Chiều 22-5, Quốc hội (QH) họp phiên toàn thể tại hội trường nghe Tổng Kiểm toán Nhà nước (KTNN) Hồ Đức Phớc báo cáo về kiểm toán ngân sách nhà nước năm 2015.
Chưa thi công cũng nghiệm thu, thanh toán
Theo KTNN, về công tác chi đầu tư phát triển, qua kiểm toán cho thấy công tác nghiệm thu, thanh toán còn nhiều sai sót về khối lượng, đơn giá, định mức hoặc chưa đầy đủ thủ tục, hồ sơ; còn tình trạng nghiệm thu, thanh toán khối lượng chưa thi công; giải ngân vượt tổng mức đầu tư; thanh toán không đúng theo điều khoản hợp đồng, thanh toán vượt giá trị quyết toán.
Kết quả kiểm toán 1.228 dự án của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, KTNN đã kiến nghị giảm trừ 12.000 tỉ đồng.
KTNN đánh giá công tác quản lý chất lượng một số dự án, công trình chưa được các chủ đầu tư quan tâm, chú trọng; tình trạng hồ sơ quản lý chất lượng còn thiếu sót, không đầy đủ xảy ra tại hầu hết các dự án; công tác giám sát thi công không chặt chẽ dẫn đến nhà thầu đưa thầu phụ vào thi công một số hạng mục không có sự đồng ý của chủ đầu tư.
Đặc biệt một số công trình đường giao thông vừa hoàn thành đưa vào sử dụng nhưng đã xuất hiện hư hỏng. Tiến độ thực hiện đầu tư tại nhiều dự án chậm so với kế hoạch ban đầu nhưng chủ đầu tư và các đơn vị có liên quan chưa làm rõ nguyên nhân chậm tiến độ để xử lý, xử phạt theo quy định.
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc.
Nhiều dự án BOT sai quy định, thiếu thực tế
Các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, BT và các dự án sử dụng nguồn vốn ODA, nguồn vốn khác còn bộc lộ nhược điểm, sai phạm, tùy tiện, lãng phí, gây khó khăn cho người dân, DN.
Cụ thể, hầu hết các dự án BOT áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư và chỉ định nhà thầu thi công mà không thực hiện đấu thầu; xác định tổng mức đầu tư của dự án còn sai sót; xác định lưu lượng phương tiện giao thông không phù hợp với thực tế.
Nghiệm thu, thanh toán còn sai sót (kết quả kiểm toán các dự án BOT trong năm 2016 đã giảm trừ chi phí đầu tư thực hiện 1.150 tỉ đồng ); chưa có cơ chế kiểm tra, kiểm soát quá trình thu phí để xác định lưu lượng phương tiện giao thông thực tế qua trạm thu phí; khoảng cách một số trạm thu phí không đảm bảo quy định tối thiểu 70 km.
Qua kiểm toán, KTNN đã kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 27 dự án được kiểm toán (năm 2016 là 21 dự án) so với phương án tài chính ban đầu 107,4 năm, trong đó dự án giảm nhiều nhất là 13 năm một tháng 12 ngày.
Do đó KTNN đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT bổ sung tiêu chí đánh giá năng lực quản lý đầu tư các dự án ngành GTVT vào các quy định đánh giá lựa chọn nhà đầu tư dự án BOT giao thông và đưa thêm chủ thể đại diện cơ quan nhà nước có thẩm quyền vào hợp đồng BOT và nêu rõ trách nhiệm, quyền hạn, cơ chế phối hợp, chế tài xử lý trong quá trình triển khai thực hiện dự án;
Nghiên cứu và đưa ra cơ chế kiểm soát lưu lượng phương tiện qua trạm, kiểm soát doanh thu thực tế của dự án để đảm bảo tính công khai, minh bạch trong thực hiện dự án BOT giao thông; hoàn thiện cơ chế quản lý dự án BOT giao thông chặt chẽ, hiệu quả.
Bộ Tài chính chưa theo dõi sát nợ công
Theo KTNN, nợ công tính đến năm 2015 bằng 61,8% GDP, nợ Chính phủ bằng 50% GDP. Qua kiểm toán cho thấy Bộ Tài chính chưa lập kịp thời báo cáo giám sát nợ, chưa lập bản tin nợ công năm 2015 theo quy định của Luật Quản lý nợ công về báo cáo thông tin và công khai thông tin về nợ công; quản lý nợ công còn phân tán, thiếu đối chiếu; theo dõi, thống kê, tổng hợp và báo cáo số liệu nợ công chưa kịp thời, đầy đủ, chính xác theo quy định.
Vì vậy, việc Bộ Tài chính tổng hợp nợ công có thể chưa đầy đủ các khoản nợ Chính phủ, chính quyền địa phương. Hơn nữa, mặc dù nợ doanh nghiệp nhà nước không có bảo lãnh Chính phủ không phải nợ công nhưng nguy cơ tiềm ẩn cao ảnh hưởng đến nền kinh tế và uy tín Chinh phủ khi DN nhà nước thua lỗ, không trả được nợ.
KTNN đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính lập đầy đủ, kịp thời báo cáo các chỉ tiêu giám sát nợ và công khai thông tin về nợ công theo quy định của Luật Quản lý nợ công.
