Là Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Cuba tại Việt Nam nhiệm kỳ 2013-2017, ông Herminio López Díaz từng có hai lần tiếp kiến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ngoài ra, ông còn có 15 lần gặp gỡ, tiếp xúc với Tổng Bí thư khi tháp tùng các quan khách cấp cao của Cuba sang thăm Việt Nam.
Nay đã về nước, nghe tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, ông Herminio López Díaz có dòng đăng tải trên trang Facebook cá nhân: “Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới Nhân dân Việt Nam thân yêu trước sự ra đi đau buồn của đồng chí Nguyễn Phú Trọng”.
Chia sẻ với PLO, cựu Đại sứ Cuba nhấn mạnh: “Thật khó để chỉ vài lời, trong thời gian ngắn, mà nói hết được sự đóng góp, tầm quan trọng của đồng chí Nguyễn Phú Trọng trong việc thúc đẩy, phát triển mối quan hệ hữu nghị, anh em giữa hai nước Việt Nam - Cuba”.
Mất mát của Việt Nam cũng là nỗi mất mát của Cuba
. Những ngày gần đây, báo chí quốc tế liên tiếp đưa tin, bình luận về sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Là một nhà ngoại giao từng tiếp xúc với Tổng Bí thư nhiều lần, cảm xúc của ông bây giờ thế nào?
+ Thật sự là tôi không nghĩ rằng hiện tại, khi đã không còn ở Việt Nam nữa, mà vẫn có cơ hội được nói chuyện với bạn, một người Việt Nam, về cảm xúc, sự tiếc thương vô hạn của mình trước sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Như các bạn đã biết, ngay sau khi nhận được thông tin về sự mất mát quá lớn này, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz Canel-Bermúdez đã tuyên bố Quốc tang tưởng niệm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Và trước đó, tại một kỳ họp thường kỳ, Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba đã dành 1 phút mặc niệm tưởng nhớ Tổng Bí thư của Việt Nam.
Tôi muốn nói rằng, toàn bộ người dân Cuba có chung nỗi buồn với người dân Việt Nam. Sự mất mát đối với Việt Nam cũng là sự mất mát đối với chúng tôi.
Đối với cá nhân tôi - một người đã có nhiều dịp được gặp gỡ, tiếp xúc với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự ra đi của đồng chí khiến tôi rất bàng hoàng, đau buồn. Và tôi tin rằng những người bạn, những Đại sứ Cuba từng ở Việt Nam khác cũng có cảm nhận chung giống như tôi vậy.
. Qua những lần gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, cảm nhận còn đọng lại trong ông đến lúc này là gì?
+ Tôi bắt đầu nhiệm kỳ là Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cuba tại Việt Nam vào tháng 9-2013. Chỉ 4 tháng sau, tôi đã có cơ hội tiếp kiến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Cần phải nói rằng ngay từ những giây phút đầu tiên trong lần gặp đó, tôi đã rất trân trọng sự cởi mở, gần gũi mà người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam dành cho mình, cũng như tình cảm chân thành của ông khi nói về Cuba và mối quan hệ giữa hai nước.
Tôi rất ấn tượng với sự điềm tĩnh, thân thiện của đồng chí Nguyễn Phú Trọng trong suốt khoảng thời gian trò chuyện với mọi người, và đặc biệt là trí tuệ, chiều sâu, khả năng phân tích và sự am hiểu sâu sắc của ông về nhiều lĩnh vực.
Tổng Bí thư là một người mà khi được tiếp xúc trực tiếp, ở khoảng cách gần, sẽ cho bạn cảm nhận rõ được rằng người này có một nội tâm bình an nhưng vô cùng mạnh mẽ, luôn hiểu rõ những trách nhiệm to lớn và sứ mệnh của mình.
Tôi nghĩ rằng ở vị trí của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, với khối lượng công việc lớn và những trách nhiệm nặng nề như vậy, nhưng ông vẫn giữ được sự ôn hòa, bình an trong tâm hồn của mình. Đấy chính là phẩm chất con người cao đẹp của nhà lãnh đạo.
“Khi ấy, tôi thật sự đã nghĩ rằng mình đang được trò chuyện cùng một bậc hiền triết, một người mang giá trị nhân văn to lớn” - cựu Đại sứ Cuba Herminio López Díaz.
. Ông có thể chia sẻ một kỷ niệm, câu chuyện đáng nhớ từng có với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng?
