Cuối giờ chiều qua, Phó trưởng đoàn ĐBQH Hoà Bình Nguyễn Tiến Sinh chất vấn đề nghị Bộ trưởng Công thương giải trình rõ hơn về vấn đề hàng Trung Quốc đội lốt hàng Việt.
ĐB Nguyễn Tiến Sinh (Hoà Bình)
“Vấn đề quan trọng nhất Bộ chưa trả lời được, lỗ hổng rất lớn về pháp luật là hàng rào kỹ thuật chưa đủ mạnh để kiểm soát tình hình. Đặc biệt là sự công khai, minh bạch thế nào là hàng Việt Nam”- ông Sinh nói và cho rằng chính sự thiếu minh bạch này khiến cho nhiều doanh nghiệp như kiểu Asanzo không biết mình có vi phạm không. Điều này đã đẩy người dân và doanh nghiệp vào rủi ro rất cao.
Trả lời ĐB sáng nay, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho hay là Việt Nam đang thực thi nhiều quy định rất quan trọng liên quan đến vấn đề tiêu thụ hàng hoá ở thị trường trong nước cũng như trong hoạt động xuất nhập khẩu.
Ông liệt kê hàng loạt văn bản như Luật quản lý ngoại thương, Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn, Luật Quản lý thuế, Pháp lệnh quản lý thị trường…
Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh
Đáng chú ý, Nghị định 43 quy định những nội dung điều chỉnh trong việc chứng nhận nhãn mác cũng như xuất xứ hàng hoá của sản phẩm lưu thông ở thị trường trong nước. Tuy nhiên, nghị định này giao trách nhiệm cho các DN, nhà sản xuất tự kê khai và ghi nhãn mác hàng hoá. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng điều này dẫn đến những hành vi có dấu hiệu gian lận thương mại và gian lận về xuất xứ, lừa dối người tiêu dùng diễn ra thời gian qua, như vụ Khải Silk.
Hay câu chuyện chưa rõ ràng trong hướng dẫn ghi xuất xứ với hàm lượng như thế nào trong phần giá trị gia tăng trong sản xuất nội địa gây vướng mắc cho một số DN và chúng ta đã thấy câu chuyện như của Asanzo.
Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, từ năm 2018, Bộ Công thương đã chủ động báo cáo với Thủ tướng đề xuất xây dựng văn bản pháp quy hướng dẫn ghi chứng nhận xuất xứ hàng hoá cho các sản phẩm hàng hoá sản xuất tại Việt Nam và lưu thông tại thị trường trong nước.
Bộ Công thương đã báo cáo và xin ý kiến các bộ, ngành để xây dựng thông tư hướng dẫn. Sau gần 1 năm xây dựng, Bộ đã hoàn thành dự thảo của thông tư hướng dẫn chứng nhận xuất xứ hàng hoá cho sản phẩm lưu thông tại thị trường trong nước và lấy ý kiến rộng rãi.
Ông Tuấn Anh cũng thừa nhận đây là “việc khó”, có nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu, làm kỹ hơn để tránh tình trạng có thể ảnh hưởng đến các lợi ích của Việt Nam trong các hoạt động thương mại quốc tế. Cạnh đó, tuỳ từng lĩnh vực, tuỳ ngành sản xuất, các sản phẩm hàng hoá lại có những đặc thù khác nhau…
“Chúng tôi đang rất cầu thị để tiếp thu các ý kiến đóng góp, tiếp tục hoàn thiện dự thảo và báo cáo Chính phủ”.
ĐB Mai Sĩ Diễn (Thanh Hoá) chất vấn tiếp: Đã đến mức phải rung chuông cảnh báo người tiêu dùng và các cơ quan chức năng về tình trạng mua bán, tàng trữ hàng hoá gian lận xuất xứ, giả về chất lượng, buôn lậu, trốn thuế, lừa dối người tiêu dùng… ở Việt Nam hay chưa?
ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho hay ông rất chờ đợi câu trả lời của Bộ trưởng là khi nào có thông tư hướng dẫn về ghi nhãn mác hàng hoá nhưng Bộ trưởng mới chỉ mô tả quy trình để ra thông tư với nhiều khó khăn, phức tạp và vẫn chưa ra được thông tư.
“Thông tư là quyền của Bộ trưởng, xong hay không phụ thuộc vào thái độ và sự quyết tâm của Bộ trưởng. Tôi và cử tri cần Bộ trưởng trả lời cụ thể khi nào thì có thông tư này?”- ông Trí nói và cho rằng tình trạng hàng giả, hàng không rõ xuất xứ đang tràn lan khá phổ biến ai cũng thấy. Cuộc chiến thương mại Mỹ Trung đang gay gắt, vấn đề xuất xứ hàng hoá đã trở nên gay cấn và phức tạp. “Mong Bộ trưởng đừng thờ ơ”- vẫn lời ông Trí.
ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội)
Đáp lại sau đó, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thông tin thấy được nguy cơ bị trừng phạt thương mại của các quốc gia nhập khẩu đối với Việt Nam (trong đó có Hoa Kỳ), Bộ trưởng Công thương đã báo cáo Thủ tướng.
“Hôm qua, chúng tôi đã ký ban hành Thông tư về tạm dừng việc tạm nhập cũng như xuất khẩu gỗ dán đi Hoa Kỳ (mặt hàng có tốc độ tăng trưởng 400% trong năm 2018- 2019)”- ông nói.
Ông Tuấn Anh cũng khẳng định cần cơ sở pháp lý để điều chỉnh những hành vi lợi dụng gian lận xuất xứ để tiêu thụ tại thị trường Việt Nam. Thông tư Bộ công thương đang xây dựng cũng nhằm mục tiêu này.
“Không phải chúng tôi không quyết tâm, không mong muốn làm cái này mà thực sự đây là vấn đề phức tạp”- Bộ trưởng Công thương nói và cho hay chỉ mới đưa ra dự thảo để xin ý kiến 2 tháng nay nhưng các ý kiến góp ý rất đa dạng, nhiều chiều, nhiều khía cạnh kỹ thuật, đòi hỏi phải có sự cân nhắc.
“Chúng tôi cam kết với ĐB Trí, ĐB Mai Sỹ Diến, các ĐBQH và cử tri là chúng tôi sẽ làm hết trách nhiệm chứ không phải chúng tôi thiếu kiên quyết, vô cảm hay thờ ơ với việc này”- ông khẳng định.
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cho biết Bộ Công thương sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan, trong đó có Bộ Tư pháp, rà soát lại tính chất pháp lý, phạm vi điều chỉnh, hiệu quả của thông tư, để bảo đảm văn bản pháp quy này khi được ban hành sẽ có hiệu lực, hiệu quả, đi vào cuộc sống.
