Kiến nghị hủy bỏ Điều 292 Bộ luật Hình sự

Theo Bộ Thông tin & Truyền thông, Điều 292 BLHS 2015 được bổ sung khi QH cho ý kiến đề nghị bỏ Điều 159 BLHS 1999. “Tuy mục đích bổ sung điều luật là nhằm bảo vệ các doanh nghiệp hoạt động đúng pháp luật nhưng do quá trình bổ sung điều luật khá muộn trong quá trình xây dựng và không xin lại ý kiến các bộ, ngành nên về mặt hợp pháp có một số điểm chưa hợp lý” - văn bản do Bộ trưởng Trương Minh Tuấn ký nêu rõ.

Cụ thể, theo Bộ Thông tin & Truyền thông, khi bỏ Điều 159 do có ý kiến là thiếu minh bạch, Điều 292 là để xử lý vấn đề này, tuy nhiên đối với 267 lĩnh vực kinh doanh có điều kiện thì quy định tại Điều 292 chỉ xử lý hình sự các lĩnh vực kinh doanh có điều kiện về cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông và Internet mà không xử lý các lĩnh vực kinh doanh có điều kiện khác mà không qua mạng viễn thông và Internet là bất bình đẳng. Về bản chất, việc kinh doanh trên nền ứng dụng sự phát triển của khoa học công nghệ có thể có tốc độ, mức độ ảnh hưởng nhanh hơn nhưng chỉ là cấu thành định khung tăng nặng cho các loại tội phạm kinh tế.

Mặt khác, cũng theo bộ này, việc quy định hành vi “kinh doanh không có giấy phép hoặc kinh doanh không đúng nội dung được cấp phép” được đánh giá là các hành vi vi phạm tương đương nhau. Quy định này là chưa rõ vì trên thực tế, việc kinh doanh “không có giấy phép” và kinh doanh “không đúng với nội dung được cấp phép” là hai mức độ vi phạm hoàn toàn khác nhau, không thể đứng ngang hàng để tạo thành một tiêu chí để xem xét hành vi vi phạm.

Cũng theo Bộ Thông tin & Truyền thông, việc quy định nội dung và định mức xác định vi phạm đối với hành vi “thu lợi bất chính” hoặc “doanh thu của doanh nghiệp” cũng cần phải được phân định rõ bởi tính chất của hai nội dung này là không giống nhau. Hành vi “thu lợi bất chính” là hành vi có mục đích rõ ràng hơn, không tương đồng với “doanh thu của doanh nghiệp”...

Đối với việc điều luật lựa chọn dịch vụ kinh doanh “trò chơi điện tử trên mạng” là một trong các hình thức kinh doanh được quy định trong điều luật này là chưa hợp lý. Lý do là so với các ngành nghề được quy định tại các điểm a, b, c, d khoản 1 Điều 292 thì “trò chơi điện tử trên mạng” mặc dù hiện nay cũng được xác định là ngành nghề kinh doanh có điều kiện nhưng xem xét về tính chất và mức độ tác động thì ngành nghề này không ảnh hưởng trực tiếp và ngay lập tức tới túi tiền của người dân như hoạt động kinh doanh vàng, thương mại điện tử, kinh doanh đa cấp hoặc trung gian thanh toán.

Thực tế, người sử dụng dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng cũng đã chủ động xác lập dịch vụ để sử dụng và thụ hưởng nhằm thỏa mãn nhu cầu cá nhân mà dịch vụ này mang lại. Mức độ nguy hiểm cho xã hội của hoạt động kinh doanh trò chơi điện tử trên mạng chỉ là những hệ lụy của dịch vụ này, nó không  xuất phát trực tiếp từ việc tham gia sử dụng dịch vụ. Ngoài ra, ngành nghề kinh doanh trò chơi điện tử trên mạng cũng cần có sự nghiên cứu chuyển đổi từ hình thức quản lý theo hướng tiền kiểm sang hậu kiểm để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp về công nghệ thông tin phát triển...

Vì những lý do này, Bộ Thông tin đề nghị hủy bỏ quy định liên quan đến hành vi “kinh doanh không đúng nội dung được cấp phép” quy định tại khoản 1 Điều 292 BLHS 2015; hủy bỏ điểm đ và e khoản 1 Điều 292 đồng thời thiết kế lại điều luật và phân biệt nội dung quy định về hành vi “thu lợi bất chính” và doanh thu của doanh nghiệp” bởi hai nội dung này không tương đương nhau khi quy định đối với cùng một hành vi vi phạm.

Được biết Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Phần mềm và dịch vụ CNTT VIệt Nam (VINASA) cũng vừa chính thức gửi văn bản kiến nghị hủy bỏ điều này. Trên thực tế, điều luật này thời gian qua đã tạo không ít tâm lý lo lắng cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực CNTT cũng như nhiều doanh nghiệp khác có sử dụng mạng viễn thông, mạng máy tính trong hoạt động kinh doanh của mình.