Chuyện bắt nạt trong trường học vẫn thường xảy ra vì các em đang ở lứa tuổi muốn chứng tỏ mình. Khi trẻ bị bắt nạt, sự tổn thương tâm lý có thể kéo dài dằng dặc nhiều năm sau đó, thậm chí đến khi trưởng thành.
Các bậc phụ huynh phải làm sao khi con em mình bị bắt nạt? Dưới đây là những tình huống đã diễn ra trên thực tế và được BS, chuyên gia trị liệu tâm lý Trương Chí Thông (Trung tâm Ứng dụng tâm lý học TP.HCM) hướng dẫn cho các phụ huynh.
Bắt cống nạp
Em Trung (học lớp 5) bị bạn cùng lớp bắt mỗi ngày phải mua một vật gì đó do bạn ấy đem tới. Ví dụ như bìa báo cũ, ảnh diễn viên trong báo, cây bút chì cũ... Nếu không mua, giờ ra chơi chơi trò đánh nhau với cả nhóm, Trung sẽ bị bạn này đánh rất đau như là đánh thật.
=> Cách xử lý tình huống: Cha mẹ của Trung gợi chuyện để Trung trình bày hết xem lâu nay bị bắt chẹt như thế nào. Tiếp đó, tìm cách tiếp cận thân thiện với cậu bé cùng lớp, hỏi thăm con mình có làm phiền gì cậu bé không, gửi gắm con mình cho cậu bé kèm cặp giúp đỡ, nếu Trung có làm gì không tốt thì báo cho mình biết để khuyên bảo con.
Long yêu cầu Hưng (lớp 10) buộc một số bạn khác trong lớp phải chung tiền hằng tháng cho mình, nếu không sẽ bị đánh trên đường đi học về. Mỗi tháng Hưng được Long cho một cái card điện thoại di động trị giá 100.000 đồng. Khi cha mẹ biết được, Hưng nói Hưng không muốn làm vậy nhưng sợ bị Long kêu anh chị đến đánh.
Phụ huynh cần gợi hỏi Hưng để tìm hiểu quá trình nào dẫn đến Hưng bị lệ thuộc bạn. Có thể Hưng đã thất hứa với bạn chuyện gì đó nên bị đưa vào thế kẹt. Khi có thông tin rồi, phụ huynh một mặt dạy con cách ứng xử với bạn bè sao cho tốt, mặt khác cần gặp Long để nói chuyện rằng lỡ đùa giỡn, nghịch ngợm như vậy đủ rồi, đừng để xảy ra nữa sẽ không hay cho cả hai đứa. Tùy thuộc vào phản ứng của Long ra sao để đi tiếp bước nữa là gặp phụ huynh các em hoặc nhà trường để tìm hướng giải quyết.
Tiếp cận, thân thiện với con và các bạn cùng lớp sẽ giúp giải tỏa tâm lý khi các em bị bắt nạt. Ảnh minh họa: HTD
Đe dọa
Hương là một học sinh giỏi lớp 8. Hương bị một nhóm bạn gái trong lớp ép phải cho coi bài mỗi lần kiểm tra. Khi có một bạn trong nhóm cúp học, Hương phải chép bài giùm. Các bạn trong nhóm đó dọa nếu không làm vậy sẽ xô Hương vô chảo chuối chiên trước cổng trường (khi Hương đi ngang qua đó sẽ bị cả nhóm dựng kịch giả vờ xô đùa làm té ngã), mục đích là để dầu tạt lên mặt cho xấu người đi. Hương sợ nên cứ phải làm theo.
