Mỹ chuẩn bị gửi Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân MGM-140 (ATACMS) cho Ukraine. Đây là tên lửa đạn đạo tầm xa mà Ukraine mong đợi từ lâu.
Tên lửa ATACMS sẽ gây nguy hiểm cho các căn cứ không quân của Nga ở tiền tuyến
Theo trang Business Insider, sau nhiều tháng từ chối đề nghị của Ukraine, có thông tin tại một cuộc họp ở Washington DC tháng trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thông báo với người đồng cấp Ukraine - ông Volodymyr Zelensky rằng Washington sẵn sàng gửi tên lửa ATACMS cho Kiev.
Trước đó, giới chức Mỹ lấy lý do lo ngại về kho dự trữ tên lửa ATACMS của Mỹ cạn kiệt để từ chối gửi loại tên lửa này cho Ukraine. Tuy nhiên, quyết định cung cấp đạn chùm cho Ukraine hồi đầu năm nay đã mở rộng phạm vi đầu đạn dành cho ATACMS.
Tên lửa ATACMS được trang bị đầu đạn phân mảnh hoặc đầu đạn chùm, sẽ cho phép quân đội Ukraine nhắm đến các mục tiêu ở khoảng cách vượt xa tầm bắn của tên lửa hành trình và pháo phản lực do phương Tây cung cấp.
Khoảng cách này giúp Kiev duy trì sức ép lên các mục tiêu có giá trị cao của Nga như căn cứ không quân. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng để đánh trúng mục tiêu của Nga, Ukraine cần 2 yếu tố: thông tin tình báo kịp thời và nhắm mục tiêu chính xác.
Tùy thuộc vào biến thể mà đầu đạn chùm của tên lửa ATACMS có thể mang theo 300 - 950 quả đạn con có tầm bắn 24 km – 300 km. ATACMS với đầu đạn phân mảnh có tầm bắn tương tự. Tất cả tên lửa ATACMS được trang bị hệ thống xác định mục tiêu bằng định vị toàn cầu và công nghệ dẫn đường quán tính.
ATACMS có thể được phóng từ bệ phóng HIMARS và hệ thống tên lửa phóng loạt (MLRS) M270 mà Ukraine đã có. Điều này đồng nghĩa ATACMS sẽ bổ sung sức mạnh cho các phương tiện tấn công khác của Ukraine.
Ông Michael Kofman, nhà phân tích quốc phòng và là học giả cấp cao tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình quốc tế (Mỹ) đánh giá ATACMS chắc chắn sẽ gây nguy hiểm cho các căn cứ không quân ở tiền tuyến của Nga cũng như những căn cứ đang hoạt động tại các TP như Berdyansk.
Các trực thăng tấn công của Nga, nhất là Ka-52 Alligator đã đặc biệt phát huy hiệu quả ở miền nam Ukraine, nơi Kiev mở cuộc phản công hồi đầu tháng 6.
Hồi giữa tháng 6, Bộ Quốc phòng Anh cho hay Nga đã tăng cường các trực thăng tấn công trong khu vực, trích dẫn hình ảnh cho thấy hơn 20 trực thăng được triển khai tại sân bay Berdyansk, cách tiền tuyến khoảng 100 km.
Cuối tháng 7, Bộ Quốc phòng Anh đánh giá Ka-52 là một trong những vũ khí có ảnh hưởng nhất của Nga trong khu vực và khiến Ukraine phải chịu tổn thất nặng.
Để chống lại các mục tiêu phân tán, dù cho đó là hệ thống phòng không hay máy bay trực thăng thì tên lửa ATACMS được trang bị đạn chùm có thể sẽ hiệu quả hơn các loại vũ khí khác mà Ukraine sở hữu, theo các chuyên gia.
“Thực sự không có hệ thống nào khác có thể cung cấp khả năng tấn công chính xác nhằm vào mục tiêu trong khu vực ngoài ATACMS” – nhà phân tích an ninh Colby Badhwar cho hay.
“Nếu muốn tiêu diệt một mục tiêu được phân bố rộng rãi hơn chẳng hạn như tổ hợp tên lửa đất đối không của Nga, thì rất khó để phá hủy toàn bộ hệ thống đó nếu chỉ sử dụng tên lửa có một đầu đạn phân mảnh” – ông Badhwar nói thêm.
Cách sử dụng hiệu quả tên lửa ATACMS trên chiến trường Ukraine
ATACMS được bắn từ các bệ phóng HIMARS và M270 mà Ukraine thiết lập gần tiền tuyến, kết hợp tốc độ nhanh hơn sẽ có chu kỳ nhắm mục tiêu ngắn hơn so với tên lửa hành trình vốn được phóng từ máy bay chiến đấu thường được bố trí ở phía tây Ukraine.
“Giả sử bạn đã xác định được mục tiêu và biết tọa độ, ATACMS sẽ phản ứng với mục tiêu nhanh hơn nhiều và bạn cần phải bắn trúng mục tiêu đó càng sớm càng tốt” – ông Badhwar nói thêm.
Tuy vậy, việc thu thập thông tin mục tiêu không phải là nhiệm vụ đơn giản. Việc tìm kiếm và đánh trúng các mục tiêu cách tiền tuyến hàng chục km có thể sẽ khó khăn với Ukraine.
“Để tấn công các mục tiêu trong thời gian cụ thể, cần có thông tin tình báo, giám sát và trinh sát cũng như nhắm mục tiêu để có thể tìm và xác định những mục tiêu này” – ông Kofman nói.
Cũng theo ông Kofman, Mỹ - vốn theo dõi sát sao chiến trường Ukraine kể từ khi Nga phát động tấn công hồi năm ngoái – có thể hỗ trợ Ukraine việc nhắm mục tiêu, song điều đó có thể sẽ tạo ra một quá trình rất chặt chẽ như thu thập thông tin, chuyển tiếp cho lực lượng Ukraine và sau đó là ra quyết định cuối cùng.
Quân đội Nga đến nay chưa đưa ra bình luận về tính hiệu quả của tên lửa ATACMS trên chiến trường.
Ông Badhwar lưu ý các chỉ huy Nga có thể thích nghi với hệ thống ATACMS và thay đổi chiến thuật sớm hơn nếu lực lượng tình báo của họ phát hiện tên lửa trước khi chúng được sử dụng. Ông nhấn mạnh thêm tên lửa ATACMS cũng có thể dễ bị tổn thương trước phòng không Nga.
Theo các nhà quan sát, dù hệ thống ATACMS khó có thể giúp Ukraine thay đổi cuộc chơi nhưng giá trị và tác động của hệ thống này sẽ phụ thuộc vào cách Ukraine sử dụng.
“Điều đó phụ thuộc vào khả năng tìm và xác định mục tiêu. Sự phối hợp chặt chẽ của các binh sĩ có thể giúp nhắm mục tiêu chính xác hơn và tất nhiên là còn phụ thuộc vào số lượng hệ thống được cung cấp” – ông Kofman cho hay.
