Bộ Công Thương (BCT) vừa công bố Kết luận Thanh tra về công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản; tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh; công tác tổ chức cán bộ tại Tổng công ty máy động lực và Máy nông nghiệp (VEAM).
Nhiều sai phạm tại VEAM được thanh tra Bộ Công Thương chỉ ra.
Hoạt động kinh doanh không hiệu quả
Theo đó, giai đoạn từ năm 2010 đến tháng 6-2018, kết quả kinh doanh hợp nhất tại VEAM hàng năm đều có lãi, tuy nhiên chủ yếu là lợi nhuận từ các công ty liên doanh (Toyota, Honda...) mang lại. Trong khi đó, hoạt động sản xuất kinh doanh tại nhiều đơn vị thuộc VEAM không đạt hiệu quả, thậm chí thua lỗ. Quá trình quản lý, điều hành tại VEAM và một số đơn vị thành viên còn tồn tại nhiều sai phạm, thiếu sót.
Theo tìm hiểu của PLO, cơ quan thanh tra của BCT còn phát hiện rất nhiều sai phạm trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại VEAM.
Theo cơ quan chức năng, trong quá trình sản xuất kinh doanh, VEAM đã để xảy ra các vi phạm như lưu trữ hồ sơ không đầy đủ liên quan đến quản lý tài sản, vốn đầu tư tại VEAM, công ty TNHH MTV Cơ khí Trần Hưng Đạo, nhà máy ô tô VEAM.
Công tác kiểm kê tài sản chưa đầy đủ, không chính xác như mất một ô tô Fortuner với nguyên giá 1 tỉ đồng; ghi nhận tài sản nhưng không kiểm kê; tính khấu hao tài sản, thanh lý tài sản chưa đúng quy định; quản lý, sử dụng tài sản hiệu suất sử dụng không cao, gây lãng phí.
Từ năm 2010 đến năm 2015, VEAM đã mua xe ô tô sai quy định theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Tổng số tiền mua vượt quy định là 2,6 tỉ đồng. Trong năm 2016, VEAM mua xe Toyota Landcruiser (1UR - 0602341) cao hơn mức quy định của Bộ Tài chính số tiền là 990 triệu đồng, Xe ô tô Honda Odyssey là 209 triệu đồng. VEAM thực hiện mua xe nhưng không đấu thầu theo quy định.
Ngoài ra, việc quản lý sử dụng vốn tại một số đơn vị hoạt động thua lỗ, gây mất vốn chủ sở hữu. Theo BCT, trách nhiệm chính thuộc về Giám đốc các thời kì: Ông Nguyễn Thanh Giang, ông Lâm Chí Quang, ông Trần Ngọc Hà,...
Đặc biệt, cơ quan thanh tra BCT đã chuyển một số vụ việc sang Bộ Công an để làm rõ và xử lý đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm về quản lý kinh tế.
Mua linh kiện không trong kế hoạch
Cụ thể, vụ việc mua 1.500 bộ linh kiện giữa VEAM và Chi nhánh Công tỵ TNHH MeKong Auto (MKA), tại thời điểm thanh tra, toàn bộ số xe đã lắp đặt của MKA (540 xe) không thực hiện đăng kiểm được; còn 360 bộ chưa lắp ráp và 600 bộ chưa đến thời điểm giao hàng. MKA thực hiện không đúng quy định của Hợp đồng trong việc đăng kiểm và bàn giao xe thương mại.
Theo tài liệu PLO có được, ngày 18-10-2017, Tổng giám đốc Trần Ngọc Hà đã ký hợp đồng cầm cố giấy tờ do Sacombank phát hành để bảo lãnh cho MKA với số tiền 136,72 tỉ đồng khi chưa được phê chuẩn của Hội đồng quản trị VEAM.
Năm 2017, ông Hà đã ủy quyền Phó Tổng giám đốc và Kế toán trưởng chuyển 78,84 tỉ đồng cho Chi nhánh MKA (VEAM góp 39,6 tỉ đồng, chiếm gần 50% vốn điều lệ tại Chi nhánh này) để nhập khẩu 1.500 bộ linh kiện xe ô tô Changan trong khi VEAM chưa có phương án kinh doanh cũng như chưa có Hợp đồng kinh tế với Chi nhánh này.
Tiếp đến, BCT cho rằng, VEAM mua 3.000 bộ linh kiện của Công ty cổ phần Thành công (TCG) không có trong kế hoạch sản xuất của Nhà máy, không được phê duyệt của Hội đồng quản trị. Nhà máy ký kết Hợp đồng mua bộ linh kiện là vượt thẩm quyền được giao. Việc mua 3.000 bộ linh kiện không thực hiện việc tham khảo giá và đàm phán giá theo quy định.
Theo BCT, trách nhiệm này thuộc về ông Trần Ngọc Hà (Chủ tịch giai đoạn 2011-2014, Tổng giám đốc 2015 – 2018).
Bổ nhiệm cán bộ sai quy định
Theo kết luận thanh tra, VEAM đã để xảy ra một loạt các sai phạm trong công tác quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ. Một số vi phạm cụ thể như: Hồ sơ bổ nhiệm không đầy đủ; không ban hành các quyết định bổ nhiệm các chức vụ lãnh đạo đơn vị phù hợp với mô hình tổ chức mới của VEAM theo mô hình công ty mẹ - công ty con….
BCT đánh giá việc thực hiện công tác cán bộ không đúng quy định trong giai đoạn 2010 đến tháng 6-2018, trách nhiệm thuộc về ông Nguyễn Thanh Giang, ông Lâm Chí Quang, ông Trần Ngọc Hà.
Trước đó, ngày 7-8-2018, HĐQT VEAM đã ban hành Nghị quyết, Quyết định tạm dừng chức danh Tổng giám đốc VEAM đối với ông Trần Ngọc Hà. Sau đó, ngày 29-3-2019, HĐQT đã ban hành Nghị quyết, Quyết định bãi nhiệm chức danh Tổng giám đốc VEAM đối với ông Trần Ngọc Hà.