+ Trên cơ sở mối quan hệ đặc biệt, thân tình Việt Nam - Cuba, tôi cho rằng những Đại sứ Cuba tại Việt Nam phần nào được “ưu ái” hơn so với đại sứ các nước khác.
Đại sứ Cuba có nhiều cơ hội được tiếp xúc với các nhà lãnh đạo Việt Nam nói chung và với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói riêng. Trong nhiệm kỳ 4 năm của mình, tôi được tiếp kiến đồng chí Nguyễn Phú Trọng 2 lần, và gặp ông 15 lần trong các dịp khác nhau khi tháp tùng các phái đoàn Cuba sang thăm Việt Nam. Lần nào gặp Tổng Bí thư cũng đều là những kỷ niệm đáng nhớ, và tôi vẫn nhớ gần như tất cả những cuộc gặp đó như một trải nghiệm rất gần gũi, sâu sắc.
Nhưng có một lần được gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặc biệt hơn cả, đó là vào cuối năm 2016 khi Tổng Tư lệnh Fidel Castro Ruz vừa từ trần. Khi đó, Tổng Bí thư đã đến Đại sứ quán Cuba tại Hà Nội để viếng và ghi sổ tang tưởng nhớ người anh hùng của chúng tôi, và chân thành chia sẻ nỗi buồn, niềm tiếc thương cùng nhân dân Cuba. Từng câu chữ của Tổng Bí thư đều rất sâu sắc, khiến tôi rất xúc động.
“Vô cùng xúc động và đau buồn thương tiếc đồng chí Fidel Castro Ruz, nguyên Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, nguyên Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Cuba, Lãnh tụ của nhân dân Cuba anh em, nhà lãnh đạo cộng sản và cách mạng kiên cường của các dân tộc Mỹ Latinh và phong trào đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, tự do và chủ nghĩa xã hội.
Cuộc đời trong sáng và sự nghiệp bất tử của đồng chí sẽ sống mãi trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của nhân dân Cuba và các dân tộc đang nỗ lực đấu tranh nhằm xây dựng một thế giới công bằng, văn minh, dân chủ, phồn vinh và hạnh phúc.
Đồng chí là Lãnh tụ Cách mạng Cuba và cũng là người đồng chí anh em thân thiết của lãnh đạo và nhân dân Việt Nam, luôn sát cánh cùng Việt Nam trong những năm tháng gian khổ của cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất Tổ quốc cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước ngày nay. Trong giờ phút đau thương vô hạn này, chúng tôi xin khẳng định lại tình đoàn kết chiến đấu kiên định với những người cộng sản và nhân dân Cuba anh em.
Xin gửi tới Đảng, Nhà nước, nhân dân Cuba và gia quyến Đồng chí lời chia buồn sâu sắc nhất.
Đồng chí Fidel Castro Ruz sống mãi trong sự nghiệp Cách mạng Cuba và của các dân tộc anh em trên thế giới! Xin vĩnh biệt Đồng chí!”
Nội dung mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ghi trong sổ tang tưởng nhớ Tổng Tư lệnh Fidel Castro Ruz
Sau đó, khi trò chuyện với chúng tôi trong buổi sáng hôm ấy, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhắc rất nhiều đến hình ảnh của Tổng Tư lệnh Fidel, những đóng góp của Fidel trong quan hệ Việt Nam - Cuba. Đối với tôi, đó thực sự là một ký ức không thể nào quên. Ngày hôm ấy thật phi thường.
Nhà lãnh đạo Việt Nam duy nhất từng 5 lần thăm Cuba
. Dưới góc nhìn của một nhà ngoại giao Cuba, ông đánh giá như thế nào về những đóng góp của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong việc tăng cường quan hệ Việt Nam - Cuba?
+ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đảm nhiệm nhiều trọng trách khác nhau, ông từng đồng thời giữ chức vụ Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Cộng hoà XHCN Việt Nam. Với những trách nhiệm lớn lao và trong suốt một thời gian dài như vậy, sự đóng góp của đồng chí Nguyễn Phú Trọng cho sự phát triển mối quan hệ Việt Nam - Cuba là vô cùng to lớn.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã 5 lần thăm Cuba. Ông cũng là nhà lãnh đạo Việt Nam duy nhất đã 5 lần đến thăm Cuba trên các cương vị công tác khác nhau.
