Trong đêm giao thừa, dàn nhạc kèn Harmonica trỗi lên giai điệu Happy New Year bất hủ, cả khán phòng không ai bảo ai đồng loạt đứng lên, vỗ tay theo nhịp.
Lão nghệ sĩ violin Doãn Minh 81 tuổi, ngồi trong phòng trà Coffee Lối Xưa (Buôn Mê Thuột) lim dim mắt mơ màng, nghe hết điệu nhạc kinh điển Chúc mừng năm mới quen thuộc của nhóm nhạc ABBA qua dàn nhạc kèn sống Harmonica trên sân khấu, ông gật gù: “Lạ quá! Lần đầu tiên trong đời, tôi nghe một bản nhạc qua âm thanh của một dàn kèn độc đáo và đầy xúc cảm đến như vậy”.
Đây cũng là lần đầu tiên, nhạc trưởng Hoàng Mạnh Hà đưa các học trò của mình từ Sài Gòn lên phố núi Buôn Mê Thuột lưu diễn trong đêm cuối cùng của năm 2023, để mang tiếng kèn Harmonica đến với người yêu nhạc.
Hơn 3.000 ngày lỡ say một tiếng kèn
Hoàng Mạnh Hà là nhà báo. Nhưng hình như cái nghiệp của người đàn ông 50 tuổi có nụ cười cứ như trẻ thơ này lại là tiếng kèn Harmonica. Hà trải lòng: “Quê nhà tôi ở Ban Mê. Nhớ hơn 30 năm trước, tôi học lỏm những nốt nhạc đầu tiên từ các Cha trong nhà thờ. Ba tôi đi lính về. Gia tài của ông là chiếc đàn phong cầm và cây kèn tremolo Harmonica cũ kỹ. Tôi mê mẩn thanh âm của hai thứ nhạc cụ huyền diệu ấy.
Mãi sau này tôi mới biết, thời điểm đó, người Singapore đã chơi Harmonica điêu luyện với dàn nhạc giao hưởng cả trăm người. Mình đi sau họ xa lắm, hơn 30 năm rồi. Nhưng bây giờ tôi đã tự hào mình cũng có một dàn nhạc Harmonica chuyên nghiệp, dám lên sân khấu lớn thi thố với người ta”.
Cách nay tròn 10 năm, Hoàng Mạnh Hà rụt rè nói với người bạn nối khố Hoàng Cao Sang "mình mở một lớp nhạc kèn Harmonica ngay tại quán cà phê của bạn nhé", Sang gật đầu. Thế là Hà tụ tập một số bạn trẻ yêu thích Harmonica cứ mỗi cuối tuần mang kèn ra thổi, cũng chỉ là một vài cây dòng tremolo cũ kỹ, đáng giá vài trăm ngàn.
Hà nhớ lại: “Chỉ trước đêm 29-1-2013, dàn nhạc kèn Harmonica Việt Nam gần như là con số 0. Mình làm một buổi lễ ra mắt đơn sơ ngay tại quán cà phê của luật sư Hoàng Cao Sang ở Quận 10 với một vài chiến hữu trẻ. Ai ngờ một hai năm sau, cái lớp học bình dân của bọn mình có nhiều người biết đến. Mấy đài truyền hình VTV, HTV quay bọn mình một vài chương trình biểu diễn thú vị. Rồi Festival hoa Đà Lạt, Đại học Hoa Sen,… mời diễn.
Năm 2015, bất ngờ hạnh phúc hơn nữa là Hiệp hội Giáo dục Harmonica Hàn Quốc nghe tiếng, gửi thư mời bọn mình tham dự Festival Harmonica Quốc tế diễn ra tại Seoul. Dàn nhạc kèn Harmonica của Việt Nam bay réo rắt trên bầu trời âm nhạc thế giới. Người Anh, người Nhật, Singapore, Thái Lan,… há hốc mồm ngạc nhiên”.
