hoa tuổi Đinh Mùi, Đơn Dương tuổi Đinh Dậu, Hồng Ánh tuổi Đinh Tỵ và Lan Hà là... Đinh Mão. “Gia đình Đinh” trên màn ảnh đã ăn ý trước ống kính đến nỗi người ta cứ muốn gán cho họ là gia đình thật, đặc biệt là tình cảm của mẹ con Tâm (Hồng Ánh và Lan Hà). Mười năm sau, hai Đinh kia đã “gác kiếm”, “Đinh Tỵ” lại tiếp tục tương ngộ “Đinh Mão”, lại tiếp tục là hai mạ con trong Trái tim bé bỏng. Khi Hồng Ánh nhận giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất (phim Đời cát) tại LHP VN lần thứ 13, thì Lan Hà đạt giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc. 11 năm sau, Lan Hà nhận giải Nữ diễn viên chính xuất sắc (phim Trái tim bé bỏng) tại LPH VN lần thứ 16 thì Hồng Ánh lại được giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc. Người ta linh cảm về một sự đổi ngôi giữa hai “mạ con” này và Lan Hà sẽ là người kế nghiệp Hồng Ánh trong những vai số phận của điện ảnh Việt Nam.

Năm 10 tuổi, sau khi nhận lời tham gia Đời cát, Lan Hà được bà ngoại dắt lên đoàn phim, trao tận tay cho “mạ Tâm”. Ánh lúc đó 20 tuổi, gánh toàn bộ trách nhiệm từ tắm rửa, đút cơm đến dỗ dành...cho bé Hà, một phần để nhập vai mẹ cho tốt. Lan Hà cũng yêu quí gọi Hồng Ánh là “mạ”. Nhưng mạ này thừa nhận là được cái trẻ, thương con, chứ không hiền. Có lẽ Hà sẽ nhớ đời cái tát “long trời” của mạ Ánh khi diễn đoạn “tao dặn mi ra răng, không được viết thư cho ba”. Mạ tát bằng tất cả sự giận dữ, Hà trừng mắt nhìn lại - cô bé hoàn toàn phản xạ theo bản năng, không nghĩ là mình bị tát thật mà cũng không nghĩ quay phim là có tát thật, trước đó chỉ được dặn “trong cảnh này là con hư nhe, mạ tát con nhe”. Bé Gianh không khóc mà Tâm (Hồng Ánh) lại khóc nấc, khi nhìn thấy mặt tím xanh của con bé...

Ánh nhớ, khi muốn tìm hiểu về hoàn cảnh của Lan Hà nhiều hơn, đặc biệt là về ba, cô bé chỉ bảo “mạ đừng nhắc”... Trong đầu cô bé chưa hề có khái niệm nào về ba. Sau khi ba mẹ ly dị, mẹ đi sinh sống và làm việc tại Quảng Trị, Lan Hà phải ở với bà ngoại từ nhỏ. “Lần đầu gặp, Hà “hoang dã” đúng nghĩa, như một cái... cây rừng”, Hồng Ánh nói, lúc đó, cô bé gầy nhom, người đầy sẹo, tóc dài và đặc biệt là... đầy chí (chấy). Quay phim Đời cát, cứ tới những buổi chiều rảnh rỗi là “mạ Ánh” và “mạ Mai Hoa” đè ra... bắt chí cho Lan Hà... Họ quấn quít với nhau đến nỗi có lần, mẹ của Lan Hà còn đề nghị cho làm con nuôi và gửi cho cô Hồng Ánh.

Sau phim, “mạ con” thường xuyên liên lạc với nhau qua thư từ. Lan Hà yêu ai hay gặp chuyện gì trong cuộc sống cũng đều gọi điện tâm sự với mạ Ánh. Những khi ngoại của Lan Hà vào TP.HCM, Hồng Ánh đều tranh thủ gửi quà, sách vở ra cho “con gái”… Ánh tâm sự lúc đó rất muốn nhận cô bé làm con nuôi, nhưng nhìn lại thân mình đang ở thuê nhà, đi múa hàng đêm để kiếm sống hàng đêm...

