Biển Đông: Đô đốc Mỹ vạch trần mưu đồ của Trung Quốc

Trong cuộc họp báo ngày 22-10, Tư lệnh lực lượng tuần duyên Mỹ, Đô đốc Karl L. Schultz chỉ trích các hành động của Trung Quốc (TQ) trên biển Đông hoàn toàn phủ định những tuyên bố hòa bình lâu nay của nước này cũng như xâm hại nghiêm trọng lợi ích các quốc gia khác trong khu vực. Được biết ông Schultz đang có mặt tại thủ đô Manila nhằm giám sát tập trận Sama-Sama giữa tuần duyên Mỹ và lực lượng quân sự của Philippines và Nhật Bản.

Chỉ trích Trung Quốc “làm không như nói”

Nhận định về các động thái gần đây của TQ ở biển Đông, Đô đốc Karl L. Schultz khẳng định việc Bắc Kinh quá quan tâm đến việc mở rộng ảnh hưởng nhằm theo đuổi lợi ích trong khu vực hoàn toàn đối lập với mục tiêu an ninh lớn hơn của toàn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Điều này cũng đi ngược lại với tầm nhìn khu vực mở và tự do Mỹ đang nỗ lực xây dựng.

“TQ nói về việc họ hành xử hòa bình như thế nào nhưng sau đó chúng ta đều thấy thực thể nhân tạo mọc lên ở những nơi trước đó không có gì cả. Chúng ta thấy đường băng quân sự trên các thực thể đó. Tôi đã thấy những nơi như đá Chữ Thập (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam - VN), từ chỗ không hề có gì, giờ đầy khí tài quân sự trên đó (...). Chúng ta rõ ràng nghe họ tuyên bố họ không quân sự hóa khu vực trong những năm qua nhưng rốt cuộc chúng ta đã thấy toàn điều ngược lại” - ông Schultz cho biết.

Để đáp trả những cái mà ông gọi là “những mâu thuẫn của Bắc Kinh”, lực lượng tuần duyên Mỹ, như một phần trong phản ứng của Washington và phản ứng của chính phủ các nước đối tác, đã nỗ lực hoạt động nhằm thúc đẩy một trật tự khu vực dựa trên luật pháp quốc tế. Không chỉ dừng lại ở các chuyến thăm qua lại mà lực lượng này còn tham gia huấn luyện và hỗ trợ kỹ thuật cho các nước đối tác.

Đô đốc Schultz viện dẫn trong 10 tháng qua, tuần duyên Mỹ đã triển khai hai tàu tuần duyên là Stratton và Bertholf tới khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Các hoạt động triển khai này, theo ông, đã củng cố mạnh mẽ khả năng giám sát hàng hải, đồng thời thúc đẩy quan hệ đối tác trước các mối đe dọa nhằm vào Mỹ.

“Chúng tôi cũng thể hiện cam kết lâu dài của chúng tôi với khu vực bằng việc đưa ba tàu tuần duyên phản ứng nhanh mới nhất của chúng tôi tới đảo Guam trong 2-3 năm tới. Việc bổ sung các tàu này sẽ gia tăng đáng kể sự hiện diện của tuần duyên Mỹ trong khu vực” - Tư lệnh Schultz nói thêm.

Đội hình tàu chiến Mỹ trong tập trận quy mô lớn Valiant Shield 2018 gần đảo Guam phía Tây Thái Bình Dương. Ảnh: BỘ NGOẠI GIAO MỸ

Khi được hỏi về việc ông dự đoán mục tiêu cuối cùng mà TQ muốn đạt được thông qua các hành động mở rộng ảnh hưởng là gì, Đô đốc Schultz từ chối đưa ra các nhận định cá nhân. Tuy nhiên, ông cũng tiết lộ một số thông tin mà tuần duyên Mỹ nắm được.

“Nếu nhìn vào sáng kiến Vành đai - Con đường, đây rõ ràng là lộ trình cho thấy TQ đang nhắm tới việc mở rộng hướng tiếp cận toàn cầu như thế nào. Gần đây tôi tới Greenland và TQ đã cho thấy sự quan tâm của nước này trong việc kết nối với các dự án cảng biển và phát triển sân bay tại đây. TQ rõ ràng đang có ý định mở rộng ảnh hưởng của họ ra toàn cầu” - ông Schultz nói.

Bên cạnh đó, Đô đốc Schultz khẳng định tuần duyên Mỹ là lực lượng duy nhất có năng lực hoạt động hằng năm ở khu vực Bắc Cực. Trong suốt thời gian hoạt động, “tàu nghiên cứu của TQ xuất hiện sáu lần trong chín năm qua”. “Vì vậy, tôi nghĩ quá rõ là Bắc Kinh có tham vọng rất lớn nhưng tôi sẽ chỉ nói đến như vậy thôi” - ông kết luận.

Tăng cường hợp tác với các đối tác khu vực

Đề cập kế hoạch của tuần duyên Mỹ nhằm tăng cường hiện diện ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Đô đốc Schultz nói đùa rằng “độ nguy hiểm thì chúng tôi dưới Lầu Năm Góc một chút nhưng lại nhỉnh hơn Bộ Ngoại giao về khả năng đối ngoại”. Để tận dụng sự cân bằng đó, tuần duyên Mỹ sẽ tập trung vào các hoạt động phối hợp chuyên nghiệp với các quốc gia đối tác khu vực, trong đó có VN.

Ông nhấn mạnh: “Điều quan trọng là các tương tác giữa người với người với nhau (...) dù cho đó là các hoạt động trao đổi chuyên gia, huấn luyện kỹ năng hay các chương trình đào tạo nhân sự các nước đối tác ở Mỹ. Đây là bí quyết cho sự thành công ngoại giao của chúng tôi”.

Về VN, ông Schultz cho biết ông đánh giá cao lực lượng cảnh sát biển VN. Đô đốc nhắc lại việc từng tiếp đón Tư lệnh Bộ tư lệnh Cảnh sát biển VN Nguyễn Văn Sơn năm 2018 trong khuôn khổ trao đổi cấp lãnh đạo. Ông cũng cho biết lực lượng hai bên cũng đã nhiều lần tổ chức các trao đổi cấp chuyên gia.

Đáng chú ý, ông Schultz nói tuần duyên Mỹ vẫn đang làm việc với các cơ quan khác nhằm hỗ trợ cho cảnh sát biển VN, nhất là về các công tác bảo trì trang thiết bị. “Chúng tôi đã bàn giao tàu tuần duyên chất lượng cao, dài 115 m cho VN theo chương trình bán trang bị quốc phòng dư thừa (EDA) của Mỹ. Chúng tôi cũng giúp VN bảo trì tàu và hướng dẫn họ sử dụng tàu” - Đô đốc giải thích, đồng thời khẳng định ông rất hoan nghênh mối quan hệ hợp tác giữa hai nước diễn ra ngày càng tốt đẹp và thành công.