Vợ chồng tôi cưới nhau hơn 10 năm mà chưa có con. Sau nhiều lần thăm khám và điều trị hiếm muộn bác sĩ kết luận vợ tôi không có khả năng giữ con trong bụng.
Cả tôi và vợ đều là con một không có chị em để nhờ mang thai hộ.
Cho tôi hỏi, trường hợp của vợ tôi có thể nhờ một người hàng xóm, không có quan hệ huyết thống và chưa lập gia đình mang thai hộ được không? Luật quy định ra sao về mang thai hộ?
Bạn đọc Thanh Tài, TP.HCM
Luật sư Trịnh Ngọc Hoàn Vũ, Đoàn luật sư TP.HCM trả lời: Tại khoản 22 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình có định nghĩa về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Theo đó, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bằng việc lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con.
Điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Tại Điều 95 Luật Hôn nhân và Gia đình có quy định về điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
Cụ thể, việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện của các bên và được lập thành văn bản.
Vợ chồng có quyền nhờ người mang thai hộ khi có đủ các điều kiện sau đây: Có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền, về việc người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; vợ chồng đang không có con chung; đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
Đối với người được nhờ mang thai hộ, phải là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ; người mang thai hộ đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần.
Trường hợp người phụ nữ mang thai hộ có chồng thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng…
Như vậy, nếu vợ chồng bạn muốn nhờ người mang thai hộ thì phải đáp ứng những điều kiện trên. Đồng thời, hiện nay pháp luật cấm hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại và nếu vi phạm sẽ bị xử phạt theo quy định hiện hành.
Mức phạt mang thai hộ vì mục đích thương mại
Theo Khoản 23 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì mang thai hộ vì mục đích thương mại được hiểu là việc một người phụ nữ mang thai cho người khác bằng việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tế hoặc lợi ích khác.
Tại Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định một số hành vi cấm để bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình trong đó có hành vi thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại.
Tại Điều 60 Nghị định 82/2020 quy định về xử phạt hành vi trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã
Có quy định về hành vi vi phạm quy định về sinh con. Cụ thể, phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích mang thai hộ vì mục đích thương mại.
Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được từ mang thai hộ.
