Ngày 9-1, Phó Thủ tướng Lê Thành Long, Trưởng Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo về tổng kết công tác năm 2024 và nhiệm vụ trọng tâm năm 2025.
Số cơ sở bị phạt tăng gần 3 lần
Báo cáo tại buổi làm việc, đại diện Bộ Y tế cho biết trong năm 2024, ngành y tế đã kiểm tra 354.820 cơ sở, phát hiện 22.073 cơ sở vi phạm về an toàn thực phẩm (chiếm 6,22%). Số cơ sở bị phạt tiền tăng 2,9 lần so với năm 2023, số tiền phạt tăng 1,69 lần.
Các lực lượng Công an đã khởi tố 62 vụ (tăng gần 88%) với 97 bị can (tăng hơn 185%).
Theo Bộ Y tế, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về an toàn thực phẩm tiếp tục được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm.
Công tác thanh tra, kiểm tra được triển khai theo hướng tập trung vào vụ việc cụ thể, hạn chế dàn trải. Từ trung ương đến địa phương có sự vào cuộc của các cấp, ngành chức năng, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nhiều vụ vi phạm với nhiều hình thức khác nhau, đảm bảo đúng pháp luật, công khai kịp thời trên phương tiện thông tin đại chúng.
Tuy nhiên, Bộ Y tế cho rằng công tác thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm an toàn thực phẩm mới chỉ đáp ứng một phần yêu cầu thực tế.
Các ý kiến cho rằng cần đẩy mạnh tuyên truyền về chế tài xử phạt để thay đổi nhận thức của người dân, như việc tuyên truyền Nghị định 168 về xử phạt trong lĩnh vực an toàn giao thông. Cần xác định công tác phát hiện, ngăn ngừa, xử lý hình sự về an toàn thực phẩm là trọng tâm, đột phá để răn đe, làm giảm tội phạm an toàn thực phẩm.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, thương mại điện tử, hình thức kinh doanh online, với đặc điểm của loại hình kinh doanh này là không có địa điểm kinh doanh cố định, tính ẩn danh, nên gây nhiều khó khăn trong kiểm soát nguồn gốc, chất lượng sản phẩm.
Cùng với đó, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu về an toàn thực phẩm. Tăng cường thanh tra, kiểm tra liên ngành từ trung ương đến cấp xã, tập trung vào các nhóm sản phẩm tiêu thụ nhiều trong dịp Tết và lễ hội có yếu tố nguy cơ cao, các làng nghề chế biến thực phẩm, các tỉnh có cửa khẩu, các thành phố lớn.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, tuyên truyền là giải pháp căn cơ, nhất là trong việc thay đổi nhận thức của người dân. Bên cạnh đó, cần nâng mức phạt cao hơn nữa để tăng tính răn đe.
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết Bộ Y tế đã xây dựng cơ sở dữ liệu về an toàn thực phẩm, đồng thời mong muốn, các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo cập nhật dữ liệu vào hệ thống này.
Nghiên cứu tăng chế tài xử phạt
Phó Thủ tướng Lê Thành Long đánh giá cao các ý kiến của các thành viên Ban Chỉ đạo và ghi nhận trong năm 2024, các bộ ngành, cơ quan đã có nhiều cố gắng, đạt những kết quả có thể lượng hóa được, từ công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo, điều hành đến việc thực hiện các chương trình, đề án. Các cơ quan chức năng đã tăng tần suất kiểm tra an toàn thực phẩm.
Các cơ quan truyền thông có đổi mới trong tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức của người dân.
Theo Phó Thủ tướng, mặc dù có nhiều cố gắng, nhưng vẫn còn một số hạn chế. Số lượng các vụ vi phạm an toàn thực phẩm gia tăng, số người mắc còn lớn, một số việc đã có trong kế hoạch nhưng thực hiện còn chậm.
Năm 2025, Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc thống nhất quan điểm chung trong bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm là tập trung hơn nữa cho công tác phòng ngừa; tăng cường kiểm tra, giám sát và khi phát hiện vi phạm thì xử lý nghiêm.
Công tác phối hợp thực hiện liên ngành là quan trọng, cần tập trung vào khâu này, Phó Thủ tướng nêu rõ, không phải chỉ có một cơ quan thực hiện mà cả hệ thống, trong đó có các cơ quan chủ lực. Tuyên truyền cũng phải toàn diện hơn, đặc biệt là về chế tài và việc xử phạt để mang tính răn đe.
Về xây dựng văn bản pháp luật, cần tập trung cho việc xây dựng Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) và sửa Nghị định 15/2018/NĐ-CP về quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, trong đó hướng vào những điều, nội dung cơ bản như tiền kiểm, hậu kiểm…
Cạnh đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, cập nhật vào cơ sở dữ liệu về an toàn thực phẩm. Tăng cường truyền thông về bảo đảm an toàn thực phẩm, tập trung vào giải pháp phòng ngừa và chế tài xử phạt, thanh tra, kiểm tra.
Về ý kiến về tăng chế tài xử phạt, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các văn bản liên quan. Đồng thời, đề nghị Bộ Y tế, cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo có báo cáo chi tiết và có thể tổ chức một cuộc họp chuyên đề của Ban Chỉ đạo bàn về cơ sở dữ liệu và chuyển đổi số trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo thực hiện nghiêm chủ trương về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét những vấn đề nảy sinh để làm sao vẫn bảo đảm an toàn thực phẩm được thông suốt.
