Sau khi truyền thông Mỹ đưa tin về chiến thắng của cựu Tổng thống Donald Trump, báo Pháp Luật TP.HCM đã trao đổi với ThS Hoàng Việt, giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM và TS Nguyễn Tuấn Khanh, giảng viên khoa Quan hệ quốc tế, Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM, về diễn biến và kết quả của kỳ bầu cử năm nay.
Theo ThS Hoàng Việt, kỳ bầu cử tổng thống Mỹ năm nay “vô cùng khốc liệt và gay cấn” sau sự kiện Tổng thống Joe Biden tuyên bố rút khỏi đường đua và “truyền ngọn đuốc” cho Phó Tổng thống Kamala Harris.
Ở phía đảng Cộng hòa, sau thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 để rồi hứng loạt chỉ trích vì cố gắng đảo ngược kết quả bầu cử, cựu Tổng thống Trump đã cho thấy sự “trở lại và lợi hại hơn xưa”.
“Ông Trump cũng là cựu tổng thống hiếm hoi phải đối mặt với bốn cáo buộc hình sự và đặc biệt là bị bồi thẩm đoàn ở Manhattan (New York) kết tội hình sự. Đó là điều đáng ngạc nhiên vì trong lịch sử Mỹ chưa từng chứng kiến một nhân vật như vậy” - ThS Hoàng Việt nói.
Vị chuyên gia cũng nhấn mạnh khả năng của cựu Tổng thống Trump khi ông đã vượt qua loạt cái tên trẻ tuổi, tài năng như Thống đốc bang Florida - ông Ron DeSantis và cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley để trở thành ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa.
Chuyên gia Hoàng Việt cho rằng hai lần cựu Tổng thống Trump bị ám sát hụt, mà tiêu biểu là hình ảnh ông giơ nắm đấm sau khi bị tấn công tại bang Pennsylvania hồi tháng 7 đã tác động rất nhiều đến tâm lý của cử tri Mỹ.
“Trong bối cảnh thế giới đầy biến động như hiện nay, nước Mỹ cần một nhân vật đủ mạnh. Và ông Trump đã cho thấy ông làm được điều này” - vị chuyên gia lý giải về chiến thắng của ông Trump trong kỳ bầu cử năm nay.
Nhận định về việc ông Trump thắng cả phiếu phổ thông và phiếu đại cử tri, chuyên gia Hoàng Việt cho rằng đây là một chiến thắng ngoạn mục cho cựu tổng thống. ThS Hoàng Việt nói thêm rằng ngay từ khi có kết quả kiểm phiếu ở những bang đầu tiên, những mảng màu đỏ của đảng Cộng hòa đã áp đảo so với mảng màu xanh của đảng Dân chủ.
“Có thể nói chiến thắng lần này là chiến thắng vang dội của ông Trump và lịch sử Mỹ sẽ ghi dấu ông như một nhân vật đặc biệt” - ThS Hoàng Việt nói thêm.
Trong khi đó, TS Nguyễn Tuấn Khanh cho rằng cuộc đua năm nay “kịch tính nhưng ở mức độ vừa phải”, trong đó điểm kịch tính nhất là tình hình kiểm phiếu ở bang chiến trường Pennsylvania vì bang này chiếm đến 19 phiếu đại cử tri - một con số không nhỏ khi hai ứng viên đang cạnh tranh sít sao từng lá phiếu.
Theo TS Nguyễn Tuấn Khanh, chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử lần này phần lớn do ông này đã đạt được một số thành tựu nhất định trong nhóm cử tri Mỹ gốc La tinh tại các bang chiến địa như North Carolina, Georgia, Nevada và Arizona. Ông Trump đã khắc phục được những thiếu sót so với kỳ bầu cử trước, do đó tỉ lệ ủng hộ của ông đến từ nhóm cử tri da màu, gốc Phi và gốc La tinh ở các bang trên đã tăng lên rất nhiều.
Thứ hai, trong cuộc chạy đua này, bà Harris đã phải gặp một số bất lợi lớn gồm đánh giá về kinh nghiệm và chương trình nghị sự của bà. Ông Nguyễn Tuấn Khanh cho rằng cử tri đánh giá kinh nghiệm của nữ phó tổng thống là thấp hơn ông Trump. Về chương trình nghị sự bà Harris theo đuổi, ông Nguyễn Tuấn Khanh nhận định có hai điểm yếu là vấn đề kinh tế và vấn đề nhập cư.
“Đây là hai điểm yếu mà có thể đã làm cho cử tri Mỹ quay sang ủng hộ ông Trump nhiều hơn. Việc ông Trump trở lại mang ý nghĩa với cử tri Mỹ rằng giá cả sẽ được giảm xuống, cũng như mong đợi các chương trình về kinh tế mà ông Trump hứa như giảm thuế doanh nghiệp. Tất cả những điều này giúp ông Trump gặp thuận lợi, đặc biệt ở giai đoạn nước rút” - ông Nguyễn Tuấn Khanh nhận định, lưu ý rằng dù sao đi nữa thì ông Trump cũng từng có một nhiệm kỳ tổng thống và do đó có kinh nghiệm cho vị trí này.
Chuyên gia này cho rằng việc bà Harris tiếp ngọn đuốc từ Tổng thống Biden tạo nên hiệu ứng “làn gió mới” nên có thể thu hút cử tri ở những giai đoạn đầu bà tranh cử. Tuy nhiên, những biểu hiện sau đó của bà Harris làm cử tri dễ có cảm giác rằng ông Trump có thể xử lý các vấn đề tốt hơn. “Đến cuối cùng, cử tri ủng hộ bà Harris ở giai đoạn đầu vẫn phải cân nhắc lại (về các vấn đề kinh tế...) vì cái họ cần chung quy không phải chỉ là một người truyền cảm hứng” - TS Nguyễn Tuấn Khanh nói thêm.•
