Mê tín dị đoan tràn lan trên mạng xã hội: Trách nhiệm pháp lý ra sao?

Mới đây, tại phiên chất vấn Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng sáng 12-11, đại biểu Quốc hội đã đề cập đến tình trạng thầy bói online, mê tín dị đoan tràn lan trên mạng khiến người dân tiền mất, tật mang…

Liên quan đến vấn đề trên, có thể thấy, lợi dụng dịp cuối năm, nhu cầu “tẩy uế” xả xui, rước tài lộc, xem tử vi, phong thủy tăng cao, không gian mạng trở thành mảnh đất màu mỡ cho các đối tượng trục lợi từ các vấn đề tâm linh. Điều này được thực hiện bằng các hình thức như truyền bá các câu chuyện hư cấu, bịa đặt để trục lợi cá nhân, như xem bói online, bán bùa may mắn, hoặc đưa ra những dự đoán phong thủy không có căn cứ.

“Hũ tài lộc”, “soi duyên”, “xem bói online” ngập tràn

Theo ghi nhận của PV, trên mạng xã hội nở rộ các hình thức bói toán từ bói chỉ tay, bói bài, bói bổ cau, xem tử vi đến cho số lô, số đề. Các hoạt động này thu hút đông đảo người tham gia. Những câu chuyện bịa đặt, thêu dệt về số phận, nghiệp báo, và hậu vận cũng lan truyền với tốc độ chóng mặt.

Chỉ vài cú click chuột trên các nền tảng mạng xã hội, vô vàn người tự xưng “cô đồng”, “cậu đồng”,... livestream “xem bói miễn phí”. Tuy nhiên, nội dung của các câu chuyện thường xoay quanh những dự đoán mơ hồ, những lời cảnh báo làm người đọc dễ rơi vào trạng thái lo lắng hoặc phụ thuộc vào yếu tố mê tín. Sau đó, các đối tượng mời chào các dịch vụ như xem tử vi chi tiết, lễ cúng giải hạn, bùa chú...

Anh Thiện Nhân, sống tại TP.HCM chia sẻ gần đây anh mua “hũ vàng tài lộc” do tài khoản TikTok NHS (có 2,4 triệu lượt theo dõi) rao bán với giá 99.000 đồng. Sản phẩm được giới thiệu với vô vàn lời hoa mỹ như “thu hút tài lộc”, hút “vía” mua may bán đắt... Tin lời chủ bán và các khách hàng thổi phồng tác dụng ở dưới phần bình luận, anh đã mua sản phẩm với hy vọng “tăng vận khí”, “toại nguyện về công danh, sự nghiệp”.

“Đã 5 tháng nay nhưng tôi không cảm thấy có sự thay đổi nào liên quan đến tác dụng sản phẩm. “Tiền mất tật mang”, hên vì số tiền cũng không quá lớn, xem như bài học cho sự mê tín” – anh Nhân ngán ngẩm.

Tương tự, chị Khánh Ly, sống tại Biên Hòa, cho biết sau giai đoạn chia tay bạn trai, chị mất niềm tin nên tìm đến dịch vụ “soi tình duyên” trên mạng, có giá 1 triệu đồng/ lượt, thanh toán sau khi “soi”. Tuy nhiên sau vài câu trò chuyện qua loa, yêu cầu cung cấp tên tuổi, ngày sinh,... thì “cô đồng” tự xưng này lập tức giới thiệu những dịch vụ cao cấp hơn như “bùa yêu”, “soi âm”... lên đến cả chục triệu. Nhận thấy có hành vi lừa đảo, trục lợi từ tâm linh, chị Ly đã chặn tài khoản và may mắn không bị mất tiền.

Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Luật sư Nguyễn Đình Thế, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết hiện có nhiều đối tượng xấu đã lợi dụng MXH như công cụ hành nghề mê tín dị đoan online nhằm trục lợi bất chính. Tùy thuộc vào tính chất, mức độ sai phạm, hành vi truyền bá mê tín dị đoan online có thể bị xử lý bởi các chế tài như sau:

Căn cứ theo Điểm b, khoản 1 và khoản 3 Điều 101, Nghị định 15/2020 (sửa đổi, bổ sung bởi Điều 37 Nghị định 14/2022), hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin mê tín, dị đoan sẽ bị phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với tổ chức và 5-10 triệu đồng đối với cá nhân. Ngoài ra, người vi phạm còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả “Buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật”.

Đáng chú ý, hành vi truyền bá mê tín dị đoan còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 320 Bộ Luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội hành nghề mê tín, dị đoan, với mức hình phạt cao nhất lên đến 10 năm tù và còn có thể bị phạt tiền bổ sung từ 10-50 triệu đồng.

Theo LS Thế, để giải quyết vấn nạn trên, các cơ quan nhà nước, đặc biệt là chính quyền địa phương và các đơn vị cơ sở cần chủ động theo dõi và xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức tuyên truyền mê tín dị đoan, gây mất an ninh trật tự và ảnh hưởng đến đời sống cộng đồng. Ngoài ra, cần áp dụng các biện pháp ngăn chặn hiệu quả việc truyền tải, đăng tải các video, bài viết hoặc thông tin mê tín, dị đoan trên các nền tảng mạng xã hội.

Đồng thời, người dân cần nâng cao nhận thức và chủ động từ chối tham gia vào các hoạt động mê tín dị đoan. Bên cạnh đó, cảnh giác với các hình thức lừa đảo thông qua các dịch vụ bói toán trực tuyến, đồng thời tích cực tuyên truyền cho gia đình và cộng đồng về tác hại của mê tín dị đoan để cùng nhau tạo ra một môi trường sống lành mạnh, văn minh, tuân thủ pháp luật.