Biên bản giữ bằng lái không thể thay GPLX

Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 20-7 có bài “Bị giữ bằng lái, có được chạy tiếp?” phản ánh vụ tranh chấp bảo hiểm liên quan đến việc tài xế tiếp tục chạy xe sau khi vi phạm giao thông và bị tạm giữ giấy phép lái xe (GPLX). Công ty Bảo hiểm B. từ chối thanh toán với lý do “tại thời điểm xảy ra tai nạn, lái xe không có GPLX hợp lệ”…

Từ vụ việc này lộ ra một vấn đề liên quan đến số đông. Sau khi vi phạm giao thông và bị tạm giữ GPLX để chờ CSGT ra quyết định xử phạt và thực hiện nộp phạt, cá nhân vẫn được tiếp tục lái xe hay phải tạm ngưng cho đến khi được giao trả GPLX? Có được dùng biên bản tạm giữ GPLX để thay cho GPLX?... Chúng tôi ghi nhận nhiều ý kiến khác nhau.

Luật sư TÔ NGỌC MINH TUẤN (Đoàn Luật sư TP.HCM):

Pháp luật giao thông còn bất ổn

Theo khoản 3 Điều 57 Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính, trong trường hợp chỉ áp dụng hình thức phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức vi phạm thì người có thẩm quyền xử phạt có quyền tạm giữ giấy phép lưu hành phương tiện hoặc GPLX hoặc giấy tờ cần thiết khác có liên quan cho đến khi cá nhân, tổ chức đó chấp hành xong quyết định xử phạt. Đáng nói là trong thời gian bị tạm giữ GPLX, cá nhân có buộc phải ngưng lái xe hay không thì lại không có văn bản nào minh định và thực tế lâu nay người ta vẫn cứ tiếp tục lái xe bằng… biên bản tạm giữ GPLX.

Có thể nâng mức phạt tại chỗ để giảm thiểu việc tạm giữ GPLX nhằm hạn chế những phát sinh không hay cho cả người vi phạm lẫn CSGT? Ảnh: MT

Điều 58 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định rõ điều kiện của người lái xe tham gia giao thông: “1. Người lái xe tham gia giao thông phải… có giấy phép lái xe phù hợp với loại xe được phép điều khiển do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp… 2. Người lái xe khi điều khiển phương tiện phải mang theo các giấy tờ sau: a) Đăng ký xe; b) Giấy phép lái xe…”. Theo đó, phải hiểu rằng dù trong bất kỳ tình huống nào thì người lái xe cũng phải có GPLX mang theo người và nếu không làm được điều này thì có nghĩa là cá nhân không đủ điều kiện lái xe, nói thẳng ra là không được phép lái xe.

Có thể sẽ có ý kiến nếu pháp luật không cấm thì cá nhân được tiếp tục điều khiển xe sau khi chỉ bị tạm giữ GPLX. Thế nhưng cũng phải khẳng định cán bộ chỉ được phép làm những gì pháp luật quy định. Nếu không có quy định về những loại giấy tờ có thể thay thế GPLX thì CSGT không thể mặc nhiên công nhận biên bản tạm giữ GPLX có giá trị như GPLX để từ đó du di, không xử phạt vi phạm.

Có một nguyên nhân bao trùm trong vụ việc, đó là cách phạt tiền vi phạm giao thông. Pháp luật hiện hành chỉ cho nộp phạt tại chỗ đối với các vi phạm có mức phạt đến 200.000 đồng; các vi phạm có mức phạt cao hơn buộc phải đến kho bạc nộp phạt. Vì lẽ này mà CSGT phải tạm giữ GPLX để ràng buộc người vi phạm nộp phạt. Thế nhưng khi đang trong quy trình xử lý vi phạm A mà vẫn để tài xế chạy tiếp trong tình trạng không có GPLX thì hóa ra CSGT lại làm cho đối tượng có thêm vi phạm B. Hành vi A chưa xử lý xong lại chồng thêm hành vi B (mà không bị xử lý), vậy còn gì là chức năng ngăn ngừa, xử lý vi phạm của lực lượng CSGT?

Hiện các bộ chức năng đang xây dựng quy định nộp phạt giao thông qua tài khoản cá nhân để khắc phục các bất ổn liên quan từ việc nộp tiền mặt. Chắc rằng với quy định này thì tình trạng lái xe bằng biên bản tạm giữ GPLX “trớ trêu” như đã nêu trên cũng sẽ bị loại bỏ. Song trước mắt phải tính sao để giảm thiểu việc tạm giữ GPLX nhằm hạn chế những phát sinh không hay cho cả người vi phạm lẫn CSGT?