Cần nhiều giải pháp dài hạn để gỡ điểm nghẽn đăng kiểm

Đời sống của người dân và “sức khỏe” của doanh nghiệp (DN) đang bị ảnh hưởng khi thường xuyên chịu cảnh tắc nghẽn đăng kiểm, kiểm định xe không đúng hạn. Suốt bốn tháng liền, người dân mệt mỏi chờ đợi, các DN vận tải đối diện với nguy cơ thiệt hại lớn về kinh tế. Các chuyên gia, người dân và DN cho rằng với bối cảnh này, cần có giải pháp dài hạn để gỡ điểm nghẽn trong hoạt động đăng kiểm.

Thao thức vì xếp hàng chờ kiểm định

Theo ghi nhận của PV, từ khoảng tháng 12-2022 đến nay, các trung tâm đăng kiểm (TTĐK) tại TP.HCM và Hà Nội luôn trong tình trạng ùn ứ xe, lượng lớn xe đổ về thực hiện việc kiểm định.

Nhiều tài xế đã đứng xếp hàng 1-2 giờ sáng, thậm chí có người phải xuất phát từ ngày hôm trước để hôm sau được kiểm định sớm. Chưa kể đến một số tài xế còn xếp hàng nhiều ngày liền, ăn mì tôm trên xe, không dám rời xe đi chỗ khác vì sợ mất “slot” bốc số thứ tự kiểm định xe.

Bên trong khu vực kiểm định cũng không kém phần đông đúc, mỗi công đoạn ở từng chuyền kiểm định đều kín xe. Các cán bộ, nhân viên đăng kiểm đều làm việc hết công suất và không kém phần mệt mỏi bởi không có thời gian nghỉ ngơi. Mỗi ngày các kiểm định viên phải làm việc từ 6 giờ và có ngày đến 19 giờ vì thiếu nhân sự.

Anh Hồ Hải (ngụ TP Thủ Đức) lái xe lên tận quận Tân Bình để kiểm định xe từ 2 giờ, mãi đến 17 giờ xe anh mới được dán tem. “Tôi cũng hiểu vất vả của ngành đăng kiểm nhưng chưa bao giờ tôi thấy đi đăng kiểm mà khó khăn, vất vả như hiện nay. Cũng mong trong thời gian tới, các cơ quan chức năng sớm giải quyết” - anh Hải chia sẻ.

Bốc được số thứ tự thôi chưa đủ, nhiều chủ xe còn gặp tình trạng rớt kiểm định và phải quay lại “vạch xuất phát” cho ngày hôm sau. Một số chủ xe còn mất thời gian, gặp rắc rối vì đã nộp phạt nguội nhưng chưa được cập nhật, do đó phải mang theo các giấy tờ để chứng minh, gỡ cảnh báo. Nếu không biết những thủ tục này thì tài xế lại mất thêm những ngày xếp hàng ngao ngán.

Bên cạnh đó, vấn đề đăng ký đăng kiểm online (website hoặc app TTĐK) những tưởng là giải pháp hỗ trợ cho việc tắc nghẽn đăng kiểm nhưng thực tế nhiều người dân đăng ký đều được thông báo các ngày gần đây đều “full” xe hoặc đặt được lịch nhưng khi đó xe đã hết hạn kiểm định.

Ở TTĐK các tỉnh, thành trên cả nước cũng có diễn biến tương tự. Một số chủ xe đành bỏ tiền xăng để từ TP.HCM hoặc Hà Nội “về tỉnh” kiểm định cho nhanh nhưng rồi không khỏi thất vọng vì các tỉnh cũng tắc nghẽn không kém.

Doanh nghiệp thiệt hại nhiều

Trên thực tế, việc ùn tắc tại các TTĐK đã ảnh hưởng rất nhiều đến các DN vận tải, nhất là làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa, nguyên vật liệu cần cho sản xuất và hoạt động vận tải hành khách. Ngoài ra, những điểm nghẽn này còn kéo theo những ảnh hưởng gián tiếp đến những DN liên quan.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Trang, Giám đốc HTX Vận tải TM - DV Du lịch Sen Việt, cho biết có thời điểm xe của đơn vị phải mất 10 ngày mới được kiểm định. Thời điểm đó do các tài xế chủ quan, không nghĩ rằng việc ùn ứ, tắc nghẽn đăng kiểm lại kéo dài đến vậy.

