Chiều 17-6, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang chủ trì hội nghị trực tuyến với các bộ, ngành và 28 địa phương ven biển để triển khai các giải pháp tháo gỡ "thẻ vàng" IUU theo khuyến cáo của Ủy ban châu Âu (EC).
Một số nhiệm vụ chống IUU còn chuyển biến chậm
Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, sau gần 7 năm thực hiện nhiệm vụ gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của EC, đến nay tình hình chống khai thác IUU đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn một số nhiệm vụ chuyển biến còn rất chậm, chưa đáp ứng yêu cầu theo khuyến nghị của EC.
Người đứng đầu tại một số địa phương chưa thật sự quan tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU. Từ đó dẫn đến kết quả triển khai tại địa phương chuyển biến rất chậm, không đảm bảo tiến độ theo chỉ đạo của Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ…
Ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận ngư dân chưa tốt. Tình trạng môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài tồn tại nhiều năm. Tuy nhiên kết quả điều tra, khởi tố, truy tố, xét xử còn chưa kịp thời, đảm bảo răn đe…
Đưa ra xét xử vi phạm về IUU từ 1-8
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh, công tác chống khai thác IUU là công việc quan trọng, trọng tâm của cả hệ thống chính trị.
Phó thủ tướng yêu cầu trong thời gian tới, các bộ ngành, địa phương cần thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 32 của Ban Bí thư, Nghị quyết số 52 của Chính phủ và các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU và các văn bản khác có liên quan.
Đặc biệt, Phó Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các địa phương cần chỉ đạo chuẩn bị hồ sơ các vụ vi phạm về IUU, nếu đủ điều kiện, có thể đưa ra xét xử ngay từ 1-8-2024 khi Nghị quyết số 04 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao có hiệu lực thi hành.
Nghị quyết 04 gồm 11 điều hướng dẫn áp dụng 10 điều của Bộ luật Hình sự, là cơ sở pháp lý để các cơ quan tiến hành tố tụng xử lý nghiêm các vụ việc môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài...
Phó Thủ tướng nêu rõ đối tượng đưa ra xét xử là những người chủ mưu, người môi giới, tổ chức xuất cảnh, nhập cảnh để khai thác thủy sản trái phép và những người tái phạm nhiều lần, không xử người đi làm thuê.
“Đây là việc đau lòng nhưng nếu không mạnh tay thì không gỡ được thẻ vàng đối với thủy sản xuất khẩu vào EU. Ngược lại, nếu xử lý đồng bộ, quyết liệt, mạnh mẽ thì Việt Nam có cơ hội gỡ được thẻ vàng trong đợt thanh tra lần thứ 5 của EC dự kiến vào tháng 9-10 tới” - Phó Thủ tướng đánh giá.
Phó Thủ tướng yêu cầu trước mắt Cục Kiểm ngư (Bộ NN&PTNT) phối hợp với các cơ quan chức năng tập trung tuyên truyền rộng khắp, mạch lạc về Nghị quyết 04. Các lực lượng chức năng phải tăng "mức độ, tần suất" trong quản lý, giám sát đội tàu; quyết liệt hơn trong việc truy suất nguồn gốc hải sản.
Bộ NN&PTNT và các địa phương tổ chức các đoàn tăng cường đi kiểm tra, giám sát ở cơ sở để thấu hiểu xem bà con đang cần gì, chính quyền cơ sở đang cần gì để có giải pháp cụ thể, kịp thời.
Phó Thủ tướng mong muốn các bộ, ngành, địa phương cùng nắm tay, chung sức, tập trung thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư, Nghị quyết số 04 cùng giải pháp khác như một đợt cao điểm trong vòng 3 tháng tới nhằm cố gắng gỡ được thẻ vàng IUU trong đợt thanh tra tới đây của EC.
Nếu bị thẻ đỏ, thuỷ sản Việt Nam không thể xuất khẩu sang EU
Thông tin tại hội nghị cho biết, trong thời gian bị "thẻ vàng," 100% container hàng hải sản xuất khẩu đều bị giữ lại để kiểm tra nguồn gốc khai thác khiến thời gian bị kéo dài, thậm chí từ 3-4 tuần/container. Riêng phí kiểm tra "nguồn gốc" là khoảng 500 bảng Anh/container, chưa kể phí lưu giữ cảng và hệ lụy kinh doanh của đối tác khách hàng.
Nếu bị nâng lên "thẻ đỏ" thì hàng thủy sản Việt Nam bị cấm xuất khẩu sang EU, thậm chí sang một số quốc gia khác, có thể dẫn đến nguy cơ mất đi một ngành hàng; làm suy giảm uy tín, vị thế của Việt Nam.
