Quản lý mạng xã hội: Cần hành lang pháp lý mạnh mẽ hơn

Với nhiều năm công tác ở lĩnh vực truyền thông quảng cáo trực tuyến (digital marketing), ông Lê Hữu Khánh, Giám đốc và đồng sáng lập (Root digital agency trực thuộc Omega Group), cho rằng các nền tảng xuyên biên giới luôn có ảnh hưởng tích cực và tiêu cực. Để hạn chế tiêu cực, ngoài việc sử dụng thông minh của người dùng còn có sự vào cuộc của cơ quan quản lý...

Trở ngại và thách thức lớn

. Phóng viên: Thưa ông, các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, YouTube, TikTok ngày càng phổ biến ở nước ta, vì sao các nền tảng này có sức thuhút như vậy?

+ Ông Lê Hữu Khánh: Sự bùng nổ của Internet đã thay đổi nhận thức của con người về sự kết nối, tìm hiểu, tiếp cận và chia sẻ thông tin. Sự ra đời của mạng xã hội (MXH) giúp con người giải quyết các nhu cầu trên một cách tối ưu và hiệu quả.

MXH được phát triển từ các công ty công nghệ tiên tiến tại những quốc gia lớn như Mỹ, Trung Quốc... đang đáp ứng nhu cầu thông tin của người dùng như kiến thức, giải trí, học tập, văn hóa... Việt Nam từng bước trở thành quốc gia ngày càng có nhiều người dùng ưa chuộng các nền tảng này.

. Nhưng điều này cũng tạo ra nhiều thách thức?

+ MXH là một thức thách vô cùng lớn. Trong khoảng 5-7 năm, có hơn 13 loại hình xuất hiện và tiếp cận người dùng trên thế giới. Các cơ quan chức năng Việt Nam đang đối diện với những thách thức rất lớn trong việc đưa ra những định chế kịp thời để quản lý, cảnh báo các mức ảnh hưởng khác nhau đến người dùng.

Tác động tích cực và tiêu cực luôn đồng hành

. Dù vậy, phải khẳng định rằng các nền tảng xuyên biên giới đem đến nhiều tác động tích cực. Ông đánh giá thế nào về điều này?

+ Tôi nhìn nhận vấn đề này một cách đa chiều, sự ảnh hưởng tích cực và tiêu cực luôn đồng hành.

Những trào lưu phản cảm, độc hại trên mạng xã hội TikTok sẽ ảnh hưởng xấu đến giới trẻ, người dùng (ảnh chụp từ màn hình). Ảnh: T.NGÂN

Về mặt tích cực, ở góc độ kinh tế, MXH mang đến nhiều cơ hội, giúp các doanh nghiệp trong nước năng động, sáng tạo hơn trong phát triển những sản phẩm dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người dùng, thâm nhập thị trường quốc tế, tạo ra sân chơi triển vọng và lớn hơn. Doanh nghiệp cũng có thêm công cụ tối ưu về chi phí khi “thử nghiệm” tiếp cận thị trường tiêu dùng trong và ngoài nước.

MXH tạo cơ hội cho các ngành kinh doanh mới như công ty cung ứng giải pháp và sáng tạo truyền thông đa phương tiện; sản xuất sáng tạo truyền thông; cung ứng dịch vụ quảng cáo (digital performance marketing)...

. Còn tiêu cực thì như thếnào, thưa ông?

+ MXH đi kèm nhiều ý kiến trái chiều từ người dùng, điều này ảnh hưởng quyết định của doanh nghiệp khi đưa ra các sản phẩm dịch vụ. Đôi khi làm cho doanh nghiệp trong nước không tự tin hay phá sản vì những bình luận tiêu cực được chia sẻ vô tội vạ bởi những người dùng có cách nhìn nhận chưa thấu đáo hoặc do các đối thủ cạnh tranh không lành mạnh.

Nguy cơ lộ lọt thông tin cá nhân

. Theo ông, những điểm tích cực và tiêu cực củacác nền tảng đã được nhìn nhận, cơ quan quản lý nhiều lần bày tỏ quan điểm và Nhà nước cũng ban hành nhiều quy định để hạn chế tiêu cực. Theo ông, những động thái trên đã đáp ứng được yêu cầu chưa?

+ Theo tôi là chưa đầy đủ, do hai yếu tố hạn chế hiện nay: Nền tảng kỹ thuật và cơ sở công nghệ hạ tầng chưa phát triển đồng bộ và thiếu chuyên gia chuyên môn cao.

Để quản lý, phân tách các nội dung xấu, độc hại, gây ảnh hưởng tiêu cực đến người dùng thì nền tảng công nghệ và cơ sở hạ tầng phải đồng bộ với các nền tảng này. Sau đó, pháp luật mới có cơ sở thực tế để ban hành bổ sung các quy định nhằm quản lý, quy định và cưỡng chế đối với các tác động tiêu cực một cách đầy đủ.

. Cụ thể là như thế nào?

+ Các nước phát triển, các công cụ rà soát, đánh giá nội dung trên nền tảng bằng công nghệ số tiên tiến để định hình tổng thể các luật cần thiết nhằm quản lý, hạn chế tác động xấu của MXH. Ở Việt Nam, tôi chưa thấy hay chưa được biết đến một đơn vị nào thực hiện việc này.

. Ông có thể cho biết những nguy cơ hiện hữu mà các nền tảng xuyên biên giới đang tạo ra với người dùng?

+ Theo tôi, nguy cơ lớn nhất là lộ lọt thông tin cá nhân của người dùng và ngày càng phức tạp, nghiêm trọng hơn khi các nền tảng có thể dùng “tiểu xảo” để người dùng vô thức tiết lộ thông cá nhân, dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ đe dọa an toàn xã hội, an ninh quốc gia.

Ví dụ, vụ lộ lọt 90 triệu dữ liệu người dùng của Facebook vừa qua. Ngoài ra, nguy cơ khác cần xem xét cấp bách là nội dung độc hại từ văn hóa, xã hội, chính trị khác nhau xâm nhập vào Việt Nam thông qua mạng xã hội.

. Theo ông, cần làm gì để kiểm soát hoạt động của các nền tảng để đảm bảo chấp hành pháp luật, hạn chế nguy cơ, phù hợp với chuẩn mực văn hóa của Việt Nam?

+ Các cơ quan chức năng cần “chạy đua” với sự phát triển của các nền tảng này để xây dựng các công cụ rà soát, quản lý và kiểm duyệt nội dung một cách tiên tiến hơn, chính xác hơn để đưa ra các hành lang pháp lý mạnh mẽ, buộc phải tuân thủ để đảm bảo an ninh, an toàn xã hội tại Việt Nam.

. Xin cảm ơn ông.

HỒ VIẾT THỊNH thực hiện