Nga có thể sẽ mua tên lửa do Iran sản xuất vào cuối tháng này khi mối quan hệ giữa Moscow và Tehran ngày càng được thắt chặt trong bối cảnh xung đột ở Ukraine còn tiếp diễn.
Nga sắp có thể mua tên lửa Iran
Theo tạp chí Newsweek, Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) trụ sở tại Mỹ hôm 5-10 cho hay các quan chức quân sự cấp cao của Nga và Iran đã xem xét vũ khí tiên tiến của Iran ở cả hai nước vào tháng 8 và tháng 9. Và hai nước có thể ký kết một thỏa thuận mua bán tên lửa và máy bay không người lái (UAV) trong vài tuần nữa, khi các biện pháp hạn chế do Liên Hợp Quốc (LHQ) áp đặt hết hạn.
Các biện pháp hạn chế về mua bán tên lửa mà LHQ áp đặt sẽ hết hạn vào ngày 18-10, điều này đồng nghĩa Nga có thể mua tên lửa do Iran chế tạo chỉ trong vài tuần nữa.
Một lựa chọn sẵn có mà Nga đang xem xét được cho là tên lửa đạn đạo tầm ngắn Fateh-110 cũng như các tên lửa tầm xa khác do Iran phát triển trong vài thập niên qua.
Ông Fabian Hinz, học giả nghiên cứu về quốc phòng và quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) cho biết vào cuối những năm 1990, Fateh-110 được đánh giá là tên lửa thiếu chính xác, nhưng Iran đã phát triển các phiên bản cải tiến trong những năm sau đó.
Tên lửa Fateh-110 của Iran có thể sánh ngang tên lửa ATACMS của Mỹ
Trả lời Newsweek, ông Hinz cho hay Iran đã dần dần xây dựng năng lực chế tạo mỗi thế hệ tên lửa dựa trên Fateh-110 ban đầu hiệu quả và chính xác hơn.
Ông Hinz nhận định trải qua quá trình phát triển, phiên bản Fateh-110 hiện đại nhất là tên lửa dẫn đường chính xác rất hiệu quả. Theo ông, đây là hệ thống rất linh động, hiệu quả và dễ sử dụng.
Theo Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS), Fateh-110 là tên lửa đạn đạo tầm ngắn nhiên liệu rắn, có thể mang khối lượng chất nổ lên tới 500 kg, và được cho có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.
Một số phiên bản có tầm bắn lên tới 500 km. Điều này khiến chúng có thể sánh ngang với Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân (ATACMS) của Mỹ hoặc tên lửa hành trình tầm xa Taurus của Đức. Trước đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden thông báo Washington sẽ viện trợ tên lửa ATACMS cho Kiev nhưng không nêu chi tiết.
Cả tên lửa Fateh và ATACMS sử dụng cùng một hệ thống định vị, dù Fateh lớn hơn và nặng hơn, trong khi ATACMS thì chính xác và đáng tin cậy hơn nhưng lại đắt hơn, ông Hinz chỉ ra.
Đối với Nga, các tên lửa giá rẻ đã chứng minh hiệu quả trên chiến trường Ukraine. Nga đã tiến hành các cuộc tấn công tên lửa gần như hàng đêm nhằm vào lãnh thổ Ukraine trong nhiều tháng, phóng nhiều loại tên lửa trong một vài giờ.
Dù một số nhà phân tích nhận định Nga đang cạn kiệt tên lửa nhưng chuyên gia Hinz lại cho rằng Nga vẫn có một số lượng dự trữ vũ khí nhất định để sử dụng phòng trường hợp nổ ra xung đột với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Ông Hinz nói thêm tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo chỉ có thể sử dụng một lần và nếu muốn sử dụng chúng cho các nhiệm vụ tấn công thì chiến dịch sẽ trở nên rất đắt đỏ cũng như đòi hỏi số lượng lớn tên lửa.
Nga có nhiều lựa chọn khác
Nga cũng có nhiều lựa chọn khác nhưng chi phí lớn hơn, chẳng hạn như tên lửa hành trình sản xuất nội địa như Kalibr, Kh-101 hay Kh-555 có thể có giá lên tới 1,7 triệu USD mỗi đơn vị, nhà nghiên cứu Fabian Hoffmann tại ĐH Oslo (NaUy) nói với Newsweek.
Trong khi đó, ông Ian Williams – Phó Giám đốc Dự án phòng thủ tên lửa của CSIS tiết lộ tên lửa Kh-101 có giá khoảng 1,2 triệu USD. Trong khi đó, ước tính chi phí sản xuất UAV cảm tử Shahed của Iran dao động từ 20.000 USD đến 50.000 USD.
Dù vậy, ông Hinz cho biết tên lửa Fateh-110 sẽ tấn công các mục tiêu của Ukraine với tốc độ cao hơn và gây ra sự tàn phá lớn hơn so với UAV cảm tử Shahed.
Ngoài ra, ông Hinz nói thêm tên lửa Fateh-110 cũng khó đánh chặn hơn so với UAV Shahed vốn bay chậm.
Các hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot của Mỹ có thể đánh chặn những tên lửa này nhưng không thể bảo vệ mọi mục tiêu của Ukraine. Iran rõ ràng đã thiết kế tên lửa Fateh-110 với sự cân nhắc đến khả năng của Patriot, ông Hinz lập luận.
Chưa rõ Iran có sẵn sàng bán tên lửa cho Nga hay không, nhưng nhiều tên lửa như Fateh-110, tên lửa tầm xa Fateh-313 và tên lửa Zolfaghar với tầm bắn 700 km đều có phiên bản xuất khẩu. Điều này cho thấy Tehran có khả năng sẽ cung cấp chúng cho Moscow, theo ông Hinz.
Hồi tháng 9, trong chuyến thăm tới Iran, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã đi thị sát vũ khí công nghệ cao của Iran, trong đó có tên lửa.
Trong cuộc gặp người đồng cấp Iran – ông Mohammad-Reza Ashtiani thời điểm đó, ông Shoigu nói rằng sức ép trừng phạt đối với Nga và Iran không hiệu quả và sự hợp tác của Nga và Iran đang đạt đến tầm cao mới. Các cuộc gặp cấp cao khẳng định quyết tâm của hai nước trong việc tiếp tục thúc đẩy quan hệ đối tác quốc phòng chiến lược, ông Shoigu nói thêm.