Khi đủ tự tin với kiến thức chuyên môn, Hoàng Mạnh Hà lập Dàn nhạc Harmonica Việt Nam, gọi tắt là VNHO (thuộc Trường Nghệ thuật Đồng Hành Art School) do chính anh làm hiệu trưởng. Tiếng lành đồn xa, người yêu Harmonica rủ nhau đến thọ giáo. Hà bùi ngùi nhớ lại cái ngày táo bạo mở lớp nhạc kèn ở quán cà phê chỉ có mấy người với một vài cây tremolo cũ kỹ đáng giá vài trăm ngàn, giờ anh có những cây kèn chuyên nghiệp chromatic chord có giá bằng cả chiếc piano.
Giao thừa tết Dương lịch 2024 này, Hoàng Mạnh Hà đưa 15 bạn trẻ lên Buôn Mê Thuột, chỉ để làm một đêm hòa nhạc kỷ niệm 10 năm thành lập dàn nhạc và chào năm mới tại Coffee Lối Xưa, nhớ về quãng thời gian hơn 3.000 ngày lỡ say một tiếng kèn.
Muôn nẻo đường duyên đến với Harmonica
Hoàng Mạnh Hà xúc động chia sẻ trong đêm nhạc: “VNHO ra đời từ lòng yêu thương của mọi người. Chúng tôi khắc ghi trong trái tim mình và nguyện đền đáp công ơn của những ân nhân. Hãy nhớ đến chúng tôi là một dàn nhạc kèn Harmonica phi lợi nhuận, mong mỏi đem tiếng kèn đến với công chúng yêu nhạc, trình diễn gây quỹ từ thiện, giúp đỡ các mái ấm, san sẻ với những bệnh nhi ung thư,…”
Hai người bạn tri kỷ của Hà là nghệ sĩ Thế Vinh chỉ còn một cánh tay, vừa đàn vừa thổi Harmonica mà anh gọi vui là “Độc thủ đại hiệp” cùng ca sĩ Y Jalin, đứa con của núi rừng Tây Nguyên đon đả đến đàn hát chia vui cùng dàn nhạc kèn độc đáo.
Đêm giữa đại ngàn. Khán giả đắm đuối với tiếng kèn Harmonica hòa quyện với piano, đàn T’rưng, trống, tiếng guitar điêu luyện của Hà Cảnh Quốc Phong lúc trầm bổng du dương với bản Việt Nam quê hương tôi, khi lả lơi, réo rắt cùng Bèo dạt mây trôi.
Hoàng Tân quê Phú Yên, vừa tốt nghiệp Bách Khoa TP.HCM, có mái tóc bồng bềnh như tài tử điện ảnh, hơn bốn năm ở trọ là bạn thân của cây chromatic Harmonica, kể lại: “Em thích chơi kèn từ nhỏ, mà không biết phải học từ đâu, cứ lên mạng tìm các clip rồi học theo. Mãi đến khi vào lớp của thầy Hà chỉ dạy kỹ lưỡng, em mới biết thổi sao cho đúng, cho hay”.
Đêm nhạc, chàng trai trẻ thả hồn phiêu lãng với bản Oblivion da diết, chẳng khác gì một nghệ sĩ thứ thiệt.
Bạn kèn Khánh Phong nghe không chớp mắt, rồi xoa xoa bàn tay phải lên cánh tay trái: “Em thổi kiểu gì hay quá, anh nổi hết gai ốc. Nói thiệt nha, anh mà là… con gái, anh yêu em luôn”.
Khánh Phong nhà ở Long Khánh (Đồng Nai) mỗi tuần một lần chạy xe máy lên Quận Tân Bình học kèn, hóm hỉnh: “Em đi mất ba tiếng, lên học một tiếng rưỡi rồi về, sắp tròn 10 năm bị Harmonica quyến rũ rồi. Em không nhớ lần đầu tiên cầm cây kèn lên thổi là khi nào. Chỉ biết là mình như bị trúng tiếng sét ái tình vậy, nghe một lần là say mê đến giờ”.