“Cho tới khoảng hai ngày nữa là hết hạn thì chúng tôi đưa xe đi kiểm định nhưng không kịp. Do đó phải đàm phán với đối tác để sử dụng một chiếc xe khác nhằm hoàn thành hợp đồng. Cũng may hai bên là đối tác lâu năm nên chúng tôi không phải bồi thường chứ không cũng mất mấy chục triệu đồng cho mỗi xe” - bà Trang kể lại.

Trong khi đó, bà Kiều Ngọc Phương, Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại Cơ khí Tân Thanh, cho biết: Là đơn vị sản xuất các loại xe đầu kéo, sơmi rơmoóc, đơn vị đã lỡ mất nhiều hợp đồng bán xe do đối tác không kiểm định được xe.

“Khi họ mua xe không kiểm định được hoặc tốn thời gian dài làm cho họ ảnh hưởng đến tiến độ giao nhận hàng hóa. Do đó, họ đã bỏ ra một số tiền để thuê xe khác thay vì mua xe, bởi vì dòng xe này khá đặc thù trên thị trường” - bà Phương chia sẻ.

Cần tháo gỡ những điểm nghẽn

Ngày 22-3, Bộ GTVT đã ban hành Thông tư 02/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 16/2021 (về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ) theo hướng miễn kiểm định đối với ô tô mới và kéo dài chu kỳ kiểm định của nhiều loại xe.

Ngoài ra nhằm củng cố, kiện toàn và đổi mới hoạt động của lĩnh vực đăng kiểm, Bộ GTVT đang chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung, khẩn trương sửa đổi Nghị định 139/2018 của Chính phủ quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới (theo trình tự, thủ tục rút gọn).

Bên cạnh đó, thời gian vừa qua các bộ, ngành cũng đã có những kiến nghị, đưa ra những giải pháp như tăng cường kiểm định viên của lực lượng CSGT và quân đội để hỗ trợ; kiến nghị cho phép các xe quá hạn đăng kiểm trong vòng 15 ngày được phép di chuyển đến các đơn vị kiểm định; cho các đăng kiểm viên đã nghỉ hưu được làm việc lại.

Tuy nhiên, các chuyên gia và cơ quan quản lý vẫn dự đoán việc tắc nghẽn trong đăng kiểm sẽ còn tiếp diễn nếu không có các giải pháp cả về trước mắt lẫn lâu dài.

Ông Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô hành khách TP.HCM, chia sẻ: “Rất hoan nghênh Bộ GTVT đã lắng nghe ý kiến, các đề xuất từ người dân và DN, cũng như các chuyên gia trong thời gian qua. Tuy nhiên, để tháo gỡ điểm nghẽn đăng kiểm, chúng ta cần có nhiều cuộc trao đổi, phân tích và đưa ra những giải pháp mới về lâu dài và “cởi mở” hơn cho lĩnh vực này”.

Với nhiều năm kinh nghiệm lĩnh vực ô tô tại Đức, chuyên gia Nguyễn Minh Đồng cho rằng Việt Nam nên loại bỏ những hạng mục không hề liên quan đến công suất, khả năng an toàn vận hành, an toàn giao thông trong quy trình đăng kiểm.

Theo ông Đồng, đối với một ô tô, cơ quan đăng kiểm chỉ cần có trách nhiệm kiểm tra những vấn đề cơ bản sau:

Thứ nhất, công suất động, bộ phận này được thiết kế với dung sai 1/1.000 mm. Nghĩa là khi bị thay đổi nâng công suất, thay đổi công suất khác với công suất thiết kế sẽ không đảm bảo đúng tiêu chuẩn quy định an toàn. Thứ hai, hệ thống phanh (phanh tay), hệ thống lái, hệ thống chuyển hướng, hệ thống đèn phải đảm bảo đủ điều kiện theo đúng quy định, quy chuẩn.

Thứ ba, về khí thải đòi hỏi đạt tiêu chuẩn cho phép xả thải ra môi trường vì khi khí thải không đạt chuẩn gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường sống. “Ba yếu tố nêu trên là những hạng mục quan trọng của một chiếc xe, những vấn đề khác không liên quan đến kết cấu, công suất kỹ thuật, an toàn vận hành, điều kiện khí thải thì không nên đưa vào quy trình kiểm định” - chuyên gia ô tô nhấn mạnh.•