Sau thông tin ông Nguyễn Thanh Chấn đồng ý với mức bồi thường 7,2 tỉ đồng mà các cơ quan tố tụng đưa ra, nhiều bạn đọc chúc mừng người bị oan được bồi thường thỏa đáng nhưng không ít ý kiến băn khoăn: Tiền bồi thường lấy đâu ra; những người buộc tội oan ông Chấn có phải móc tiền túi bồi hoàn?...
Báo cáo giám sát về tình hình oan sai của QH cho biết trong kỳ giám sát (1-10-2011 đến ngày 30-9-2014), khởi tố, điều tra 219.506 vụ với 338.379 bị can nhưng số vụ làm oan người vô tội trong 3 năm chỉ có 71 trường hợp, chiếm 0,02%.Trong kỳ, tổng số tiền phải bồi thường cho các trường hợp tuy không lớn (khoảng trên 30 tỉ đồng) nhưng việc bồi thường cơ bản còn chậm; hiện đang có một số vụ người bị oan đề nghị bồi thường với số tiền rất lớn như vụ ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang) hơn 9 tỉ đồng (hiện ông Chấn đã đồng ý mức bồi thường 7,2 tỉ đồng-PV); vụ ông Lương Ngọc Phi (Thái Bình) trên 22 tỉ đồng và kéo dài 9 năm đến nay chưa giải quyết xong.
Theo luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước (luật TNBTNN), cơ quan công quyền có trách nhiệm bồi thường cho cá nhân, tổ chức bị thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án. Luật cũng nêu trách nhiệm hoàn trả của người thi hành công vụ đã gây thiệt hại sau khi nhà nước bồi thường.
Chưa kể, để người gây oan hoàn tiền, phải qua nhiều thủ tục nhiêu khê, phức tạp như: lập hội đồng xác định trách nhiệm cá nhân liên quan, chứng minh người có hành vi làm oan là "cố ý", ra quyết định mà chưa chắc đã thực thi được vi có nguy cơ bị khiếu nại, kiện cáo vì tình tiết "cố ý". Trong khi luật cũng chẳng có chế tài nào với người đứng đầu cơ quan nếu không "truy" tiền mà nhà nước đã nồi thường.
Vấn đề cán bộ, công chức gây oan phải hoàn trả tiền cho nhà nước không mới. Bởi từ khi có nghị quyết 388 của Ủy ban thường vụ quốc hội về bồi thường cho người bị oan, đã có nhiều ý kiến đề cập nhưng thời điểm đó chẳng ai phải bồi thường. Đến luật TNBTNN đã ghi nhận điều này nhưng chưa có hướng dẫn. Vì vậy, hơn 10 năm qua, nhà nước vẫn phải lấy ngân sách ra chi trả bồi thường còn cán bộ tố tụng làm oan không phải bồi hoàn.
| Điều 52. Kinh phí bồi thường 1. Trường hợp cơ quan trung ương có trách nhiệm bồi thường thì kinh phí bồi thường được bảo đảm từ ngân sách trung ương. 2. Trường hợp cơ quan địa phương có trách nhiệm bồi thường thì kinh phí bồi thường được bảo đảm từ ngân sách địa phương. Điều 53. Lập dự toán kinh phí bồi thường Hàng năm, căn cứ thực tế bồi thường của năm trước, cơ quan tài chính các cấp phối hợp với cơ quan, đơn vị cùng cấp lập dự toán kinh phí bồi thường để tổng hợp vào dự toán ngân sách cấp mình, trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước và được phân bổ cho cơ quan, đơn vị khi có yêu cầu chi trả tiền bồi thường. (Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước) |
***
Theo bạn, việc ngân sách nhà nước (mà trong đó có tiền thuế của dân) phải bỏ tiền bồi thường oan liệu có hợp lý? Vấn đề này cần được quy định như thế nào để tăng ý thức trách nhiệm của cán bộ tố tụng, đồng thời cũng không trói tay họ khi thực thi công vụ? Có nên quy định rõ trong luật "người nào làm sai thì phải chịu trách nhiệm bồi thường" mà không căn cứ vào lỗi vô ý hay cố ý, bởi thực tế rất khó chứng minh họ cố ý làm sai? Nếu quy định như vậy thì liệu có dẫn đến khả năng các cơ quan tố tụng "kiên quyết không nhận sai" vì đã làm oan cho người dân hay không, để né trách nhiệm bồi thường...?
PLO mong nhận được những kiến giải từ bạn đọc để góp phần soi rọi thêm vấn đề vốn đang rất thu hút sự chú ý của dư luận.Mọi ý kiến gửi về xin ghi vào phần bình luận ngay dưới bài viết này.