Cô bé sinh viên năm ba Võ Thị Lanh hồn nhiên: “Em biết chơi đàn Ukulele từ hồi còn nhỏ, chưa từng nghĩ đến một ngày sẽ làm bạn với kèn. Hơn một năm trước, bạn em tặng sinh nhật em là một cây kèn tremolo Harmonica. Thổi qua thổi lại, nghe tiếng đã quá, thế là em tìm đến lớp thầy Hà học. Vui buồn gì, cây kèn Harmonica sẽ thay lời muốn nói cho nỗi lòng của em”.
Cô bạn thân Hồng Nhung thì chia sẻ: “Em rất thích chơi một loại nhạc cụ nào đó, nhưng tiếc là mấy ngón tay em yếu quá! Thế là Harmonica trở thành bạn tâm giao của em”.
Nhạc trưởng Hoàng Mạnh Hà kể, mình có người bạn nhờ gửi đứa con trai tên Hạ Vũ học kèn để cháu giao tiếp dạn dĩ hơn. Vào lớp ngày nào thầy Hà cũng bắt Hạ Vũ lên sân khấu làm MC, tự giới thiệu tiết mục Harmonica của mình.
Hơn một năm, Hạ Vũ theo dàn nhạc kèn đi trình diễn khắp nơi. Mới học lớp 9, Hạ Vũ đã thành thạo piano, guitar, giờ chơi cả Harmonica nhuần nhuyễn với lớp bè quãng 3, quãng 6, mà thầy Hà hài hước gọi là “kèn sĩ hai miệng”.
Tân sinh viên Hoàng Tuấn của lớp ngôn ngữ Đức trường ĐHKHXH&NV cũng biết chơi đàn piano từ năm lớp 3, mày mò học thổi Harmonica tiếng được tiếng mất, cho đến lúc vào lớp Đồng Hành, chia sẻ: “Em chỉ học có một tháng là biết cách thổi đúng. Nhưng để thổi cho hay thì phải học nhiều”.
Học viên ở lớp học Đồng Hành lạ lùng nhất là Thiên Tú, chàng trai trẻ vạm vỡ tiết lộ một chi tiết bất ngờ: “Em từng bị suyễn, ho hen khó thở. Thế mà từ lúc thổi Harmonica mấy năm qua, bệnh đỡ hẳn. Thầy Hà hướng dẫn em cách lấy hơi, điều hòa thổi ra hít vào ra sao cho không bị đứt quãng. Tập mãi, tập mãi,… bệnh quên em luôn rồi!”.
VNHO ghi dấu ấn 10 năm
Kỷ niệm 10 năm thành lập Dàn nhạc Harmonica Việt Nam - VNHO (thuộc Trường Nghệ thuật Đồng Hành Art School), 10 năm say đắm với tiếng kèn Harmonica, các thành viên của dàn nhạc vừa có chuyến lưu diễn xứ sở cà phê Buôn Mê Thuột trong một chương trình hòa nhạc đặc biệt. Dàn nhạc trình tấu các tác phẩm điển hình làm nên tên tuổi của mình trong suốt 10 năm qua như Halleluja, Cướp biển Caribe, Genevieve Waltz, Theme from Schindler's List, Valsentino, Theme and Variation, Bèo dạt mây trôi, Việt Nam quê hương tôi...
Nhóm ngũ tấu của VNHO đã trình diễn lại tác phẩm Bay đến hòa bình, mang âm hưởng Tây Nguyên của nhạc sĩ Nguyễn Hương Thành viết riêng cho VNHO đi tham dự Festival Harmonica Quốc tế Seoul (Hàn Quốc) năm 2015. Nhạc sĩ Nguyễn Hương Thành là người con của đất Ban Mê, đã dùng chất liệu thang âm ngũ cung Ê Đê để dệt nên tác phẩm này.
Chương trình là câu chuyện về 10 năm thăng trầm, trăn trở, có lúc tưởng chừng muốn buông tay khỏi cây harmonica, khi là niềm kiêu hãnh trên các sân khấu lớn, góp mặt ở Liên hoan nhạc kèn,… qua tự sự của Nhạc trưởng Hoàng Mạnh Hà và minh chứng từ các tác phẩm âm nhạc.
