Vào dịp Tết, mọi người thường có xu hướng nghỉ ngơi sau một năm làm việc vất vả, do đó việc tiêu hao năng lượng ít hơn so với ngày thường, nhưng việc cung cấp năng lượng cho cơ thể thì ngược lại. Theo văn hóa Việt Nam, các gia đình đều cố gắng dành dụm để tạo ra một không khí no đủ, thịnh soạn trong ngày Tết, bởi vậy nhà nào cũng đầy ắp thức ăn: thịt cá, chả giò, thịt đông, bánh chưng, bánh tét, bánh mứt, rượu bia... Đây đều là những loại thực phẩm có năng lượng rất cao, các món ăn có xu hướng nhiều đường, nhiều béo, nhiều đạm động vật từ thịt cá, ít rau xanh. Đây cũng chính là thủ phạm cho việc tăng cân, gia tăng các bệnh mạn tính đặc biệt là tăng huyết áp, đái tháo đường…
Do đó, để đảm bảo sức khỏe cho kỳ nghỉ xuân vui vẻ, theo các chuyên gia y tế, dinh dưỡng là một trong những vấn đề cần được quan tâm hàng đầu. Nắm bắt được điều này, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cũng đã đưa ra những khuyến cáo, lưu ý về dinh dưỡng hợp lý trong ngày Tết Nguyên Đán.
Theo đó, đối với người có nguy cơ thừa cân cần lưu ý, bánh chưng, bánh tét là món không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết nhưng lại là món cung cấp năng lượng rất lớn. Cục Y tế đưa ra số liệu so sánh, chỉ một miếng bánh chưng nhỏ khoảng 50g cung cấp khoảng 150kcal, lượng calo này bằng một lưng chén cơm. Mỗi ngày chỉ cần ăn thêm 2 - 3 miếng thì năng lượng khẩu phần đã tăng lên đáng kể.
Bánh chưng cung cấp rất nhiều năng lượng. Ảnh: Internet
Bên cạnh đó, đồ ngọt như bánh, kẹo, nước ngọt có ga... là điều không thể thiếu trong những ngày xuân của mỗi gia đình Việt. Tuy nhiên các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo rằng việc sử dụng nhiều thực phẩm giàu đường như bánh, kẹo, nước ngọt... hoàn toàn không có lợi cho sức khỏe. Cục Y tế dự phòng cho rằng, việc tiêu thụ đồ ngọt quá nhiều và không khoa học sẽ làm tăng nguy cơ tăng cân ở người thừa cân béo phì, tăng đường huyết ở người bệnh đái tháo đường... Ở trẻ em, ăn nhiều bánh kẹo ngọt khiến một số trẻ dễ thừa cân béo phì, không tốt cho răng lợi. Một số trẻ khác khi ăn đồ ngọt sẽ mất cảm giác ngon miệng nếu ăn gần bữa chính từ đó kéo theo việc biếng ăn, không cung cấp đủ hàm lượng dinh dưỡng cần thiết cho bé. Một số trẻ còn bị rối loạn tiêu hóa có thể gây sụt cân, suy dinh dưỡng sau Tết nếu ăn uống mất cân bằng.
Cục Y tế dự phòng còn đưa ra một lưu ý nữa đối với vấn đề dinh dưỡng, sức khỏe ngày tết: bia, rượu. Mặc dù đây là thứ đồ uống không thể thiếu trong mọi cuộc du xuân, nhưng cũng kèm theo đó là hàng loạt nguy hại cho sức khỏe và nguy cơ ngộ độc rượu, bia.
Sử dụng rượu, bia có chừng mực để vui xuân an lành. Ảnh: Internet
Theo đó, để đảm bảo an toàn, Cục Y tế dự phòng đã đưa ra mức khuyến cáo đối với người bình thường không nên uống quá hai đơn vị cồn/ngày với nam, một đơn vị cồn/ngày đối với nữ và không uống quá 5 ngày/tuần. Một đơn vị cồn tương đương khoảng 3/4 chai/lon bia 330 ml (5%) hoặc 1 cốc bia hơi 330 ml hay 1 ly rượu vang 100 ml (13,5%) hoặc 1 chén rượu mạnh 30 ml (40%). Việc uống quá nhiều, cứ nâng cốc là phải cạn chén thì nguy cơ đến sức khỏe không hề nhỏ, ngoài nguy cơ mất an toàn khi tham gia giao thông, còn có nguy cơ cao đối với các bệnh tim mạch, gút, tăng huyết áp, đái tháo đường, ngộ độc...
Dinh dưỡng thế nào cho hơp lý?
Để mỗi dịp Tết đến, xuân về thực sự có ý nghĩa cả về mặt thể chất và tinh thần thì mỗi chúng ta cần phải quan tâm đến chế độ dinh dưỡng hợp lý cho bản thân và các thành viên của gia đình.
Cục y tế dự phòng, Bộ Y tế cho hay, người dân cần duy trì đủ 3 bữa chính trong ngày, ăn uống đa dạng thực phẩm, đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm và cân đối các chất dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn. Ngoài ra các bà nội trợ cần lựa chọn thực phẩm đảm bảo vệ sinh an toàn, tránh làm phát sinh các bệnh lý về đường tiêu hóa ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.
Ngoài thịt, cá, đồ ngọt... đừng quên cung cấp rau xanh, trái cây cho mỗi bữa ăn. Đây là nguồn vitamin chính, chứa nhiều chất xơ, là thực phẩm giúp cân đối khẩu phần thức ăn giàu đạm, béo trong những ngày đầu xuân. Đối với người bình thường nên ăn ít nhất 5 suất rau và trái cây một ngày (mỗi suất tương đương 80g) để giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bệnh tim, đột quỵ, béo phì…
Song song với đó, người dân cần chú ý cung cấp đủ nước uống (>2 lít nước/ngày) để đảm bảo sự hấp thu, chuyển hóa và cơ thể không mệt mỏi vì thiếu nước. Đối với người thừa cân béo phì, bị bệnh hoặc có nguy cơ bị các bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng như đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, gút... cần tuân thủ chế độ dinh dưỡng theo tư vấn của bác sĩ điều trị.
