Cuối tháng 11, Hezbollah và Israel đạt được thỏa thuận ngừng bắn. Thỏa thuận, do Mỹ và Pháp làm trung gian, được cho là bao gồm 13 điểm.
Thỏa thuận yêu cầu Israel rút quân khỏi miền nam Lebanon trong vòng 60 ngày và các thành viên Hezbollah sẽ rời khỏi miền nam Lebanon để di chuyển về phía bắc sông Litani, cách biên giới với Israel khoảng 30 km về phía bắc. Thỏa thuận cũng bao gồm việc quân đội Lebanon triển khai đến phía nam Lebanon để tiếp quản các vị trí của Hezbollah.
Về lý thuyết, điều này sẽ cho phép hơn 1 triệu người phải di tản khỏi miền nam Lebanon và hơn 60.000 người từ miền bắc Israel quay trở về nhà.
Theo đài CNN, trong ngày đầu tiên của thỏa thuận ngừng bắn, quân đội Lebanon đã bắt đầu tăng cường sự hiện diện. Những ngày sau đó, Hezbollah và Israel tiếp tục có những hành động giao tranh. Điều này làm dấy lên lo ngại về tính bền vững của thỏa thuận ngừng bắn.
Liên tục cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận
Chỉ 1 ngày sau khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết không quân nước này đã không kích một cơ sở ở miền nam Lebanon được cho là nơi lực lượng Hezbollah sử dụng để cất giữ rocket tầm trung. Phía Israel cũng cho biết đã tấn công các mục tiêu tại Lebanon được cho là nơi các thành viên Hezbollah đang tiến vào, cáo buộc đây là hành vi vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.
Quân đội Lebanon sau đó cũng lên án Israel vi phạm thỏa thuận nhiều lần trong 2 ngày 27 và 28-11.
Hôm 2-12, phía Hezbollah cho biết họ đã tấn công vào một khu vực biên giới được gọi là Shebaa Farms, để đáp trả một loạt các hành vi không kích và nổ súng trong những ngày trước đó của Israel. Phía Israel cũng xác nhận Hezbollah đã thực hiện cuộc tấn công này.
Theo tờ The New York Times, đây là lần đầu tiên kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn được ký kết, Hezbollah tấn công vào vùng đất do Israel kiểm soát. Phía Hezbollah cho biết cuộc tấn công này nhằm mục đích cảnh cáo.
Thủ tướng Israel – ông Benjamin Netanyahu gọi cuộc tấn công của Hezbollah là "vi phạm nghiêm trọng thỏa thuận ngừng bắn" và khẳng định Israel "sẽ đáp trả mạnh mẽ".
Sau cuộc tấn công của Hezbollah vào Shebaa Farms, lực lượng Israel cho biết họ đã ném bom một số mục tiêu ở Lebanon. Theo Bộ Y tế Lebanon, các cuộc không kích của Israel trong ngày 2-12 đã khiến 11 người thiệt mạng.
Ngày 3-12, phía Israel cảnh báo nếu thỏa thuận ngừng bắn giữa họ với Hezbollah sụp đổ, họ sẽ cho tái diễn cuộc xung đột Israel-Hezbollah, thậm chí với quy mô lớn hơn trước đây.
"Nếu chúng tôi quay trở lại xung đột, chúng tôi sẽ hành động mạnh mẽ, chúng tôi sẽ đi sâu hơn và điều quan trọng nhất mà họ cần biết: nhà nước Lebanon sẽ không còn sự miễn trừ nào nữa", theo Bộ trưởng Quốc phòng Israel – ông Israel Katz.
Thỏa thuận ngừng bắn đã bị vi phạm?
Theo các điều khoản của thỏa thuận ngừng bắn, việc Israel rút quân khỏi Lebanon dự kiến diễn ra theo từng giai đoạn. Các chi tiết về quá trình rút quân vẫn chưa được đưa ra. Các quan chức Israel nhiều lần khẳng định trong thời gian chờ các bên đạt được sự thống nhất về quá trình rút quân, Israel sẽ đáp trả bất kỳ hành động khiêu khích nào và đề nghị dân thường không được quay trở lại miền nam Lebanon.
Theo ông Aaron David Miller, thành viên cấp cao tại tổ chức nghiên cứu Quỹ Carnegie Endowment (Mỹ), việc thỏa thuận đề cập 60 ngày là có lý do của nó. Ông cho rằng, trong những ngày đầu thực hiện thỏa thuận, sẽ có những “trục trặc và vi phạm”.
“Nếu bạn có thể vượt qua 60 ngày mà không làm sụp đổ thỏa thuận, thì bạn sẽ có một thỏa thuận ngừng bắn chiến lược” – ông nói.
Bà Jennifer Kavanagh – thành viên cấp cao và giám đốc phân tích quân sự tại tổ chức tư vấn Defense Priorities (Mỹ), cho biết những cáo buộc ban đầu về vi phạm cho thấy sự mong manh của thỏa thuận và khó khăn trong việc thực thi các thỏa thuận theo luật pháp quốc tế. Bà cho rằng ký thỏa thuận là một chuyện, nhưng thực thi nó lại là chuyện khác.
Theo các điều khoản của thỏa thuận, cả Israel và Lebanon đều có thể thực hiện quyền tự vệ của mình, miễn là nó phù hợp với luật pháp quốc tế. Dù vậy, các chi tiết và cơ chế thực thi vẫn còn mơ hồ.
Các bên trung gian như Mỹ, Pháp, cùng với Liên Hợp Quốc sẽ đóng vai trò chính trong việc đánh giá các hành vi vi phạm thỏa thuận. Tuy nhiên, cơ chế về việc đánh giá hành vi vi phạm thỏa thuận vẫn chưa rõ ràng.
Dù vậy, các chuyên gia cho rằng dù có những bất ổn, thực tế vẫn là Israel và Hezbollah đã đạt được thỏa thuận. Điều này cho thấy rằng tất cả bên liên quan đều nhìn thấy lợi ích từ thỏa thuận ngừng bắn.
Bà Kavanagh dự đoán quá trình thực thi thỏa thuận ngừng bắn sẽ có những vi phạm và thất bại nhưng điều đó không phải là hoàn toàn tồi tệ, vì các bên "đều có động lực để làm cho thỏa thuận trở nên hiệu quả".
Riêng ông Miller thậm chí còn lạc quan hơn.
"Tôi đã theo dõi các thỏa thuận ngừng bắn của Lebanon trong nhiều thập kỷ và không có thỏa thuận ngừng bắn nào không bị phá vỡ ngay từ đầu" – ông nói. Tuy nhiên, ông cho rằng không nên bị những thông tin này làm cho lung lay, vì thời hạn thỏa thuận còn gần 2 tháng nữa.
