VKSND Tối cao nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Bắc Kạn chuyển đến theo Công văn số 418/BDN ngày 2-11 của Ban Dân nguyện về đề nghị hướng dẫn việc kê biên tài sản, phong toả tài khoản trong quá trình điều tra vụ án hình sự.
VKSND Tối cao trả lời như sau:
Theo quy định của BLTTHS thì kê biên tài sản và phong tỏa tài khoản là 2 biện pháp cưỡng chế do cơ quan có thẩm quyền, tiến hành tố tụng thực hiện trong quá trình tiến hành tố tụng hình sự.
Kê biên tài sản (Điều 128 BLTTHS):
- Đối tượng áp dụng: Chỉ áp dụng đối với bị can, bị cáo về tội mà BLHS quy định hình phạt tiền hoặc có thể bị tịch thu tài sản hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại.
- Thẩm quyền: Những người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều 113 BLTTHS có quyền ra lệnh kê biên tài sản, bao gồm: Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng CQĐT các cấp; Viện trưởng, Phó Viện trưởng VKSND và Viện trưởng, Phó Viện trưởng VKS quân sự các cấp. Lệnh kê biên của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng CQĐT các cấp phải được thông báo ngay cho VKS cùng cấp trước khi thi hành.
- Tài sản bị kê biên: Chỉ được kê biên phần tài sản tương ứng với mức có thể bị phạt tiền, bị tịch thu hoặc phải bồi thường thiệt hại.
- Quản lý tài sản bị kê biên: Tài sản bị kê biên được giao cho chủ tài sản hoặc người quản lý hợp pháp hoặc người thân thích của họ bảo quản. Người được giao bảo quản mà có hành vi tiêu dùng, chuyển nhượng, đánh tráo, cất giấu, hủy hoại tài sản thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của BLHS.
- Trình tự, thủ tục kê biên tài sản:
+ Khi tiến hành kê biên tài sản, phải có mặt những người: Bị can, bị cáo hoặc người đủ 18 tuổi trở lên trong gia đình hoặc người đại diện của bị can, bị cáo; đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi có tài sản bị kê biên; người chứng kiến.
+ Người tiến hành kê biên phải lập biên bản, ghi rõ tên và tình trạng từng tài sản bị kê biên. Biên bản được lập theo quy định tại Điều 178 của BLTTHS, đọc cho những người có mặt nghe và cùng ký tên. Ý kiến, khiếu nại của bị can, bị cáo hoặc người đủ 18 tuổi trong gia đình hoặc người đại diện của bị can, bị cáo liên quan đến việc kê biên được ghi vào biên bản, có chữ ký xác nhận của họ và của người tiến hành kê biên.
+ Biên bản kê biên được lập thành bốn bản, trong đó một bản được giao ngay cho bị can, bị cáo hoặc người đủ 18 tuổi trong gia đình hoặc người đại diện của bị can, bị cáo, một bản giao ngay cho chính quyền xã, phường, thị trấn nơi có tài sản bị kê biên, một bản gửi cho VKS cùng cấp và một bản đưa vào hồ sơ vụ án.
Khi tiến hành kê biên tài sản, phải có mặt: Bị can, bị cáo hoặc người đủ 18 tuổi trở lên trong gia đình hoặc người đại diện của bị can, bị cáo... Ảnh minh hoạ: NGÂN NGA
Phong tỏa tài khoản (Điều 129 BLTTHS):
- Đối tượng áp dụng: Chỉ áp dụng đối với người bị buộc tội về tội mà BLHS quy định hình phạt tiền, bị tịch thu tài sản hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại khi có căn cứ xác định người đó có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước. Phong tỏa tài khoản cũng được áp dụng đối với tài khoản của người khác nếu có căn cứ cho rằng số tiền trong tài khoản đó liên quan đến hành vi phạm tội của người bị buộc tội.
- Thẩm quyền: Những người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều 113 BLTTHS có quyền ra lệnh phong tỏa tài khoản, bao gồm: Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng CQĐT các cấp; Viện trưởng, Phó Viện trưởng VKSND và Viện trưởng, Phó Viện trưởng VKS quân sự các cấp. Lệnh phong tỏa tài khoản của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng CQĐT các cấp phải được thông báo ngay cho VKS cùng cấp trước khi thi hành.
- Số tiền bị phong tỏa: Chỉ phong tỏa số tiền trong tài khoản tương ứmg với mức có thể bị phạt tiền, bị tịch thu tài sản hoặc bồi thường thiệt hại.
- Thực hiện lệnh phong tỏa, quản lý tài khoản bị phong tỏa: Người được giao thực hiện lệnh phong tỏa, quản lý tài khoản bị phong tỏa mà giải tỏa việc phong tỏa tài khoản thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của BLHS.
- Trình tự, thủ tục phong toả tài khoản:
+ Khi tiến hành phong toả tài khoản, cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền phải giao quyết định phong toả tài khoản cho tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của người bị buộc tội hoặc tài khoản của người khác có liên quan đến hành vi phạm tội của người bị buộc tội. Việc giao, nhận lệnh phong tỏa tài khoản phải được lập thành biên bản theo quy định tại Điều 178 BLTTHS.
+ Ngay sau khi nhận được lệnh phong toả tài khoản, tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo hoặc tài khoản của người khác có liên quan đến hành vi phạm tội của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo phải thực hiện ngay việc phong toả tài khoản và lập biên bản về việc phong toả tài khoản.
Biên bản về việc phong toả tài khoản phải được lập thành năm bản, một bản giao ngay cho người bị buộc tội, một bản giao cho người khác có lên quan đến người bị buộc tội, một bản gửi cho VKS cùng cấp, một bản đưra vào hồ sơ vụ án, một bản lưu tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.