Tôi vô cùng trân trọng những chuyến thăm Cuba mà đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã thực hiện với tư cách cá nhân cũng như trong các chuyến thăm chính thức. Ông cũng luôn dành thời gian, tình cảm đặc biệt để tiếp đón các nhà lãnh đạo cấp cao của Cuba mỗi lần sang thăm Việt Nam. Điều đó đã phần nào thể hiện sự đóng góp to lớn và ý chí lớn lao của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong việc tăng cường, phát triển quan hệ với Cuba.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, quan hệ song phương Việt Nam - Cuba đã có những bước phát triển quan trọng.
Trước hết là sự phát triển trong đối thoại chính trị ở tất cả các cấp nhằm tăng cường mối quan hệ giữa hai Chính phủ, trong đó có thể kể đến kỳ họp thường kỳ Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Cuba được tổ chức 2 năm một lần, luân phiên tại hai Thủ đô. Trong những kỳ họp này luôn có sự tham gia của các cơ quan, tổ chức với vai trò chủ chốt trong việc phát triển quan hệ hợp tác giữa hai nước trong mọi lĩnh vực: kinh tế, y tế, giáo dục, du lịch, giao thông vận tải, viễn thông…
Cần phải nói rằng những thỏa thuận đã đạt được trong lĩnh vực kinh tế, chẳng hạn như những khoản đầu tư Việt Nam dành cho Cuba trong những năm gần đây; cũng như việc duy trì sự hỗ trợ của Việt Nam đối với Cuba với vai trò là nhà cung cấp gạo chính, những khoản viện trợ mà Việt Nam đã và đang thực hiện trong những thời điểm vô cùng khó khăn của Cuba… tôi tin rằng những điều này đều thể hiện ý chí của Đảng Cộng sản Việt Nam, mà đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong việc thúc đẩy quan hệ thân thiết giữa hai quốc gia.
Với kinh nghiệm của mình, tôi biết rằng cả hai nước Cuba và Việt Nam đều mong muốn mối quan hệ này phát triển, thịnh vượng hơn nữa.
. Đánh giá của ông về di sản và vai trò to lớn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với sự phát triển của Việt Nam nói chung?
+ Từ góc nhìn của một nhà ngoại giao, tôi đánh giá rất cao tầm nhìn, khả năng phát triển quan hệ quốc tế với một chính sách đối ngoại rất rộng rãi và nhân văn của Việt Nam đối với các nước anh em thân thiết cũng như các quốc gia khác. Thật hiếm có một quốc gia nào lại có mối quan hệ tốt với tất cả các nước lớn nhỏ như Việt Nam.
Việt Nam có một chính sách đối ngoại vô cùng khéo léo, khôn ngoan, thể hiện ý chí của một bậc thầy ngoại giao trong quan hệ với các nước.
Trong quan hệ quốc tế nói chung, Việt Nam có uy tín ngày càng tăng và các quốc gia dành sự tôn trọng ngày càng lớn đối với Việt Nam với tư cách là một chủ thể quốc tế. Trong khuôn khổ ASEAN cũng toàn bộ khu vực châu Á, vai trò của Việt Nam cũng ngày càng quan trọng.
Tôi đặc biệt đánh giá cao phương thức đối ngoại của Việt Nam trong việc duy trì, phát triển và đi đúng hướng trong mối quan hệ kinh tế, thương mại với Trung Quốc - một đối tác cực kỳ quan trọng đối với bất kỳ quốc gia châu Á nào.
Cùng với đó, tôi cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam, mà đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hành động rất khéo léo, mềm dẻo nhưng vô cùng kiên quyết, thông minh để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trao tặng Huân chương Sao Vàng cho Bí thư Thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba Raúl Castro Ruz tháng 3-2018. Ảnh: TTXVN
Cuối cùng, ngoài những gì mà Tổng Bí thư đã cống hiến trên thực tế cho Đảng và nhân dân Việt Nam trong suốt những năm qua, tôi nghĩ cần phải nhắc đến cả những di sản của ông về mặt lý luận, lý thuyết, các bài phát biểu, bài viết và những cuốn sách mà ông để lại.
Qua những tài liệu ấy, chắc chắn người dân Việt Nam sẽ cảm nhận được trí tuệ, lý tưởng của ông, từ đó rút ra được những định hướng, bài học có giá trị vô cùng to lớn.
Ông Herminio López Díaz là Đại sứ Cuba tại Việt Nam nhiệm kỳ 2013-2017. Trước khi sang Việt Nam, ông là Phó Vụ trưởng Vụ Châu Á và Châu Đại Dương, Bộ Ngoại giao Cuba. Ông cũng từng giữ chức Cố vấn Chính trị - Phó Đại sứ Cuba tại Nhật Bản.
