Sáng 24-12, Báo Tiền Phong phối hợp cùng Trường Đại học (ĐH) Giao thông vận tải TP.HCM tổ chức tọa đàm “Văn hóa ứng xử khi tham gia giao thông”.
Phát biểu khai mạc, nhà báo Lý Thành Tâm, Trưởng Cơ quan đại diện Báo Tiền Phong tại TP.HCM, cho biết sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện giao thông cá nhân ở các đô thị lớn như TP.HCM và Hà Nội đang vượt xa khả năng đáp ứng của hạ tầng giao thông.
Điều này dẫn đến ùn tắc, va chạm và xung đột nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến trật tự và mỹ quan đô thị. Vì vậy, việc nhận diện nguyên nhân và tìm giải pháp ngăn ngừa tình trạng này là vô cùng quan trọng.
Cách thể hiện quyền lực và sức mạnh cá nhân trên đường
Tại tọa đàm, bạn Lê Trung Hiếu, sinh viên Trường ĐH Giao thông Vận tải TP.HCM, kể lại trải nghiệm bị va chạm giao thông cách đây hai năm. Mặc dù không có ai bị thương nhưng sau vụ việc, người có liên quan đã quá lo lắng và có hành vi đe dọa Hiếu bằng búa. Hiếu chia sẻ: "Em đã rất lo sợ và phải nhờ người khác hỗ trợ giải quyết."
Thượng tá Lê Văn Hải, Phó trưởng Phòng CSGT Công an TP.HCM, cho biết nguyên nhân dẫn đến các vụ ẩu đả sau va chạm giao thông không thể chỉ đơn thuần đổ lỗi cho áp lực kẹt xe hay tắc đường, vấn đề cốt lõi là ở ý thức của người tham gia giao thông.
Tâm lý chung của nhiều người khi di chuyển trên đường là sợ kẹt xe và mong muốn nhanh chóng về đích, dẫn đến việc đi lấn làn, leo vỉa hè, từ đó gây ra va chạm. Khi xảy ra sự cố, không ít người mất bình tĩnh, dẫn đến hành xử thiếu kiểm soát, thậm chí bạo lực.
Thượng tá Lê Văn Hải, Phó trưởng Phòng CSGT Công an TP.HCM
Với thực trạng TP.HCM có lưu lượng phương tiện giao thông rất lớn, trên 10 triệu phương tiện, trong đó có khoảng 9 triệu xe máy và 1 triệu ô tô, Thượng tá Hải nhấn mạnh việc nâng cao ý thức của người dân khi tham gia giao thông là vô cùng cần thiết để hạn chế các tình huống xung đột.
Trung tá, TS Lê Hoàng Việt Lâm, giảng viên Trường ĐH An ninh Nhân dân, nhận định ý thức chấp hành luật giao thông là nguyên nhân cốt lõi dẫn đến các vụ ẩu đả sau va chạm. Ngoài ra, áp lực tâm lý từ công việc, gia đình hay các vấn đề kinh tế cũng là yếu tố quan trọng khiến nhiều người dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, nóng giận, dẫn đến hành vi "giận cá chém thớt."
Đề cập đến hậu quả của những vụ ẩu đả sau va chạm giao thông, đặc biệt là đối tượng sinh viên, PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Giao thông Vận tải TP.HCM, cho biết người chịu thiệt hại đầu tiên chính là người trực tiếp tham gia vụ việc. Thiệt hại về sức khỏe, tính mạng là điều không thể bù đắp được.
Đối với sinh viên, hầu hết đều đang được gia đình nuôi dưỡng, kinh phí chỉ đủ trang trải hàng tháng. Khi xảy ra va chạm và bị xử lý với các mức phạt cụ thể, các em sẽ gặp khó khăn kinh tế, ảnh hưởng đến gia đình. Nếu bị giữ bằng lái, việc đi lại, học tập và các hoạt động khác cũng sẽ bị gián đoạn.
Ở góc độ pháp lý, luật sư Trương Văn Tuấn, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết pháp luật đã quy định rõ các chế tài xử lý những hành vi vi phạm do thiếu kiềm chế trên đường, bao gồm cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng và hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác.
Tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, với các khung hình phạt đã được quy định cụ thể.
Khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng
Đề xuất giải pháp, Thượng tá Lê Văn Hải khuyến cáo người dân khi xảy ra va chạm giao thông cần bình tĩnh, tránh hành xử quá khích, nhanh chóng thỏa thuận và di chuyển phương tiện để giảm ùn tắc, đưa người bị nạn đến nơi an toàn.
Trong trường hợp có thương vong, cần báo ngay cho cơ quan chức năng và thu thập đầy đủ bằng chứng như chụp ảnh, quay phim hiện trường để hỗ trợ điều tra. “Bạo lực chỉ khiến vấn đề trở nên nghiêm trọng. Đừng để một phút nóng giận phải hối hận cả cuộc đời” - Thượng tá Hải nhấn mạnh.
Trung tá, TS Lê Hoàng Việt Lâm lưu ý người tham gia giao thông cần chủ động kiềm chế cảm xúc và giảm bớt cái tôi trong các tình huống va chạm giao thông.
Ông khuyên các bạn sinh viên khi gặp phải sự cố giao thông hãy đặt mình vào vị trí của người khác để giải quyết vấn đề. Điều này giúp kiềm chế cảm xúc, vì khi chúng ta có lỗi, chúng ta mong muốn được tha thứ và ngược lại.
Ông cũng lưu ý dù không phải là người gây ra va chạm nhưng nếu là người chứng kiến, các bạn không nên vội vàng phân tích hay đứng về phía ai đúng, ai sai mà nên khuyến khích các bên giải quyết bằng hòa giải.
Trong những tình huống nguy hiểm, giải pháp tốt nhất là gọi cơ quan chức năng đến xử lý, tuyệt đối không sử dụng bạo lực hay hung khí, điều này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Ông Đỗ Ngọc Hải, Trưởng phòng Quản lý Khai thác hạ tầng giao thông đường bộ, Sở GTVT TP.HCM, nhận định tình trạng ẩu đả do áp lực giao thông là một vấn đề đáng lưu tâm, đặc biệt trong bối cảnh TP.HCM là một siêu đô thị với khoảng 10 triệu dân và số lượng phương tiện tăng trưởng hàng năm, dự kiến đạt 7% trong năm 2024.
Để giải quyết vấn đề này, TP.HCM đang đẩy mạnh đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng giao thông như metro, hầm chui, mở rộng giao lộ, hệ thống đèn tín hiệu, biển báo giao thông, vạch kẻ đường trước cổng trường và dải phân cách giữa các làn xe nhằm tăng diện tích đường lưu thông và giảm thiểu va chạm giao thông.