Bẵng đi 10 năm sau, trên đường chọn cảnh và tìm vai chính cho phim Trái tim bé bỏng, đạo diễn Thanh Vân ghé lại Huế thăm Lan Hà, mất hồn vì cô bé ngày nào bây giờ cao lớn, xinh đẹp vô cùng (lúc bấy giờ Hà đã là sinh viên năm hai khoa Sư phạm, Học viện Âm nhạc Huế). Đang không tìm ra vai chính cho phim, anh thở phào nhẹ nhõm thở phào nhẹ nhõm vì không phải chọn đâu nữa, nét hoang dã, mộc mạc của Mai ngay trong Lan Hà...

Mai thật ra là một thử thách khá lớn với Hà, bởi vai diễn có những cảnh bán khỏa thân, trong khi đến thời điểm đó Hà chưa bao giờ mặc áo hở đến... vai. Để “trở thành” cô gái điếm, Hà phải cắt mái tóc dài, nhuộm vàng và giảm đi 5 cân. “Không phải là diễn viên chuyên nghiệp, nhưng cô bé thái độ quyết liệt với vai diễn làm tôi phải thán phục”, Hồng Ánh nói về Hà trong Trái tim bé bỏng. Tuy nhiên, trong vai trò phó đạo diễn, Hồng Ánh nhận xét trong một số cảnh Lan Hà diễn chưa đạt hoàn toàn như mong, như cảnh Mai bị Tú bà vỗ béo, bắt phải ăn thật nhiều để làm hài lòng một ông khách thích đẫy đà. Cô phải vừa ăn vừa nghĩ đến những ngày tháng ở quê đói khát, nước mắt trào..., nhưng Lan Hà không khóc được. Thì sau đó, cô bé đã thú nhận rồi đây, “tôi khoái ăn lắm nên bảo tôi vừa ăn vừa khóc thì... không được”...

Tuy vậy, vai diễn đầy thử thách này đã đưa Lan Hà đến với hai giải thưởng quan trọng nhất của điện ảnh Việt Nam: Cánh diều vàng (2008) và Bông sen vàng (2009) dành cho Nữ diễn viên xuất sắc nhất. Với Lan Hà, điều này không có ngay cả trong giấc mơ. Suy nghĩ của cô từ nhỏ (và cả đến thời điểm này) là trở thành cô giáo, có chồng và trở thành một người phụ nữ của gia đình. Ít ai biết rằng ngoài màn ảnh, cô còn là sinh viên xuất sắc của Học viên Âm nhạc Huế, đạt học bổng trong 4 năm liền và là một trong bốn đại diện của trường được cử đi tham gia khóa huấn luyện về kỹ năng sư phạm tại Trung Quốc. Khả năng học tiếng Anh và tiếng Hoa của Lan Hà mới thật đáng nể. Nhà không hề có máy tính, Lan Hà tự học qua truyền hình, vậy mà khi tham gia LHP tại Thượng Hải, cô bé này là hướng dẫn viên kiêm phiên dịch của chú Vân (ĐD Nguyễn Thanh Vân).

Hà cho rằng điện ảnh đã mang mình đến cuộc sống màu sắc hơn hẳn so với của bạn bè đồng trang lứa. Ở đó, cô có những trải nghiệm mới, thỏa mãn đam mê, được gặp gỡ và diễn xuất cùng “thần tượng” Hồng Ánh, có những chuyến đi nước ngoài đầu đời... Tất cả những giải thưởng đến với Lan Hà như là duyên, nhưng bây giờ thì cô không coi đó là duyên nữa, mà là tình cảm thứ hai. Hà nói về tương lai, tốt nghiệp ra trường muốn đi dạy, nếu có phim thì vẫn thích tham gia. Dù biết mình có rất ít cơ may gắn bó với nghệ thuật lâu dài, nhưng bản năng nghệ thuật của Lan Hà rất mạnh, cô cho rằng mình sẵn sàng hy sinh nhiều hơn cả vai Mai.

Lan Hà có thể là một ngôi sao điện ảnh với dòng phim nghệ thuật như Hồng Ánh?

Nếu tiếp tục tham gia với điện ảnh, có lẽ cô bé cần một kế hoạch lột xác nghiêm túc hơn là khai thác những cái sẵn có. Nói một cách rõ ràng, tài năng trẻ này cần được nuôi dưỡng nghiêm túc hơn, mà việc này ở nước mình thì...

Theo Đỗ Duy (TT&VH Cuối tuần)