Ba mẹ Hương nên hỏi tường tận quá trình con mình bị bắt nạt diễn ra như thế nào, có lần nào con phản ứng không. Có thể một lần nào đó Hương nóng giận đáp trả làm cho nhóm kia không ưa. Tiếp đó, phụ huynh phải gặp bạn hoặc tổ trưởng của Hương để tìm hiểu sinh hoạt trong lớp Hương có làm gì không vừa lòng các bạn không, có chê bai ai không. Mục đích của việc này là để tìm hiểu nguồn cơn vì sao nhóm kia không bắt nạt bạn khác mà bắt nạt Hương. Sau đó, phụ huynh tiếp cận nhóm bạn kia để khuyên nhủ và nói rằng nếu Hương có làm gì không phải với các bạn thì hãy gọi điện thoại cho mình (cho các em số điện thoại). Nếu nhóm bạn kia vẫn tấn công tiếp thì ba mẹ Hương cần gặp phụ huynh các em để trao đổi cách uốn nắn con em mình. Lưu ý là khi gặp các phụ huynh khác cần phải có thiện chí tốt chứ đừng thể hiện rằng mình đang dạy con họ, xin số điện thoại để thông báo cho nhau tình hình các em. Chuyện này không nên để cho các em biết. Ba mẹ Hương không nên vội vàng mời cô chủ nhiệm hay ban giám hiệu vào cuộc vì đây chỉ là giải pháp cuối cùng.
Loan (lớp 5) bị bạn gái cùng lớp đe dọa là có ba đi tù, anh bị nhiễm HIV. Nếu Loan không cho tiền bạn ăn sáng hằng ngày sẽ kêu anh đến làm cho nhiễm HIV. Loan răm rắp làm theo, nhịn phần ăn sáng của mình để đưa tiền cho bạn.
Ba mẹ Loan nên tiếp cận làm quen bạn kia trên tinh thần tìm hiểu, dò hỏi, nói rằng nghe đâu các con đùa giỡn như vậy là nguy hiểm lắm, không nên dọa bạn như vậy. Nếu lúc nào con thật sự khó khăn thì cứ gọi điện thoại cho cô để cô gửi tiền Loan đưa cho con. Chắc chắn bạn kia sẽ không dám bắt nạt Loan nữa.
Tạo dư luận xấu
Em Nhi (lớp 10) học giỏi, khá xinh gái. Thời gian gần đây em học sa sút vì bị một nhóm bạn trong lớp tung tin em giật bồ của bạn gái cùng lớp, dọa sẽ đợi lúc em đi vệ sinh ùa vào cởi áo em rồi quay video clip, phát tán cho cả trường cùng biết. Thật ra Nhi không thương bạn trai nào cả, mà có thể bạn trai đó đã tỏ ý cho các bạn khác thấy rằng có để ý Nhi. Sự việc chưa diễn ra nhưng hằng ngày nghe những lời dọa bóng gió kiểu như vậy Nhi rất lo sợ, không dám đi vệ sinh ở trường.
Ba mẹ Nhi cần nói chuyện nhiều với con để hiểu quan hệ giữa con và các bạn như thế nào. Có thể cử một người trong nhà chỉ nhỉnh tuổi hơn các em một chút để hẹn nhóm bạn kia ra quán cà phê nói chuyện, nhẹ nhàng khuyên nhủ các em thử đặt mình vào trường hợp của bạn thì sẽ cảm thấy thế nào. Nếu sau đó, sự việc vẫn tiếp diễn thì dạy cho con mình kỹ năng đối diện với những chuyện đó, phải chấp nhận thách thức. Ví dụ như kết bạn nhiều hơn, rủ nhiều bạn đi vệ sinh, canh chừng giúp...
| Khi giải quyết tình huống, phụ huynh cần dựa trên nguyên tắc phải lắng nghe tất cả các bên trên tinh thần tôn trọng, hai bên cùng có lợi và giữ uy tín cho nhau. Tuyệt đối không làm lớn chuyện khiến các em bắt nạt thấy mình bị trả đũa. Khi nói chuyện với trẻ hay bắt nạt người khác, hãy nhìn vào điểm tích cực của các em và nâng các em lên, để các em thấy mình được tin tưởng, gửi gắm. Với trẻ hay bắt nạt người khác, phải dùng giải pháp cao thượng theo kiểu ngấm ngầm, nhẹ nhàng cho các em biết rằng mình biết chuyện đó rồi, xem như một lỡ lầm của các em và hãy dừng lại ở đó đi thôi sẽ chỉ có chúng mình biết với nhau. Chỉ khi nào các em quá cố chấp mới đưa sự việc ra nhà trường. BS, chuyên gia trị liệu tâm lý TRƯƠNG CHÍ THÔNG |
THANH MẬN thực hiện
